چهل حدیث قرآنی

بسم الله الرحمن الرحیم

چهل حدیث قرآنی

                                               * * * * *

      قال رسول الله صلی الله علیه وآله :

اِذَا التَبَسَت عَلَیکُمُ الفِتَنُ، کَقِطَعِ الَّیلِ المُظلِمِ فَعَلَیکُم بِالقُرآنِ .

      هنگامی که فتنه ها، هم چون پاره های شب تاریک، شما را در خود پیچید، برشماست    

      که به قرآن تمسک جویید.                                          اصول کافی ج2ص459

قال امیرالمؤمنین علیه السلام :

وَ اعلَموا اَنَّ هذَالقُرآنَ هُوَ النّاصِحُ الَّذی لا یَغُشُّ، وَالهادِی الَّذی لایُضِلُّ ، وَالمُحَدِّثُ اَّلذی لایَکذِبُ .

بدانید که این قرآن پندآموز است که خیانت نمی کند؛ وهدایت گری است که گمراه نمی سازد ؛ وسخن گویی است که دروغ نمی گوید .                    نهج البلاغه خطبه 176 

قال علی علیه السلام :

ما جالَسَ هذَاالقُرآنَ اَحَدٌ الّا قامَ عَنهُ بِزِیادَةٍ اَو نُقصانِ؛ زِیادَةٍ فی هُدًی اَو نُفصانِ مِن عَمًی .

هیچ کس با این قرآن همنشین نشد ، مگر آن که چون از نزد آن برخاست با فزونی و کاستی همراه بود؛ فزونی در هدایت، و کاستی ازکوردلی .               نهج البلاغه خطبه 176

قال علی علیه السلام :

مَنِ اتَّخَذَ قَولَ اللهَ دَلیلًا ، هُدِیَ اِلَی الَّتی هِیَ اَقوَم .

هر کس که سخن خدا را راهنمای خود بگیرد ، به استوارترین راه ها هدایت می شود .

                                                                         نهج البلاغه خطبه 147

قال الرّضا علیه السلام :

لا تَطلُبُوا الهُدی فی غَیرِالقُرآنِ فَتَضِلّوا.

هدایت را جز از قرآن مجویید که گمراه خواهید شد .

                                                                         امالی صدوق /438

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

یاعَلی ! سَیِّدُ الکَلامِ القُرآنُ .                               

     ای علی ! برترین سخن، قرآن است .

                                                                          تفسیرابی الفتوح 2/319

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَلقُرآنُ غِنًی لاغِنی دونَهُ وَ لا فَقرَ بَعدَهُ .

قرآن، توانمندی است که هیچ توانی جایگزین آن نمی شود وپس از آن هیچ فقری باقی نمی ماند.                                                                              تفسیرابی الفتوح 1/10

قال رسول الله صلی الله علیه وآله :

فَضلُ القُرآنِ عَلی سائِرِالکَلامِ  کَفَضلِ اللهِ عَلی خَلقِهِ

برتری قرآن بر سایر سخنان، همانند برتری خداوند است بر بندگانش .

                                                                              جامع الاخبار / 47

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَصدَقُ القَولِ وَ اَبلَغُ المَوعِظَةِ وَ اَحسَنُ القَصَصِ، کِتابُ اللهِ .

راست ترین گفتار و رساترین پندها و نیکوترین قصه ها کتاب خداست .

                                                                               امالی صدوق /394

قال عَلی علیه السلام :

اَفضَلُ الذِّکرِ القُرآنُ بِهِ تُشرَحُ الصُّدورِ وَ تَستَنیرُ السَّرائِرِ.

برترین ذکر، قرآن است، به وسیله آن سینه ها گشوده وپوشیده ها روشن شود.

                                                                                شرح غررالحکم 2/45

قال علی علیه السلام :

فیهِ رَبیعُ القُلوبِ وَیَنابیعُ العِلمِ وَ ما لِلقَلبِ جِلاءٌ غَیرُهُ .

قرآن بهار دل ها و چشمه های دانش است و دل را جز به وسیله آن جلایی نیست .

                                                                                نهج البلاغه خطبه 176

قال علی علیه السلام :

اِنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ اَنیقٌ وَ باطِنُهُ عَمیقٌ .

ظاهر قرآن شگفت انگیز و زیبا و باطنش ژرف و عمیق است .

                                                                                   اصول کافی 2/599

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

حَمَلةُ القُرآنِ عُرَفاءُ اَهلِ الجَنَّةِ .                          

حاملان قرآن معروف ترین اهالی بهشت هستند .

                                                                                  اصول کافی 2/606

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَشرافُ اُمَّتی حَمَلةُ القُرآنِ .

شریفان امت من حاملان قرآنند .

                                                                              خصال صدوق 1/7

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَهلُ القُرآنِ اَهلُ اللهِ وَخاصَّتُهُ .

