یکی از پرسش های مطرح در باب واقعه کربلا، درباره شناخت کوفیان از امام حسین علیه السلام و دعوت از ایشان به کوفه است. جناب آقای دکتر رجبی دوانی، کارشناس تاریخ اسلام، به این پرسش پاسخ داده اند.
می توان گفت که مردم کوفه نسبت به سایر مناطق عالم اسلامی نسبت به امام حسین علیه السلام و جایگاه حضرت امام حسین علیه السلام آگاهی داشته اند. به این علت که کوفه شهری نبوده است که مثل مدینه و مکه از قبل دارای هویت و سابقه نبوده است و آن گونه نیست که ما از آن شهر انتظاری داشته باشیم که در تاریخ از خود نقشی را ایفا کرده باشد. بلکه کوفه در سال 17 هجری یعنی حدود 7 سال بعد از رحلت پیامبر اکرم، در خاک ایران تاسیس شده است با هدف اینکه پایگاهی باشد برای مسلمانانی که قصد فتوحات را در زمان خلیفه دوم دارند.
اهالی کوفه بزرگانی بودند از مسلمانان سابقه دار از مدینه و یمن بودند که آمدند و در این شهر مقیم شدند. لذا شمار قابل توجهی از اصحاب پیامبر در این شهر ساکن بودند و هنگامی که امیرالمومنین علی علیه السلام به خلافت رسید، ایشان را بهتر از مردم مدینه به خلافت و جانشینی می شناختند. علت انتخاب کوفه به عنوان پایتخت حکومت امام علی هم به این خاطر است زیرا آنها سابقه امام علی را بیشتر از دیگران می شناختند. بعد از آن فرزندان امام علی علیه السلام یعنی امام حسن و امام حسین نیز به کوفه آمدند و ساکن شدند و با مجموع حکومت امام علی و امام حسین علیهما السلام، مردم کوفه حدود پنج سال این بزرگواران را کاملا می شناختند.
همچنین سابقه حکومت امام علی و امام حسن مجتبی علیهماالسلام در این مدت بیست سال پس از شهادت این دو بزرگوار، خاطره ایشان و نوع حکومت داری استثنایی ایشان حتی برای اطفال از بین نرفته بود و وجود داشت لذا وقتی امام حسین علیه السلام با یزید بیعت نمی کند، این اقدام در مکه جلوه می کند اما در تمام عالم اسلام فقط کوفه هست که به خروش می آید و برای امام نامه می نویسند که به شهر ما بیا. امام چهار ماه و چند روز در مکه هست اما مکیان او را یاری نمی کنند و وقتی بحث قیام می شود کسی ایشان را یاری نمی کند و این تعداد نامه برای امام علاوه بر شناخت؛ از نحوه حکومت امام علی و امام حسن، به علت وجود شخصیت والا مقام خود حضرت امام حسین علیه السلام است که می دانند بهترین شخص برای رهبری جامعه هستند.
به غیر از تعدادی از شیعیان که اعتقاد داشتند امام حسین امام سوم شیعیان هستند، اهل سنت هم برای حضرت نامه نوشتند زیرا شیعیان تعدادشان به هزار نفر نمی رسید و بسیاری از آن نامه ها، چند امضایی از جانب اهل سنت بود زیرا آنها نیز امیرالمومنین را خلیفه چهارم می دانستند و آن سابقه را دیده بودند. عثمانی های کوفه که لجوج ترین افراد از نظر سیاسی نسبت به اهل بیت بودند، هم وقتی این موج گسترده را دیدند و گفتند اگر نپیوندند برایشان بد می شود، آنها هم به این خیل نامه ها، اضافه شدند.
چرا امام حسین علیه السلام به مدینه بازگشتند؟
بعد از صلح امام حسن مجتبی علیه السلام و هنگامی که قدرت از دست اهل بیت علیهم السلام خارج شد، احساس کردند که حضور ایشان در کوفه موضوعیت ندارد. علت ترک مدینه این بود که امام علی علیه السلام در مقام خلافت بود و کوفه از نظر منطقه ای به شام نزدیک تر بود و به مناطق چهارگانه مناطق اسلامی و برای خلافت و حکومت بهتر بود به خصوص که مردم آنجا نیز اغلب از سابقه داران در اسلام بودند و اهل بیت را می شناختند اما وقتی قدرت واگذار شده بود، به مدینه، شهری که حرم پیامبر و خانه اهل بیت بود، بازگشتند.
منبع: تبیان
