هنگامى که در شناخت قرآنى به این نتیجه مىرسیم که شب قدر در هر سال هست ، باید توجّه کنیم که پس صاحبِ شب قدر نیز باید همیشه وجود داشته باشد؛ چنانکه در احادیث آمده است و گرنه فرشتگان بر چه کسى فرود مىآیند و کتابِ تقدیر را نزد چه کسى مىگشایند و مجارى امور را به اذن خدا به چه کسى مىسپارند؟
مهمترین تقدیر الهى در دوران غیبت، ظهور امام عصر(عج) این معلّم حقیقى قرآن است که اگر در شب قدر سالى مقدّر شود، آن سال بهترین سال مردم آخرالزّمان است . . .
هدایت و ولایت تکوینى از هدایت و ولایت تشریعى جدا نیست. عکس این قضیّه نیز صادق است. پس چنانکه قرآن تا قیام قیامت هست و حجّت است، صاحب شب قدر نیز همواره هست و همو "حجّت" است و پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) این مقام ازآنِ جانشینان پیامبر(ص) است.
شب قدر و امام زمان(ع)
جریان یافتن استوار و منظّم امور گوناگون در عالَم، با این همه پهناورى، چنین است که نخست در برنامه اى دقیق و تقدیرى حکیمانه مقرّر مى گردد و سپس در ارتباط با خلیفه ى خدا در زمین (مُجرى وناظرِ اجرا) به مرحله ى تحقّق مى رسد. بدین گونه این آیات همه دلالت دارد بر استمرار وجود حجّت خدا در زمین و اکنون حجّت خدا در زمین و واسطه ى فیض و ولىّ مطلق و به تعبیر شیخ بهاءالدّین عامِلى: "صاحب اسرار خدایى در این جهان » امام موعود، قطب دوران، روح جهان، حقیقت زمان و عِدْل قرآن، حضرت حجّت بن الحسن المهدى(ع) است و او خود صاحب شب قدر است و آستان اعلاى او محلّ فرود آمدن روح و فرشتگان است در شب قدر. در حدیث است که:
"مردمان در شب قدر در حال نمازند و دعا و مسألت کردن از درگاه خدا و صاحب این امر سرگرم است به کار فرشتگانى که نزد او مى آیند و مقدّرات و امور و پرونده ى حوادث سال را پیش او مى آورند..." (نورالثقلین 5: 641)
در قرآن کریم، سخن از خلافت الهى در زمین رفته است. خدا به فرشتگان گفت: "از جانب خود در زمین خلیفه اى بگذارم و بگمارم." (بقره: 30)
در اینجا یادآورى مى کنیم که مقصود از تعبیرهاى "ولىّ مطلق" ، "ولىّ کامل"، "ولىّ زمان" ، "ولىّ عصر" ، "حجّت ناطق" و "صاحب شب قدر" همان خلیفه ى خدا است در زمین و پس از درگذشت پیامبر اکرم(ص) و پایان یافتن دور نبوّت و پیامبرى، این مرتبه ى بزرگ از آنِ اوصیاى پیامبر است یعنى على و یازده فرزندش(ع).
سوره ى قدر و سوره ى دخان از مهم ترین دلیل هاى حضور و لزوم "امامت حقّه" و "خلافت الاهیّه" است در زمین. امام جواد(ع) مى فرمایند: "اى پیروان تشیّع! با مخالفان امامت، به سوره ى "إنّا أنزَلناه" استدلال کنید تا پیروز گردید. به خدا سوگند این سوره پس از درگذشت پیامبر، حجّت خداى متعال است بر خلق. این سوره نقطه ى اوج دین شماست. این سوره نشانه ى ابعاد علم ماست.
اى شیعیان! همچنین به سوره ى "حم دخان" که در آن آیه ى "إنّا أنزَلناهُ فی لَیلَةٍ مبارکَة" آمده است، استدلال کنید! این سوره پس از رسول اللَّه، خاصّ ولىّ امر (حجّت خدا) است در هر عصر."
ایمان به لیلة القدر
پیامبر اکرم(ص) مى خواهد تا مردم به شب قدر باور آورند؛ زیرا این باور و اعتقاد از جنبه ى نظرى و شناختى موجب مى شود تا شناخت انسان، درست و مطابق با واقع و موافق قانون خدایى جهان باشد و از جنبه ى عملى، سبب مى گردد تا انسان داراى موضع صحیح و سیاست درست و رهبرى خدایى باشد و در نتیجه به حرکت تکاملى و کمالى دست یابد و به سعادت بزرگ برسد.
شیخ مفید با اسناد آورده که امام جواد(ع) از پدران خود، از امیرالمؤمنین(ع) از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است که به اصحاب فرمود:
"شب قدر را باور بدارید! در این شب تقدیر امور سال فرستاده مى شود. این شب را پس از من نیز صاحبانى است. صاحبان این شب پس از من، على و 11 فرزند اویند."
حدیث مشهورى نیز که از پیامبر(ص) نقل شده است، ناظر به همین حقایق است:
"مَن ماتَ وَ لَمْ یَعْرِف إمامَ زَمانِهِ ماتَ میتَةً جاهِلیَّةٍ."
"هرکس بى آنکه امام زمان خود را شناخته باشد، از جهان برود، همچون مردم دوران جاهلیّت از جهان رفته است."
بنابراین، نشناختن امام، نشناختنِ خطّ حرکت تکاملى و خصوصیّات آن است و نشناختن این خط یا مستلزم رکود است و سقوط یا انحراف و حرکت در جهت ضد. اینها همه، دورى و دورشدن از هدایت است و سقوط در ورطه ى هلاک و جاهلیّت. همین است که پیامبر اکرم(ص)، در حدیث مشهور "ثقلین" که یاد شد، دو چیز را با هم و تفکیک ناپذیر، عامل هدایت و نجات شمرده و معرّفى فرموده است: قرآن و عترت ، یعنى: برنامه و راهنما، کتاب و معلّم. کتابِ بدون معلّم و جدا از معلّم و معلّمِ بدون کتاب و جدا از کتاب، مفید فایده اى چندان نخواهند بود. کتابِ حقّ « نَزَّلَ الْکِتابَ بِالْحَق » (بقره: 177) و معلّم صادق « وَ کونوا مَعَ الصّادِقینَ » (توبه: 119) عامل هدایت تامّ و تمام است و تمسّک به این هر دو و پیروى از این هر دو، مستلزم نجات است و بیرون آورنده ى انسان است از ظلمات طبیعت و جهل و جاهلیّت.
این است که باید کوشید تا به هر اندازه که ممکن است با حقیقت زمان و سرّ دوران و روح جهان آشنا شد و به او متوجّه گشت تا حیات انسان، حیات بیدارى و شناخت باشد و مرگ او نیز مرگ بیدارى و شناخت باشد نه مرگ جاهلیّت.
ظهور ، مهمترین تقدیر سال
مهم ترین تقدیر الهى در دوران غیبت، ظهور امام عصر(ع) این معلّم حقیقى قرآن است که اگر در شب قدر سالى مقدّر شود، آن سال بهترین سال مردم آخرالزّمان است. پس باید شب قدر را قدر دانست و قبل از هر چیز و هر حاجتى ظهور امام زمان(ع) را از خداوند مهربان درخواست کرد.
پی نوشت:
قسمت هایی ا ز کتاب "خورشید مغرب"، نوشتهی محمد رضا حکیمی.