اهل قرآن اهل خدا و خاصان بارگاه اویند .

                                                                            مجمع البیان 1/15

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِنَّ هذَا القُرآنَ مَأدَبَةُ اللهِ فَتَعَلَّموا مَأدَبَتَهُ مَا استَطَعتُم .

این قرآن ادبستان خداوند است پس تا آنجا که می توانید از این ادبستان بیاموزید.

                                                                           مجمع البیان 1/16

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِنَّ هذَا القُرآنَ مَأدُبَةُ اللهِ فَتَعَلَّموا مَأدُبَتَهُ مَا استَطَعتُم .

این قرآن میهمانی ویژه خداوند است پس تا آنجا که توان دارید از این ضیافت بهره ببرید.

                                                                          مجمع البیان 1/16

     قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

خَیرُکُم مَن تَعَلَّمَ القُرآنَ وَ عَلَّمَهُ .

بهترین شما کسی است که قرآن را فرا گیرد و به دیگران بیاموزد .

                                                                        مستدرک الوسائل 4/235

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

مَن عَلَّمَ آیَةً فی کِتابِ اللهِ تَعالی، کانَ لَهُ اَجرُها ما تُلِیَت .

هر که آیه ای از کتاب خدا را به دیگری بیاموزد، پاداش آن آیه، تا زمانی که خوانده می شود به او نیز می رسد .                                                            مستدرک الوسائل 4/235

قال علی علیه السلام :

تَعَلَّمُوا القُرآنَ ؛ فَاِنَّهُ اَحسَنُ الحَدیثِ .

قرآن را فرا گیرید، زیرا که قرآن نیکوترین سخن هاست .

                                                                          نهج البلاغه خطبه 110

قال الصادق علیه السلام :

یَنبَغی لِلمُؤمِنِ اَن لا یَموتَ ، حَتّی یَتَعَلَّمَ القُرآنَ ، اَو یَکونَ فی تَعلیمِهِ .

شایسته است که مؤمن از دنیا نرود، مگر آن که قرآن را فرا گیرد ویا در حال آموختن آن باشد .                                                                         اصول کافی 2/607

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَدِّبوا اَولادَکُم عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبِیِّکُم وَ حُبِِّ اَهلِ بَیتِهِ وَ قِراءَةِ القُرآنِ .

فرزندان خود را برسه خصلت تربیت کنید، دوستی پیامبرتان و دوستی اهل بیتش و قرائت قرآن .                                                                  ینابیع المودة /271

قال علی علیه السلام :

حَقُّ الوَلَدِ عَلَی الوالِدِ اَن یُحَسِّنَ اسمَهُ وَ یُحَسِّنَ اَدَبَهُ وَ یُعَلِّمَهُ القُرآنَ .

حق فرزند برپدر این است که: او را نام نیکو نهد، به خوبی تربیت کند و به او قرآن بیاموزد .                                                                نهج البلاغه حکمة 399

قال الصّادق علیه السلام :

مَن قَرَأَالقُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُؤمِنٌ ، اِختَلَطَ القُرآنُ بِلَحمِهِ وَ دَمِهِ .

هر جوان مؤمنی که قرآن بخواند ، قرآن با گوشت وخونش آمیخته گردد .

                                                                           اصول کافی 2/603

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

لا یُعَذِّبُ اللهُ قَلبًا وَعَی القُرآنَ .

خداوند قلبی را که قرآن را در خود جای داده باشد، عذاب نمی کند .

                                                                            امالی طوسی 1/6

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَلقَلبُ الَّذی لَیسَ فیهِ شَیءٌ مِنَ القُرآنِ کَالبَیتِ الخَرِبِ .

قلبی که در آن چیزی از قرآن نباشد، هم چون خانه ویران است .

                                                                           کشف الاسرار میبدی 7/405

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَفضَلُ العِبادَةِ قَراءَةُ القُرآنِ .

برترین عبادت، خواندن قرآن است                               مجمع البیان 1/15

قال رسول الله صلی الله علیه وآله :

نَوِّروا بُیوتَکُم بِتِلاوَةِ القُرآنِ .

خانه های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید .

                                                                        اصول کافی 2/610

فی وَصیَّةِالنَّبیِّ لِعَلٍّی عَلَیهِما وَ آلِهِمَا السَّلام :

وَ عَلَیکَ بِتِلاوَةِالقُرآنِ عَلی کُلِّ حالٍ .

از وصایای پیامبراکرم(ص) به حضرت علی (ع) این است که :

« یا علی! برتو باد که در همه حال قرآن تلاوت کنی. »

                                                                         اصول کافی 7/79

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

مَن کانَ القُرآنُ حَدیثَهُ وَ المَسجِدُ بَیتَهُ، بَنَی اللهُ لَهُ بَیتًا فِی الجَنَّةِ .

