همدان، پایتخت تاریخ و فرهنگ ایران است و به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران، از پیشینه چند هزار ساله‌ای برخوردار است. اگر شما تصمیم دارید همدان را برای مهاجرت و ادامه زندگی خود انتخاب کنید با ما همراه باشید تا اطلاعاتی مفید درباره نحوه زندگی در این شهر به شما ارائه کنیم.
همدان کجاست؟
استان همدان با وسعت ۱۹۴۹۳ کیلومترمربع از شمال به استان زنجان و قزوین، از جنوب به استان لرستان، از مشرق به استان مرکزی و از مغرب به استان‌های کرمانشاه و کردستان محدود می‌شود و بین مدارهای (۳۳ درجه و ۵۹ دقیقه) تا (۳۵ درجه و ۴۸ دقیقه) عرض شمالی از خط استوا و (۴۷ درجه و ۳۴ دقیقه) تا (۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه) طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است.
نام همدان برگرفته از هگمتانه پارسی باستان است که در کتیبه بیستون توسط داریوش هخامنشی ضبط‌شده است. این نام در زبان یونانی اکباتان ذکر شده است. ژرک دومرگان محقق فرانسوی می‌نویسد: تنها شهر مهم این ناحیه بدون شک شهر همدان، اکباتان باستانی و پایتخت مادها، است که هرودت آن را دیده و در کتیبه‌های میخی اکباتانه است.
همدان قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد و هرودت مورخ معروف یونانی مبنای این شهر را به دیااکو، نخستین شهریار ماد، نسبت می‌دهد. در آن زمان همدان را هگمتانه (محل اجتماع) و سپس اکباتان می‌نامیدند. در سال ۵۵۰ ق. م این شهر به دست کوروش، پادشاه هخامنشی به تصرف درآمد و در دوران هخامنشی، اسکندر، اشکانیان و ساسانیان از شهر همدان به عنوان پایتخت تابستانی استفاده می‌کردند. در دهه دوم هجرت و پس از فتح نهاوند، مردم استان به دین مبین اسلام تشرف پیدا کردند.
هگمتانه از دو واژه هنگ و متانا تشکیل شده است و به معنی محل اجتماع است. این در تورات اخمثا مرکب از هاخای زندی ثانای پالی آمده که شعبه‌ای از زبان سانسکریت است و ثانا به معنی استان فارسی یا محل و مکان است و اخمثار را به شهر دوستی ترجمه کرده‌اند. زیرا شاهان ایران در تابستان دوستان خود را به این شهر دعوت می‌کردند. بر روی سکه‌های دوره ساسانی ضرب شده در همدان، نام شهر را به صورت دهم که مخفف اهمتنا است دیده می‌شود و در متون اسلامی نیز نام شهر به صورت همدان دیده می‌شود.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری (سرشماری سال ۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی) استان همدان شامل ۸ شهرستان، ۲۱ شهر، ۲۰ بخش، ۷۱ دهستان و ۱۱۲۰ روستا است.
شهرستان‌های این استان: همدان، ملایر، تویسرکان، نهاوند، اسدآباد، کبودرآهنگ، بهار و رزن است.
شهرهای آن عبارت‌اند از: همدان، ملایر، تویسرکان، نهاوند، اسدآباد، کبودرآهنگ، بهار، رزن، لالجین، مریانج، فامنین، صالح آباد، قروه درجزین، سرکان، سامن، فیروزان، ازندریان، دمق، فرسفج، قهاوند و جورقان.
بخش های تابعه در همدان: مرکزی، شراء، فامنین، در ملایر: مرکزی، جوکار، سامن، در نهاوند: مرکزی، خزل، در تویسرکان: مرکزی، قلقل رود، در اسدآباد: مرکزی، در کبودرآهنگ: مرکزی، گل تپه و شیرین سو، در رزن: مرکزی، قروه درجزین و سردرود و در بهار: مرکزی، صالح آباد و لالجین.
