رشد جسمی و فکری کودک از همان دوران جنینی آغاز می شود و تا سن بلوغ به اوج خود می رسد. در هر مرحله از دوران سنی کودک در بخش خاصی رشد دارد ، برای مثال حواس پنج گانه در سنین زیر یک سال در کودک تکامل می یابد. والدین میتوانند با بازی کردن با کودکشان امر رشد را در او سریع تر و بهبود بخشند.
از تولد تا 4 ماهگی
برای کودک کتاب قصه بخوانید. برای او شکلک در بیاورید. بدنش را قلقلک بدهید. به آرامی اشیایی مانند یک جغجغه با رنگ درخشان را در برابر چشمهای نوزاد حرکت بدهید. ترانههای ساده و لالاییها با عبارتهای تکرارشونده برای او بخوانید. هر کاری که خودتان و نوزادتان انجام میدهد را برای او تعریف کنید. به عنوان نمونه «خب حالا میریم سوار ماشین بشیم؛ تو رو میذارم توی صندلیت؛ مامان داره میاد توی ماشین.»
از 4 تا 6 ماهگی
به کودک کمک کنید حیوانات پرشده را در بغل بگیرد. چیزهایی مانند قطعات پلاستیکی را روی هم بگذارید و اجازه بدهید کودک به آنها ضربه بزند و به همشان بریزد. موسیقیهایی با ریتمهای متفاوت برای کودک پخش کنید، به کودکتان کتاب قصههای دارای تصاویر رنگارنگ درخشان نشان دهید. بگذارید کودک اشیا با کیفیتهای متفاوت را حس کند.
از 6 تا 18 ماهگی
با کودکتان چهره به چهره صحبت کنید تا او بتواند بین صداها و کلمات ارتباط برقرار کند. به افراد و اشیای آشنا اشاره کنید و نام آنها را تکرار کنید. آوازهایی با جملات تکراری و حرکتهای دست برای کودک بخوانید. با او قایمباشک بازی کنید.
از 18 تا 24 ماهگی
بازیهای ساده برای بازشناسی اشیا را با کودک انجام دهید. به عنوان نمونه «ماشین زرد یا گل قرمز را پیدا کن»، یا 3 شیء را جلوی کودک بگذارید و به او بگویید که یکی از آنها که مشخصاتی معین دارد را به شما بدهد. تا حد امکان به طور مستقیم با کودک صحبت کنید. کودکتان را با وسایل نوشتن مانند مداد شمعی و کاغذ آشنا کنید. هنگامی که برای کودکتان کتاب قصه میخوانید از او سوالهای «کجا و چی» بپرسید. کودک را تشویق کنید با اسباببازیهای محبوب خودش یک بازی ابداع کند.
از 24 تا 36 ماهگی
هنگامی که کودکتان مهارتهای حرکتی را میآموزد او را تشویق کنید. تخیل کودک را با تشویق او به پیداکردن شیوههای جدید برای استفاده از اسباببازیها تحریک کنید. به کودکتان کمک کنید تا فعالیتهای «زندگی واقعی» را به صورت بازی درآورد. به عنوان نمونه وانمود کند که دارد با تلفن صحبت میکند، ماشین میراند، به میهمانان چای تعارف میکند و مانند اینها.
هنگام خواندن کتاب قصه با پرسیدن سوالاتی کودکتان را هم وارد داستان کنید. هنگامی که برای کودک کتاب میخوانید توجه او را به کلمات جلب کنید. کودک را تشویق کنید کلمات روی صفحه کتاب یا صداهای آنها را با تصاویر آنها ربط دهد.
از 3 تا 5 سالگی
سهیم شدن چیزها با دیگران را با نشان دادن مثالها به کودک آموزش دهید. بازیهای صفحهای ساده را برای تقویت یادگیری قواعد و مهارتها با کودک انجام دهید. تماشای تلویزیون را به یک تا دو ساعت در روز محدود کنید و هنگام تماشای تلویزیون کنار کودکتان باشید تا او را هم به فعالیت و تعامل با برنامهها وادارید و او را از صورت یک تماشاچی منفعل خارج کنید.
هنگامی که کودک بیشتر رشد میکند، میتوانید گزینههای سادهای مانند خواندن کتاب قصه یا جور کردن پازل را به او ارائه دهید. کلمه «نه» را هر چقدر میتوانید کمتر به کار ببرید و حس جستوجو و کنجکاوی کودک را تشویق کنید. به کودکتان احترام بگذارید و به حضور او توجه نشان دهید و هنگامی که کودک سعی دارد تجربههای تازهاش را توضیح دهد، از خود صبر نشان دهید. هر روز زمانی را به نشستن در کنار کودکتان و بحث کردن با او در مورد کارهایی که در طول آن روز انجام داده است، اختصاص دهید و او را تشویق کنید که به جستوجوی تجربههای جدید بپردازد و آنها را برای شما توضیح دهد.