هر که قرآن سخنش باشد و مسجدخانه اش، خداوند برای او خانه ای در بهشت بنا کند .

                                                                        امالی صدوق /405

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِنَّ هذِهِ القُلوبَ لَتَصدَاُ کَما یَصدَاُ الحَدیدُ وَ اِنَّ جِلاءَها قِراءَةُ القُرآنِ .

براستی این قلبها زنگار می گیرد، همان طور که آهن زنگار می گیرد، جلای قلب ها قرائت قرآن است .                                                               ارشاد القلوب / 78

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِذا اَحَبَّ اَحَدَکُم اَن یُحَدِّثَ رَبَّهُ فَلیَقرَءِ القُرآنَ

هرگاه یکی از شما دوست بدارد با پروردگارش سخن بگوید، قرآن بخواند .

                                                                          کنزالعمال 1/510

قال علی علیه السلام :

اَلبَیتُ الَّذی یُقرَآُ فیهِ القُرآنُ وَ یُذکَرُ اللهُ – عَزَّ وَ جَلَّ – فیهِ تَکثُرُ بَرَکَتُهُ وَ تَحضُرُهُ المَلائِکةُ وَ تَهجُرُهُ الشَّیاطینُ .

خانه ای که در آن قرآن خوانده شود و خدا را به یاد آرند، برکتش فزونی یابد و فرشتگان به آن خانه درآیند و شیاطین از آن دوری جویند .                          اصول کافی 2/610

قال الصادق علیه السلام :

اَلقُرآنُ عَهدُ اللهِ اِلی خَلقِهِ فَقَد یَنبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ اَن یَنظُرَ فی عَهدِه وَ اَن یَقرَأَ مِنهُ فی کُلِّ یَومٍ خَمسینَ آیَةً .

قرآن پیمان خداوند است با بندگانش، شایسته آن است که انسان مسلمان در پیمان خود نظر کند و هر روز پنجاه آیه از آن را بخواند .                                  اصول کافی 2/609

قال الصادق علیه السلام :

ثَلاثَةٌ یَشکُونَ اِلَی اللهِ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ مَسجِدٌ خَرابٌ لا یُصَلّی فیهِ اَهلُهُ وَ عالِمٌ بَینَ جُهّالٍ وَ مُصحَفٌ مُعَلَّقٌ قَد وَقَعَ عَلَیهِ الغُبارُ لا یُقرَاُ فیهِ                                                                               

سه گروه نزد خدا شکایت می برند : مسجد ویرانی که مردم در آن نماز نخوانند، عالمی که بین جاهلان تنها بماند و قرآن رها شده و غبار گرفته ای که خوانده نمی شود.

                                                                                اصول کافی 2/613                                

قال الصادق علیه السلام :

قِراءَةُ القُرآنِ فِی المُصحَفِ تُخَفِّفُ العَذابَ عَنِ الوالِدَینِ وَ لَو کانا کافِرَینِ

خواندن قرآن از روی آن، عذاب را از والدین سبک می سازد ؛ اگر چه آن دو کافر باشند .

                                                                                 اصول کافی 2/613

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

لِکُلِّ شَیءٍ حِلیَةٌ وَ حِلیَةُ القرآنِ الصَّوتُ الحَسنُ

هرچیزی را زیوری باشد و زیور قرآن صدای خوش است.

                                                                                   اصول کافی 2/615

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

مَن اَرادَ عِلمَ الاَوَّلینَ وَالآخَرینَ، فَلیُثَوِّرِ القُرآنَ

هر که علم اولین و آخرین را می خواهد، باید آن را در قرآن بجوید.

                                                                                  کنزل العمال ج1 ص548

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

قارِئُ القُرآنِ وَ المُستَمِعُ فِی الأَجرِ سَواءٌ                                                             

قاری قرآن و گوش کننده آن درپاداش مساوی هستند.

                                                          مستدرک الوسائل 4/ 261

قال علی علیه السلام :

اَلا لا خَیرَ فی قِراءَةٍ لَیسَ فیها تَدَبُّرٌ .

آگاه باشید در قرآن خواندنی که تدبر در آن نباشد، خیری نیست .   

                                                                                  اصول کافی 1/36

نام كتاب : چهل حديث ، قرآن

مولف : محمود شريفى

مقدمه

در مقدمه ((چهل حديث قرآن )) بجاست كه اندكى درباره قرآن سخن گفته شود، اما دشوارترين كار، همين است كه بشر خاكى و قلمها و بيابانهاى ناتوان بشرى ، بخواهد درباره كلام آسمانى خداوند، سخن بگويد.

