من هم مي‌دانم تا حالا كسي نديده است كه يك تكه ابر يكدفعه
سقوط كند و با صداي بلندي به زمين بخورد. به نظر شما كدام گزينه عجيب‌تر است؛ اين
كه ابر به زمين بخورد يا نخورد؟
همه ما مي‌دانيم آب سنگين‌تر از هواست و باز هم بديهي است ابر
از قطرات ريز آب تشكيل شده است. پس چرا نمي‌افتد پايين؟ اگر هنوز هم شك داريد كه
ديدن يك ابر شناور در آسمان عجيب است، در نظر بگيريد هر قطعه ابر كوچك حدود 550 تن
وزن دارد، يعني تقريبا معادل وزن 100 راس فيل بالغ. يعني اگر شما يك روز صبح از
خانه خارج شويد و ببينيد 100 فيل در هوا در حال شنا هستند، تعجب
نمي‌كنيد؟
اما اگر چگالي آب بيشتر از هواست و هر تكه ابر هم اندازه يك گله
100 تايي فيل جرم دارد و گرانش زمين هم سر جايش باقي است، پس چرا ابرها سقوط
نمي‌كنند؟
واقعيت اين است كه ابرها سقوط مي‌كردند اگر همه ذرات
تشكيل‌دهنده آن به هم متصل بودند. ابرها از قطرات بسيار كوچك آب تشكيل شده‌اند.
ابعاد هر يك از اين ذرات قطري معادل يك تا 100 ميكرون دارند. هر توده ابر از ذرات
جداگانه‌اي در اين ابعاد ساخته شده است به طور ميانگين در هر يك سي‌سي حجم ابر
مي‌توان چند صد ذره كوچك پيدا كرد. در واقع بين هر دو ذره فاصله بزرگي حدود يك
ملي‌متر فاصله وجود دارد. اين يك ميلي‌متر چيزي حدود 100 برابر قطر ذرات است و در
عمل مي‌بينيم بسياري از اين ذرات در جريان حركت توده ابر حتي به هم نزديك هم
نمي‌شوند و برخوردي با هم ندارند.
اگرچه جرم كل ابر بسيار عظيم است، اما جرم تك‌تك ذرات سازنده
آن بسيار پايين و ناچيز بوده به طوري كه بايد اثر جريانات هوايي و مقاومت هوا را
روي آن محاسبه كرد.
به طور كلي جريانات هوايي كه به دليل گرماي سطح زمين از پايين
به بالا جريان دارد كمك مي‌كند تا تك‌تك اين قطرات و در نتيجه كل ابر ساعت‌ها به
حركت در آسمان ادامه دهد.
اين ذرات تشكيل‌دهنده ابر بر جريان هوايي شناور مي‌مانند و به
اين ترتيب كل ابر از سقوط باز مي‌ماند. البته مي‌توان اين توضيح را دقيق‌تر هم كرد.
با كوچك شدن قطر ذرات، ميزان درگيري آن با محيط اطرافش بيشتر مي‌شود. نيرويي كه
لازم است تا يك كره كوچك را در محيطي فشرده (در اين مورد هوا) حركت دهد، طبق
قانوني به نام استوكس محاسبه مي‌شود. با كمك اين نيرو مي‌توان سرعت حدي سقوط اين
ذرات را حساب كرد، اين سرعت با توجه به قطر ذرات آنقدر كم است كه بيشتر از 2 سال
طول خواهد كشيد تا يك متر سقوط كند. معلوم است كه عمر هيچ ابري به اين حد نمي‌رسد و
پيش از رسيدن به اين نقطه ابر دگرگون شده است. به اين ترتيب ابر تنها زماني سقوط
خواهد كرد كه محيط فشرده‌تر و قطرات با هم تركيب شده و ذره‌هاي بزرگ‌تري تشكيل
دهند كه بر اثر افزايش قطر، سرعت حدي سقوطشان افزايش يافته و به شكل باران به زمين
سقوط كنند. اگر فيل‌‌ها هم مي‌توانستند اجزاي بدنشان را از هم جدا كنند آنها هم
مي‌توانستند در هوا شناور باقي بمانند.