جمعیت؛ زبان و دین مردم همدان
استان همدان با مساحت ۱۹۴۹۳ کیلومترمربع، ۱/۲ درصد از مساحت کل کشور را در برمی‌گیرد، در حالی که ۲/۴۲ درصد از کل جمعیت کشور را در خود جای داده است. استان همدان در سال ۱۳۹۰، ۱٬۷۵۸٬۲۶۸ نفر سرشماری گردید. برخورداری استان همدان از آب و هوای معتدل، زمین‌های هموار و حاصلخیز، کوهپایه‌ها، بهداشت و درمان از عوامل تراکم جمعیت بالا است. در همه جای استان، جمعیت به‌طور یکنواخت پراکنده نشده است. از دلایل تراکم زیاد جمعیت در شهرستان همدان می‌توان به مرکزیت اداری و سیاسی استان، مهاجرپذیر بودن این شهرستان، مرکز خدمات‌رسانی، برخورداری از مراکز علمی و دانشگاهی، شرایط اشتغال بهتر، درآمد بیشتر و غیره اشاره نمود. به دلیل عدم توسعه اقتصادی، همدان مهاجران زیادی به خارج از استان می‌فرستد. به جز شهرستان همدان که رشد جمعیت مثبت داشته در بقیه شهرستان‌های استان بین دهه ۸۵ ‒ ۱۳۷۵ رشد جمعیت منفی بوده است.
مردم این استان آمیخته‌ترین سکنه‌ای هستند که در ایران وجود دارد، زیرا در سطح استان همدان اقوام مختلفی با فرهنگ‌ها و آداب و سنن خاص سکونت دارند. که عبارت‌اند از:
آذری‌ها: در شمال و غرب استان، به ویژه در شمال و غرب شهرستان همدان ساکن است. آذری‌ها در ۵۶۲ روستای استان سکونت دارند.
لر و لک: این اقوام در شهرستان‌های ملایر، نهاوند و بخش سامن در ۲۵۵ روستا ساکن است.
کردها: این قوم در ۱۵۹ روستا در غرب و شمال غربی و در مجاورت استان‌های کردستان و کرمانشاه سکونت دارند.
فارس‌ها: بیشتر ساکنان مرکز استان را تشکیل می‌دهند و از قدیمی‌ترین مردم این منطقه محسوب می‌شوند که از دوران مادها در این سرزمین اسکان یافته‌اند.
بیشتر مردم این استان مسلمان و شیعه هستند اما علاوه بر آنان تعدادی از مسیحیان و یهودیان نیز در این استان سکونت دارند که بخوبی در کنار دیگر هموطنانشان به زندگی مشغول هستند.
آب‌وهوای همدان
از عوامل مؤثر در شرایط جوی این استان یکی دوری آن از دریا و دیگری جریان‌های پرفشار هوای سرد شمالی و غربی است. به طور کلی مناطق مرتفع استان آب و هوای سرد کوهستانی دارد و مناطق جنوبی آن - ملایر و نهاوند - دارای آب‌وهوای معتدل کوهستانی است.
حداکثر مطلق درجه حرارت هوا در این استان ۳۶/۸ و حداقل مطلق آن ۲۹/۶- و متوسط حرارت آن ۹/۶ درجه سانتیگراد است. گرم‌ترین ماه‌های سال با حداکثر دمای ۳۵ درجه سانتیگراد تیر و مرداد است و سردترین ماه‌های سال، با میانگین ۲۵/۴- درجه سانتیگراد دی و بهمن است.
به استناد همین گزارش، میزان سالانه بارندگی بیش از ۳۰۰ میلیمتر است که در ماه‌های مختلف سال متغیر است، به‌طوری که در فروردین حداکثر ۹۵ میلیمتر، در اردیبهشت ۸۲ میلیمتر، در خرداد ۸۱ میلیمتر و در بقیه ماه‌ها نیز به تناسب فصل متغیر است. استان همدان با ۱۴۳ روز یخ‌بندان در سال یکی از سردترین استان‌های کشور است. سردترین ماه‌های سال دی، بهمن، اسفند و گاهی فروردین است.
اقتصاد همدان
در میان شاخص‌های اقتصاد کلان، تولید ناخالص داخلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا به عنوان مهم‌ترین شاخص عملکرد اقتصادی در تجزیه و تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کل ارزش ریالی محصولات نهایی تولید شده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین (سالانه یا فصلی) را تولید ناخالص داخلی می‌نامند. تولید ناخالص داخلی (GDP) استان همدان ۵۸۳۵۵ میلیارد ریال بوده است که سهمی معادل ۱/۵ درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است. در این سال سهم بخش‌های عمده «کشاورزی و ماهیگیری»، «صنعت و معدن»، «خدمات» و «ساختمان، آب، برق و گاز» به ترتیب برابر ۲۲.۴، ۱۱.۵، ۵۷.۳ و ۸.۸ درصد است که نمایانگر گرایش بیشتر به سمت فعالیت‌های خدماتی و کشاورزی در سطح استان است
متوسط سالانه شاخص کل در استان همدان نیز در سال ۱۳۸۹ معادل ۲۴۱ بوده که نسبت به سال قبل ۱۲.۹ واحد افزایش داشته است.