راستى قرآن چيست ؟

حتى اگر آنچه را در آيات خود قرآن ، درباره ((كلام الله )) مى خوانيم ، بر شماريم ، مقاله اى مبسوط خواهد شد. تا چه رسد به دريايى مواج از احاديث رسول خدا و اهل بيت عليه السلام كه درباره قرآن و حقيقت و ابعاد گوناگون آن بيان فرموده اند.

براستى كه انتخاب يك آيه و چهل حديث ، از اين گنجينه ژرف و بى پايان دشوار است .

تعبيراتى كه در متن احاديث درباره وحى الهى و قرآن به كار رفته ، بسيار ژرف و زيبا و دلنشين و جامع است .

آنچه در زير مى آيد، توصيفاتى است كه از متن روايات قرآنى برگرفته شده است . به فرموده اولياء دين ، قرآن ، كلام خدا و كتاب خداست ، نور درخشنده الهى و تجليگاه خداست ، نشان دهنده راه خدا، ريسمان محكم الهى ، قانون پروردگار، نسخه شفابخش و نشانه لطف خداوند به بشر است .

قرآن ، آيتى از عظمت و بزرگوارى خدا و معجزه جاويد اوست .

قرآن ، پرچم نجاتبخش ، كتاب عبرت و آموزش و بيان و تبيان است .

قرآن ، كتاب هدايت و ارشاد است .

كتاب بشارت انذار، توحيد و موعظه ، آگاهى و اخلاق است .

نورى است بى ظلمت ، هدايتى است بى گمراهى و گنجى است بى پايان

قرآن ، كتاب علم و احكام و تاريخ و تحليل تاريخى است .

كتاب سياست و حكومت ، شعور و تدبر و تفكر است .

كتاب صلح و جهاد، كتاب مبداء و معاد، كتاب ايمان و اعتقاد است .

مونس انسان در تاريكيهاى جهل و هادى انسان در بيراهه هاى زندگى است .

كتاب ميزان ، قسط، عدل ، حق ، يقين ، راه راست و صراط مستقيم است .

حالات گذشتگان را براى عبرت آيندگان باز مى گويد.

به عمل كنندگان ((مؤ من )) و ((صالح ))، وعده فلاح و رستگارى و عزت و سربلندى مى دهد.

كتاب دعوت و رشد، تقوا و صلاح ، حيات و خلود است .

كتاب ظاهر و باطن ،

كتاب دنيا و آخرت ،

كتاب طبيعت و ماوراء طبيعت ، غيبت و شهود خدا و مردم است .

اسوه و الگوى خصال نيك و اعمال شايسته و امر به معروف و نهى از منكر و عبرت و اعتبار است .

راه به سوى بهشت را مى نمايد و از راه دوزخ باز مى دارد.

استوارترين راه و صراطى است كه خداوند به آن دعوت نموده است .

كتاب دين و سنت هاى جاودان الهى است .

كتاب اخلاق و عرفان و فقه و قانون است .

كتاب فصاحت و بلاغت و حكمت و حكومت است .

كتاب ((انسان )) است .

و راهى به سوى جبروت و ملكوت نشان مى دهد.

انيس تنهاييها و مونس وحشتهاى انسان است .

آرى ... دهها عنوان ديگر مى توان بر شمرد، كه هر يك گوشه اى از عظمت و عمق و تعاليم و مفاهيم اين كتاب مقدس و معجزه ماندگار حضرت رسالت صلى الله عليه و آله را نشان مى دهد.

اميد است كه توفيق خدايى شامل شود، تا با ((قرائت ))، ((آموزش ))، ((شناخت ))، ((فهم )) و ((عمل )) به اين كتاب آسمانى ، در مسير سعادت و كمال قرار گيريم .

محمودى شريفى

دى 1371

قرآن در قرآن

((هذا بيان للناس و هدى و موعظة للمتقين ))

آل عمران / 138

اين (كتاب خدا و آيات قرآنى ) حجت و بيانى است براى عموم مردم و راهنما و پندى براى پرهيزگاران .

فصل اول : اهميت و جايگاه قرآن

حديث اول : هدايت و قرآن

قال رسول الله عليه السلام :

((انى تركت فيكم امرين لن تضلوا ما ان تمسكتم بهما: كتاب الله و اهل بيتى .)) (1)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

من دو چيز در ميان شما باقى گذاشتم ، تا وقتى كه به آن دو چنگ زنيد هرگز گمراه نخواهيد شد: يكى قرآن ، ديگرى خاندانم .

حديث دوم : برترى قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((فضل القرآن على سائر الكلام كفضل الله على خلقه .)) (2)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

برترى قرآن بر ساير سخنها همانند برترى خدا بر مخلوقات اوست .

