آرامگاه حرّ کجاست؟

حُرّ بْن یَزید ریاحی، از فرماندهان نظامی کوفه که پیش از واقعه عاشورا مأموریت یافت با سپاه هزار نفری، مانع حرکت امام حسین(علیه السلام) به سوی کوفه و همچنین مانع بازگشت ایشان شود.

مرقد حر در زمینی مربعی شکل ساخته شده و از اتاق ضریح و رواق تشکیل شده است. اتاق ضریح حر در وسط قرار گرفته و چهارگوشه است و مساحت آن در حدود 58٠ متر مربع است. در وسط آن آرامگاه حر قرار دارد که بر روی آن صندوقی مشبک و نقره ای قرار دارد. بالای اتاق ضریح، گنبدی به قطر هفت متر بنا شده، که ارتفاع آن تا کف اتاق حدود ده متر و از بیرون با کاشی پوشیده شده است. این اتاق از سه طرف با رواقی ارتباط دارد که ارتفاع سقف آن پنج متر است. قسمت جلویی ضریح، ایوان بزرگی وجود دارد که طول آن 26 متر و عرض آن سه متر است و در جلوی آن طاق های متعددی وجود دارد و طاق وسطی آن بزرگ تر است. این طاق ها بر روی ستون هایی دایره شکل استوار است که با کاشی پوشیده شده اند. پیرامون ضریح و ایوان های مرقد، صحنی وسیع وجود دارد که از چهار طرف آن را احاطه نموده است و دارای اتاق های متعدد با ایوان های کوچک طاق دار است. این اتاق ها و ایوان ها برای استراحت زایران مورد استفاده قرار می گیرد. صحن حر دو در برای رفت و آمد دارد که یکی در دیوار جلو آرامگاه و دیگری در دیوار چپ آرامگاه باز شده اند.

تاریخچه آرامگاه

مرقد حر از حرم مطهر امام حسین علیه السلام حدود 5/6 کیلومتر فاصله دارد و مساحت کلی آن در حدود 75٠٠ متر مربع است. «حمد الله مستوفی» در «نزهه القلوب» گوید: «در بیرون شهر کربلا قبر حر بن یزید ریاحی قرار دارد و حکایت وی مشهور است». نخستین قبر از قبور اصحاب امام حسین علیه السلام در کربلا، قبر حربن یزید ریاحی است که در سال 7٠2 ه. ق (13٠3م) توسط حمد الله مستوفی ساخته شد.
دومین ساختمان در سال 914ه. ق توسط شاه اسماعیل صفوی بناشد. شاه اسماعیل پس از آن که در سال 914ه. ق شهر بغداد را فتح کرد، فردای آن روز به قصدزیارت حرم مطهر امام حسین علیه السلام به کربلا رفت که شنید برخی از شیعیان در مورد حر بدگمان اند.

 به سوی قبر حر رفت و دستور داد تا قبر وی را باز کنند. بر سر او دستمالی بسته شده بود که امام حسین علیه السلام با دست مبارکش بر روی پیشانی حر بسته بود. خواست تا آن را برای تبرک بردارد. دستور داد آن دستمال را باز کردند؛ خون از زخم پیشانی حر سرازیر شد. زخم را با دستمال دیگری بستند، ولی نتوانستند جلوی خون ریزی را بگیرند. آنان دریافتند که خون ریزی را فقط با دستمال قبلی می توان متوقف کرد. پس شاه اسماعیل برای تبرک و تیمن، تکه ای از آن را برداشت و باقی آن را بر روی زخم پیشانی حر بستند و خون ریزی متوقف شد. با این حادثه اعتقاد شاه اسماعیل و آنها که این ماجرا را دیدند، درباره حر فزونی گرفت. جسد مطهر حر را به قبر بازگرداندند و شاه اسماعیل دستور داد که قبر او را بازسازی کنند و خادمی برای آن تعیین نمود و موقوفاتی را نیز به آن اختصاص داد. آن تکه دستمال مبارک، اکنون در شهر اصفهان در خانه فرزندان و بازماندگان سلسله صفوی وجود دارد و به ارث دست به دست می گردد.

منابع:
1. مرقدها و مکانهای زیارتی کربلا
2. دانشنامه مکتب اهل بیت
3. دانشنامه امام حسین

محمد باعزم- تبیان