برخورد با زنان در ایام حیض

آیه

وَ یسْئَلُونَک عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذی فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّی یطْهُرْنَ فَإِذا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیثُ أَمَرَکمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ التَّوَّابِینَ وَ یحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ [1]

ترجمه

و از تو درباره حیض (ایام عادت ماهانه زنان) سؤال می کنند، بگو: آن مایه ی رنج و آزار است، پس در حالت قاعدگی از (آمیزش با) زنان کناره گیری کنید، و با آنها نزدیکی ننمایید تا پاک شوند. پس هنگامی که پاک شدند (یا با غسل کردن طاهر شدند)، آنگونه که خداوند به شما فرمان داده با آنها آمیزش کنید. همانا خداوند توبه کنندگان را دوست دارد و پاکان را نیز دوست دارد.

شأن نزول:

زنان در هر ماه، به مدّت حدّاقل سه روز، و حدّاکثر ده روز، قاعده می شوند، و عادت ماهانه عبارت از خونی است که با اوصاف خاصّی که در کتب فقه آمده از رحم زن خارج می گردد، زن را در چنین حال «حائض» و آن خون را خون «حیض» می گویند. آیین کنونی یهود و نصارا احکامی ضدّ یکدیگر در مورد آمیزش مردان با چنین زنانی دارند، که برای هر کس حالت استفهام ایجاد می نماید.

جمعی از یهود می گویند: «معاشرت مردان با این گونه زنان مطلقاً حرام است؛ هر چند به صورت غذا خوردن سر یک سفره، و یا زندگی در یک اطاق باشد» مثلًا می گویند: «جایی که زن حائض بنشیند مرد نباید بنشیند، اگر نشست باید لباس خود را بشوید وگرنه نجس است، و نیز اگر در رختخواب او بخوابد لباس و بدن را باید شستشو دهد».

به طور خلاصه زن را در این مدّت، یک موجود ناپاک و لازم الاجتناب می دانند.

در مقابل این گروه، مسیحیان هستند که می گویند: «هیچ فرقی میان حالت حیض و غیر حیض نیست، و همه گونه معاشرت حتّی آمیزش جنسی، با زنان حائض بی مانع است!».

مشرکان عرب، به خصوص آنها که در «مدینه» زندگی می کردند، کم و بیش به خلق و خوی یهود انس داشته، و با زنان حائض مانند یهود رفتار کرده، و در زمان عادت ماهیانه از آنها جدا می شدند. همین اختلاف در آیین و افراط و تفریطهای غیر قابل گذشت، سبب شد که بعضی از مسلمانان از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره سؤال کنند، در پاسخ آنان این آیه نازل شد[2]

نکته ها:

درباره برخورد با زنان در ایام حیض، یهود بسیار سخت گیر و نصاری بی تفاوتند. در تورات می خوانیم: هرکس زن را در حال حیض لمس کند، تا شام نجس است. رختخواب آن زن نجس و هر کجا بنشیند نجس است. هرکس بستر او را لمس کند باید لباس خود را بشوید. و هرکس چیزی را که او بر آن نشسته لمس کند باید خود را بشوید و تا شام نجس است. و اگر مرد با او هم بستر شود تا هفت روز نجس است. و اگر روزهای بیشتر از قاعده خون ببیند، نجس است.[3]

در مقابل این حکمِ سخت تورات، نصاری حتّی آمیزش جنسی را در ایام حیض جایز می دانند.

امّا اسلام، راه میانه و اعتدال را برگزیده و در ایام حیض، تنها آمیزش جنسی را ممنوع دانسته است، و هرگونه معاشرت و نشست و برخاست با زنان هیچگونه مانعی ندارد.

اسلام، دین جامعی است و برای هر یک از سؤال های مورد طرح در زندگی بشری پاسخی دارد. در آیات قبل بارها با جمله ی «یسْئَلُونَک» سؤالات مردم از رسول اکرم صلی الله علیه و آله را نقل و پاسخ های آنرا بیان نمود. گاهی سؤال از جنگ است و گاهی از قمار و شراب، و گاهی از انفاق. و در این آیه نیز سؤال از مسائل زنان. این نشانه ی جامعیت یک مکتب است که حتّی در مورد آمیزش جنسی، احکام دارد و می فرماید: «مِنْ حَیثُ أَمَرَکمُ اللَّهُ» یعنی خداوند در تمام مسائل جزئی و کلّی، مادّی و معنوی فرمان دارد.

زن در ایام عادت حیض به لحاظ جسمی، آمادگی آمیزش جنسی ندارد و کسالت و اختلال مزاج که برای زن پیش می آید، او را نسبت به آمیزش بی نشاط می سازد. همچنین در این ایام که رحم زن در حال تخلیه خون است، آمادگی پذیرش نطفه را ندارد و طبق اظهار نظر دانشمندان پزشکی، ممکن است انتقال آلودگی های خون از مجرای مرد، او را برای همیشه عقیم سازد.

در روایات نیز آمده است: اگر فرزندی در این ایام نطفه اش منعقد شود، به لحاظ جسمی و روحی مشکلاتی خوهد داشت.[4]

پیام ها:

1- انبیا، مرجع و پاسخ گوی سؤالات مردم هستند. «یسْئَلُونَک عَنِ الْمَحِیضِ»

2- در سؤال کردن، حیا بی معنا است. «یسْئَلُونَک عَنِ الْمَحِیضِ»

3- بیان دلیل و فلسفه احکام، در پذیرش آن مؤثر است. در این آیه ابتدا دلیل حرمت مقاربت را بیان فرموده و سپس دستور به عدم نزدیکی می دهد. «هو أَذی فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ»

4- احکام الهی بر اساس حفظ مصالح ودفع مفاسد می باشد. «هُوَ أَذی فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ»

5- قاعدگی، دوره ای سخت برای زن است. «هُوَ أَذی»

6- نزدیکی با همسر هم حدّ ومرزی دارد. «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ»

7- همسر باید مراعات همسر را بکند. اکنون که او در ناراحتی است، شما کام گیری نکنید. «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ»

8- آمیزش جنسی باید همراه با رعایت بهداشت باشد. «حَتَّی یطْهُرْنَ»

9- در آمیزش با همسر، باید احکام الهی مراعات شود. «فَإِذا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیثُ أَمَرَکمُ اللَّهُ»

10- توبه و برگشت از لغزش، راه محبوبیت نزد خداوند است. «یحِبُّ التَّوَّابِینَ»

11- علاقه و محبّت خود را نسبت به نادمان و توبه کنندگان اظهار کنیم. «إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ التَّوَّابِینَ»

پی نوشت ها

[1] سوره بقرة، آيه 222

[2] از تو سوال مى كنند(مجموعه سوالات قرآنى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله)، ص: 195

[3] تورات، سفر لاويان، از جمله نوزدهم تا بيست و نهم.

[4]  وسائل، ج 2، ص 568. تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 178.