بررسی وضعیت شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در استان همدان و کشور نشان می‌دهد استان همدان با شاخصی بالاتر از شاخص کشور مواجه بوده است که از بالا بودن نسبی قیمت‌ها در این استان حکایت می‌کند. مقایسه شاخص سه گروه اصلی «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها «» مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها «و» حمل‌ونقل «با ضرایب اهمیت ۲۸/۴۹، ۲۸/۶ و ۱۱/۹۷ که نقش بیشتری در رشد شاخص دارند نشان می‌دهد در استان همدان شاخص این سه گروه بالاتر از میانگین کشوری قرار گرفته است. در بین گروه‌های اصلی، گروه‌های» پوشاک و کفش «» ارتباطات «و» بهداشت و درمان » از شاخص کشوری پایین‌تر بوده‌اند.
دیدنی‌های همدان
- تپه باستانی هگمتانه واقع در مرکز شهر همدان وسیع‌ترین تپه باستانی ایران با ۴۰ هکتار وسعت و بقایای ابنیه کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از آن.
- گنبد علویان: گنبد علویان یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری بعد از اسلام در همدان و میراث دار پیشینه اعتقادی مردمان همین دیار است.
- آرامگاه باباطاهر بر فراز تپه‌ای در شمال غربی شهر همدان واقع شده است. بنای این آرامگاه از شاهکارهای ممتاز و بدیع معماری عصر جدید است که طرح اصلی آن تلفیقی از معماری‌های قرن هفتم و هشتم هجری و عصر حاضر است.
- آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخ الرییس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی در مرکز شهر همدان.
- آبشار با شکوه گنج‌نامه، در کنار کتیبه‌های گنج‌نامه و دره زیبای عباس آباد در دامنه کوه الوند قرار دارد.
- بر گران سنگی از خارا نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایار شاه هخامنشی در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان، به سه زبان (پارسی باستان، عیلامی و بابلی) به خط میخی نگاشته شده است.
- مجسمه شیر سنگی همدان از یادمان‌های تاریخ ایران باستان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر است.
-
- غار علی صدر، تنها غار تالابی ایران و بزرگ‌ترین غار آبی جهان: این غار در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای علی صدر شهرستان کبودراهنگ در استان همدان واقع شده است و یکی از دیدنی‌های جهانگردی این استان به شمار می‌آید
راه‌های دسترسی به همدان
- راه اصلی تهران – همدان به درازای ۳۴۱ کیلومتر که از قزوین می‌گذرد و ۲۰۰ کیلومتر آن آزادراه و بزرگراه است.
- بزرگراه تهران- همدان که از ساوه می‌گذرد.
- بزرگراه تهران -خسروی که همدان در کیلومتر ۳۷۵ این مسیر از سوی تهران قرار دارد.
- راه اصلی تهران – سنندج که همدان در ۳۴۳ کیلومتری این مسیر قرار دارد.
- راه اصلی سنندج – همدان به طول ۱۸۲ کیلومتر
- راه اصلی تبریز-زنجان – همدان- اهواز به طول ۲۷۵ کیلومتر
- بزرگراه همدان -ملایر به طول ۷۵ کیلومتر
فرودگاه همدان
فرودگاه همدان در ۵ کیلومتری شهر همدان قرار دارد. عملیات اجرایی بهسازی سطوح پروازی فرودگاه همدان از مهر ماه سال ۱۳۹۰ آغاز شده است. هدف از اجرای طرح‌های فرودگاه همدان آماده‌سازی این فرودگاه برای افزایش پروازهای همدان–تهران به روزانه حداقل دو پرواز، برقراری پروازهای اهواز، بندرعباس، شیراز، تبریز و روزانه شدن پروازهای مشهد اعلام شده است. همچنین افزایش پروازهای مسیر همدان–کیش فعال شدن حداقل سه شرکت هواپیمایی هما، ماهان و آسمان را از دیگر اهداف اجرای این طرح‌ها شمرده شده است.