حديث سوم : احترام قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((القرآن افضل شى ء دون الله ، فمن وقر القرآن فقد وقر الله و من لم يوقر القرآن فقد استخف بحرمة الله ، حرمة القرآن على الله كحرمة الوالد على ولده .)) (3)

رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

قرآن جز خدا بهترين و برترين چيزهاست ، كسى كه احترام قرآن را نگهدارد به خدا احترام كرده است ، و كسى كه حرمت قرآن را نگه ندارد نسبت به خدا بى احترامى كرده است ، احترام به قرآن در پيشگاه الهى همانند احترام پدر بر فرزند است .

حديث چهارم : رمز جاودانگى قرآن

((عن الرضا عن ابيه عليهما السلام ان رجلا ساءل ابا عبدالله عليه السلام ما بال القرآن لايزداد عند النشر و الدراسة الا غضاضة ؟))

((فقال : لاءن الله تبارك و تعالى لم يجعله لزمان دون زمان ولا لناس دون ناس ، فهو فى كل زمان جديد، و عند كل قوم غض الى يوم القيامة .)) (4)

امام هشتم عليه السلام از امام كاظم عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: مردى از امام صادق عليه السلام پرسيد چگونه است كه قرآن هر چه خوانده و منتشر مى شود جز بر تازگى و طراوتش افزوده نمى شود؟

امام صادق عليه السلام فرمود: زيرا خداوند آنرا براى زمان و مردم خاصى قرار نداده است ، بنابراين در هر عصرى نو، پيش هر ملتى تا روز قيامت تازه و شاداب است .

حديث پنجم : رهبرى قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((عليكم بالقرآن فاتخذوه اماما و قاتدا، فانه كلام رب العالمين الذى هو منه و اليه يعود، فآمنوا بمتشابهه و اعتبروا بامثاله .)) (5)

پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:

بر شما باد قرآن ، پس آنرا رهبر و پيشواى خود قرار دهيد، زيرا آن ، سخن پروردگار جهانيان است . از طرف اوست و به سوى او بر مى گردد، بنابراين به متشابهات آنها هم ايمان آوريد و از ضرب المثلهاى آن پند گيريد.

حديث ششم : محتواى قرآن

قال على عليه السلام :

((فى القرآن نباء ما قبلكم ، و خبر ما بعد كم ، و حكم ما بينكم )). (6)

امام على عليه السلام فرمود:

تاريخ گذشتگان و آيندگان و برنامه زندگى شما در قرآن است .

حديث هفتم : شفاى قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((عليكم بالقرآن فانه الشفاء النافع ، و الدواء المبارك و عصمة لمن تمسك به ، و نجاة لمن تبعه .)) .(7)

پيامبر بزرگوار صلى الله عليه و آله فرمود:

بر شما باد به قرآن ، چون قرآن ، شفاى سودمند، و داروى پربركت است و نگهبان كسى است كه به آن چنگ مى زند، و نجاتبخش كسى است كه از آن پيروى كند.

حديث هشتم : نور قرآن

قال الحسن بن على عليه السلام :

((ان هذا القرآن فيه مصابيح النور و شفاء للصدور)).(8)

امام حسن مجتبى عليه السلام فرمود:

در اين قرآن چراغهاى روشن (هدايت ) و داروى شفابخش دلهاست .

حديث نهم : ميزان بودن قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((ايها الناس ما جاءكم عنى يوافق كتاب الله فانا قلته و ما جاءكم بخلاف القرآن فلم اقله )).(9)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

اى مردم آنچه از من براى شما نقل مى شود چنانچه هماهنگ با قرآن بود بدانيد گفتار من است و اگر مخالف با محتواى قرآن گفته من نيست .

فصل دوم : حاملان قرآن و مسئوليت آنان

حديث دهم : شرافت قرآنيان

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((اشراف امتى حملة القرآن و اصحاب الليل )).(10)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله :

قرآنيان و شب زنده داران ، بزرگواران امت من هستند.

حديث يازدهم : حامل قرآن

قال رسول الله عليه و آله :

((حامل القرآن حامل راية الاسلام و من اءكرامه فقد اكرم الله و من اهانه عليه لعنة الله )) (11)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

حامل و حافظ قرآن پرچمدار اسلام است ، كسى كه او را احترام كند خدا را گرامى داشته است ، كسى كه به او اهانت كند مورد لعن و نفرين خدا خواهد بود.

حديث دوازدهم : مقام قرآن دانان

قال النبى صلى الله عليه و آله

((ان اهل القرآن فى اعلا درجة من الادميين ما خلا النبيين و المرسلين فلا تستضعفوا اهل القران حقوقهم ، فان لهم من الله لمكانا)) (12)

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

قرآنيان بالاترين مقام انسانى بعد از پيامبران و فرستادگان الهى را دارند، پس ‍ حقوق آنان را كم ندانيد، زيرا در پيشگاه الهى داراى منزلتى هستند.