پرواز حجاج ایرانی از ۹ دی سال ۱۳۹۲ شمسی از فرودگاه همدان آغاز شد. عملیات عمرانی این فرودگاه تا پایان سال ۱۳۹۳ نیز ادامه داشت. دو سال به دلیل اجرای عملیات عمرانی طویل باند فرودگاه، ساخت برج مراقبت و ترمینال فرودگاه تعطیل بوده است اما از ابتدای ۱۳۹۲ پرواز همدان به مشهد و تهران در حال انجام است
هزینه مسکن در همدان
استان همدان در رتبه نهم قیمت مسکن در کشور قرار دارد. به گزارش همشهری، بر این اساس، هزینه خرید یک خانه ۵۰ متری در استان، ۴۵ میلیون و ۸۱۵ هزار تومان است.
شهر همدان به چهار منطقه شهری تقسیم شده که مناطق یک و دو واقع در دامنه کوهستان الوند و بهترین و خوش آب و هواترین بخش شهر را شامل شده و به بالای شهر معروف است و مناطق سه و چهار واقع در قسمت‌های شمالی شهر از قبیل شهرک‌ها و حواشی به پایین شهر شهرت دارد.
از طریق اتحادیه مشاورین املاک همدان قیمت‌های تقریبی از مسکن در نقاط مختلف شهر را جمعآوری کرده تا به اطلاع خریداران مسکن برساند.
قیمت املاک در محدوده‌های متفاوت همدان بر مبنای نوساز بودن از دیدگاه مشاورین املاک به شرح زیر است:
هر واحد مسکونی در استادان و پردیس که جزء مناطق بالای شهر همدان به شمار می‌روند به ترتیب از متری ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
همچنین هر واحد مسکونی در منطقه سعیدیه از متری ۴ میلیون تا ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله می‌شود.
قیمت مسکن در شهرک مدنی براساس آیتم‌های مطرح شده از متری یک میلیون تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده و در شهرک فرهنگیان قیمت هر واحد مسکونی از متری یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان است.
در نقاط مرکزی شهر همدان از جمله خیابان باباطاهر و بلوار کاشانی نیز قیمت مسکن از متری ۲ میلیون تومان تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اعلام شده است.
هر واحد مسکونی در مناطق حصار امام خمینی (ره) و خضر واقع در مناطق شمالی شهر همدان به ترتیب از متری ۸۰۰ هزار تومان تا ۹۰۰ هزار تومان و ۵۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
به‌طور میانگین ۲۰% از قیمت مسکن در این شهر افت کرده است و دلیل آن هم طولانی شدن رکود اقتصادی کشور بخصوص در بخش مسکن است، اما با این حال خرید و فروش زیادی در جریان نیست و بیشتر ساخت و سازها نیز متوقف شده‌اند.
دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی همدان
از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی کشور شناخته شده است. آرامگاه بوعلی سینا نماد شهر همدان و همچنین یکی از نمادهای پیشینهٔ ایران در فرهنگ جهان و دانش و علم به شمار می‌رود.
سال ۱۳۰۷ شمسی، زمانی که همدان توسط نیروهای انگلیسی آشغال شده بود، دبیرستان شریعتی همدان ساخته شد.
دبیرستان ابن سینا مربوط به دوره پهلوی اول ۱۳۶۰ هجری قمری است و در خیابان طالقانی، چهارراه ابن سینا واقع شده و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دبیرستان و راهنمایی دخترانه فرزانگان همدان و دبیرستان و راهنمایی پسرانه علامه حلی همدان، مراکز پرورش استعدادهای درخشان شهر همدان هستند.
مدرسه علمیه آخوند معروف‌ترین مدرسه علمیه همدان است و در سال ۱۲۵۳ هجری قمری تأسیس شده است. این مدرسه دارای دو قسمت بیرونی و اندرونی و ۲۵ حجره است.
مدرسه علمیه زنگنه در فاصله کمی از میدان مرکزی همدان قرارگرفته است. این مدرسه در عهد صفویه توسط شیخ علیخان زنگنه از وزرای شاه عباس دوم وقف طلاب علوم دینی گردیده و از آن تاریخ به بعد مرکز تعلیم علوم اسلامی و تربیت عالمان دینی در منطقه به شمار می‌آید. مدرسه علمیه دامغانی نیز در جوار امامزاده عبدالله قرار دارد و دارای کتابخانه و دو سالن تدریس و تعدادی حجره است.