حديث سيزدهم : حاملان و آموزگاران قرآن

عن رسول الله صلى الله عليه و آله :

((حملة القرآن هم المعلمون كلام الله و المتلبسون بنور الله . من والاهم فقد والى الله ، من عاداهم فقد عاد الله .)) (13)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

حاملان قرآن همان آموزگاران سخن خدا و در بر كنندگان نور خدايند، كسى كه آنان را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و كسى كه نسبت به آنان دشمنى كند با خدا دشمنى كرده است .

حديث چهاردهم : مسئوليت قرآن خوان

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((يا معاشر قراء القرآن ، اتقوا الله عز و جل فيما حملكم من كتابه ، فانى مسئول و انكم مسئولون ، انى مسئوول عن تبليغ الرسالة ، و اما انتم فتساءلون عما حملتم من كتاب الله و سنتى .))(14)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

اى جامعه قرآن خوانان ! در مورد آنچه از قرآن خداوند بر دوش شما نهاده تقواى الهى را پيشه كنيد، زيرا من و شما مسئوليم ، من مسئول ابلاغ رسالتم و از شما درباره آنچه از كتاب خدا و سنت من داريد سؤ ال خواهد شد.

حديث پانزدهم : قرآن و وظائف ما

قال النبى صلى الله عليه و آله :

((تعلموا القرآن ، و تعلموا غرائبه و غرائبه فرائضه و حدوده ، فان القرآن نزل على خمسة وجوه : حلال و حرام و محكم و متشابه و امثال ، فاعملوا بالحلال ، و دعوا الحرام ، و اعملوا بالمحكم ، و دعوا المتشابه ، و اعتبروا بالامثال .)) .(15)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

قرآن و شگفتيهاى قرآن و مفاهيم آن را بياموزيد. مفاهيم قرآن همان واجبات و حدود آن است ، زيرا قرآن بر پنج وجه نازل شده است : حلال و حرام و محكم و متشابه و ضرب المثلها، به حلال قرآن عمل كنيد، و حرام را رها كنيد، به محكمات عمل كنيد و متشابه آن را واگذاريد و از ضرب المثلها پند گيريد.

حديث شانزدهم : قرآن براى عمل

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((من تعلم القرآن فلم يعمل به و آثر عليه حب الدنيا و زينتها، استوجب سخط الله تعالى و كان فى الدرجة مع اليهود و النصارى الذين ينبذون كتاب الله وراء ظهورهم .)) (16)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

كسى كه قرآن را بياموزد و به آن عمل نكند و دنيا دوستى و زينت آن را بر قرآن ترجيح دهد سزاوار خشم خداوند است ، و در رديف يهود و نصارى قرار خواهد داشت كه كتاب خدا را پشت سر انداختند.

حديث هفدهم : قاريان و اميران

عن الصادق عن ابائه عليه السلام قال :

((صنفان اذا صلحا صلحت امتى ، و اذا فسدا فسدت امتى : الامراء والقراء)). (17)

امام صادق عليه السلام به نقل از پدرانش فرمود:

دو گروهند كه اگر اصلاح بشوند امت من اصلاح خواهند شد و چنانچه فاسد شوند امت را فاسد خواهند كرد: حاكمان و قاريان قرآن .

حديث هيجدهم : قرائت بدون عمل

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((و من قرء القرآن و لم يعمل به حشرة الله يوم القيمة اعمى .)).(18)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

كسى كه قرآن بخواند و به آن عمل نكند خداوند او را روز قيامت كور محشور خواهد كرد.

حديث نوزدهم : قرائت قرآن و گناه

قال النبى صلى الله عليه و آله :

((من قراء القرآن ثم شرب عليه حراما و آثر عليه حبا للدنيا و زينتها استوجب عليه سخط الله الا ان يتوب الا و انه ان مات على غير توبة حاجه القرآن يوم القيمة ، فلا يزايله الا مدحوضا)). (19)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

كسى كه قرآن بخواند و بعد حرام بخورد و بنوشد يا محبت و زينت دنيا را بر آن برترى دهد مستوجب خشم الهى مى شود مگر اينكه توبه كند، و اگر بدون توبه بميرد، روز قيامت قرآن با او به محاجه برمى خيزد و تا او را محكوم نكند دست برنمى دارد.

فصل سوم : آموزش قرآن

حديث بيستم : آموزش قرآن

قال النبى صلى الله عليه و آله :

((خياركم من تعلم القرآن و علمه )) (20)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

بهترين شما كسى است كه قرآن آموزد و آموزش دهد.

حديث بيست و يكم : ارزش آموزش قرآن

عن ابى عبدالله عليه السلام قال :

((من تعلم منه حرفا ظاهرا، كتب الله له عشر حسنات ، و محا عنه عشر سيئات ، و رفع له عشر درجات ، قال لا اقول بكل آية ، و لكن بكل حرف باء، اوتاء او شبههما)) (21)

امام صادق عليه السلام فرمود:

اگر كسى از قرآن يك حرف بياموزد، خداوند براى او ده حسنه مى نويسد، و ده گناه از او مى بخشد، و ده درجه او را بالا مى برد، فرمود: نمى گويم ، در مقابل هر آيه ، بلكه در مقابل هر حرفى مانند ((باء)) يا ((تاء)) يا همانند آنها.

حديث بيست و دوم : ثمرات يادگيرى قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((ان اردتم عيش السعداء، و موت الشهداء، و النجاة يوم الحشر، و الظل يوم الحرور، و الهدى يوم الضلالة ، فادرسوا القرآن ، فانه كلام الرحمن ، و حرز من الشيطان و رجحان فى الميزان .)) (22)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

اگر خواستار زندگى سعادتمندان ، و مرگ شهيدان و نجات روز محشر، و سايه در روز قيامت و هدايت در روز گمراهى هستيد پس قرآن بياموزيد، زيرا آن گفته خداى مهربان و ايمنى از شيطان و موجب برترى و وزنه خوبيهاى شما است .

حديث بيست و سوم : فهم قرآن ، همراه آموزش

قال على عليه السلام :

((تعلموا القرآن فانه احسن الحديث ، و تفقهوا فيه فانه ربيع القلوب ، و استشفوا بنوره ، فانه شفاء الصدور، و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص .)) (23)

حضرت على عليه السلام فرمود:

قرآن را بياموزيد كه نيكوترين گفتار است ، و در آن دانا و آگاه شويد كه بهار دلهاست و از نور آن شفا بخواهيد، كه شفا بخش دلهاست ، آن را خوب بخوانيد چون مفيدترين قصه هاست .

حديث بيست و چهارم : مؤ من و آموزش قرآن

عن ابى عبدالله عليه السلام قال :

((ينبغى للمؤ من ان لا يموت حتى يتعلم القرآن ، او يكون فى تعلمه )). (24)

امام صادق عليه السلام فرمود:

شايسته است كه انسان مؤ من نميرد تا قرآن را بياموزد يا در حال آموزش آن باشد.

فصل چهارم : قرائت قرآن

حديث بيست و پنجم : روخوانى قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((افضل عبادة امتى قراءة القرآن نظرا)).(25)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

برترين عبادت امت من روخوانى قرآن است .

حديث بيست و ششم : فضيلت قرائت قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((يا سلمان عليك بقراءة القرآن فان قراءته كفارة للذنوب ، و سترة من النار، و امان من العذاب .)) .(26)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

اى سلمان ! بر تو باد خواندن قرآن ، زيرا قرآن خواندن كفاره گناهان و سپرى در مقابل آتش و بازدارنده از عذاب است .

حديث بيست و هفتم : روزى پنجاه آيه

عن ابى عبدالله صلى الله عليه و آله قال :

((القرآن عهد الله الى خلقه ، فقد ينبغى للمرء المسلم ان ينظر فى عهده ، و ان يقراء منه فى كل يوم خمسين آية )) .(27)

امام صادق عليه السلام فرمود:

قرآن ، عهدنامه خدا به بندگان اوست ، پس شايسته است مسلمان در عهد نامه اش بنگرد، و روزى پنجاه آيه از آن بخواند.

حديث بيست و هشتم : انس با قرآن در جوانى

عن ابى عبدالله عليه السلام قال :

((من قرء القرآن و هو شاب مؤ من اختلط القرآن بلحه و دمه ، جعله الله مع السفرة الكرم البررة و كان القرآن حجيجا عنه يوم القيمة )) (28)

امام صادق عليه السلام فرمود:

مؤ منى كه در جوانى قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خون او مخلوط مى شود، و خدا او را با سفيران بزرگوار و نيكوكار قرار مى دهد و روز قيامت قرآن مدافع اوست .

حديث بيست و نهم : رمضان ، بهار قرآن

عن ابى جعفر عليه السلام قال :

((لكل شى ء ربيع و ربيع القران شهر رمضان )) (29)

امام باقر عليه السلام فرمود:

هر چيزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه مبارك رمضان است .

حديث سيم : قرآن در ماه رمضان

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((و من تلافيه آية من القرآن ، كان له مثل اجر من ختم القرآن فى غيره من الشهور.)) (30)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

كسى كه در ماه مبارك رمضان يك آيه قرآن بخواند پاداش او همانند كسى است كه قرآن را در ماههاى ديگر ختم كرده است .

حديث سى و يكم : خانه و قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((ان البيت اذا قرء فيه القرآن ، حضرته الملائكة ، و تنكبته الشيطاطين ، و اتسع باهله ، و كثر خيره ، و قل شره . و ان البيت اذا لم يقراء فيه القرآن ، حضرته الشيطاطين ، و تنكبته الملائكة ، و ضاق باهله ، و كثر شره ، و قل خيره )) (31)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

خانه اى كه در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن مى شوند، و شيطانها از آن دور مى شوند، و اهل آن در آسايش قرار مى گيرند و به خير و بركت آن خانه افزوده مى شود و از بديها و آفات آن خانه كاسته مى شود. و خانه اى كه در آن قرآن نخوانند، محل حضور شياطين و دورى فرشتگان مى شود و بر اهلش تنگ مى شود و شرش بسيار و خيرش اندك خواهد شد.

حديث سى و دوم : نورانيت خانه و قرآن

قال الصادق عليه السلام :

((ان البيت اذا كان فيه المسلم يتلو القرآن يتراءاه اهل السماء كما يتراءى اهل الدنيا الكواكب الدرى فى السماء)) .(32)

امام صادق عليه السلام فرمود:

خانه اى را كه مسلمانى در آن است و قرآن تلاوت مى كند اهل آسمان آنرا مى بينند همانگونه كه مردم دنيا ستاره نورانى را در آسمان مى بينند.

حديث سى و سوم : گوش دادن به قرآن

عن ابى عبدالله عليه السلام قال :

((من استمع حرفا من كتاب الله من غير قراءة كتب له حسنة ، و محى عنه سيئة و رفع له درجة )). (33)

امام صادق عليه السلام فرمود:

كسى كه حرفى از كتاب خدا را بشنود بدون آن كه بخواند خداوند حسنه اى براى او مى نويسد، و گناهى را از او مى بخشد، و يك درجه او را بالا مى برد.

حديث سى و چهارم : آداب قرائت قرآن

قال الصادق عليه السلام :

اذا مررت بآية فيها ذكر الجنة فاساءل الله الجنة ، و اذا مررت بآية فيها ذكر النار فتعوذ بالله من النار)) (34)

امام صادق عليه السلام فرمود:

هنگامى كه به آيه اى كه ياد بهشت است رسيدى از خدا بهشت بطلب ، و وقتى به آيه اى كه يادآور آتش است رسيدى از آن به خدا پناه ببر.

حديث سى و پنجم : آهنگ قرائت قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((اقرؤ ا القرآن بلحون العرب و اصواتها)) (35)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

قرآن را به صدا و آهنگ عربى بخوانيد.

حديث سى و ششم : مقام حفظ قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((عدد درج الجنة عدد آى القرآن ، فاذا دخل صاحب القرآن الجنة قيل له : اقراء و ارقاء لكل آية درجة فلا تكون فوق حافظ القرآن درجة .)) (36)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

تعداد درجات بهشت به تعدا آيه هاى قرآن است ، هنگامى كه اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته مى شود قرآن بخوان و بالا برو، بنابراين بالاترين درجه از آن حافظان قرآن است .

حديث سى و هفتم : روخوانى يا از حفظ؟

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((من قراء القرآن فى المصحف ، كتب له اءلفا حسنة ، و من قراءه فى غير المصحف فالف حسنة )) .(37)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

كسى كه از رو قرآن بخواند، خدا براى او دو هزار حسنه مى نويسد، و كسى كه آنرا از حفظ بخواند هزار حسنه نوشته مى شود.

حديث سى و هشتم : پاداش ختم قرآن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((اذا ختم القرآن ، صلى عليه عند ختمه ستون الف ملك .)) (38)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

وقتى كسى قرآن را ختم كند، در آن هنگام هزار فرشته بر او درود مى فرستند.

حديث سى و نهم : قرائت غلط

قال رسول الله صلى الله عليه و آله :

((اذا قراء القارى ء القرآن فاءخطاء اولحن او كان اعجميا كتبه الملك كما اءنزل )) (39)

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

قارى چنانچه قرآن را غلط يا اشتباه يا با لحن غير عربى بخواند فرشته آنرا همانطور كه نازل شده (صحيح و كامل ) مى نويسد.

حديث چهلم : فراموشى قرآن

قال النبى صلى الله عليه و آله :

((الا و من تعلم القرآن ثم نسية متعمدا لقى الله يوم القيمة مغلولا يسلط الله عليه بكل آية نسيها حية تكون قرينته الى النار الا ان يغفر له .)) (40)

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

توجه ! توجه ! كسى كه قرآن را ياد بگيرد بعد بطور عمد (به خاطر سهل انگارى ) فراموش كند روز قيامت دست و پا بسته خدا را ملاقات مى كند، و خدا در مقابل هر آيه اى كه فراموش كرده مارى بر او مسلط مى كند كه تا آتش ‍ جهنم همراه او خواهد بود مگر اينكه آمرزيده شود.