پرجمعیت‌ترین شهرهای قاره آفریقا که بر اساس میزان نسبی جمعیت مناطق مرکزی طبقه‌بندی شده‌اند، با رشد جمعیت سریع و نیز چالش‌های دیگر روبرو هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا با بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهرهای قاره سیاه آشنا شوید.
جمعیت شهرهای آفریقا، طی سال‌های اخیر به سرعت در حال افزایش بوده است. این افزایش جمعیت از طرفی موجب ایجاد فرصت‌های شغلی و امکانات بیشتر و از طرف دیگر به تلاش شهرها برای تطبیق و مواجهه با اتمام منابع انرژی منجر می‌شود. با این حال، افزایش رشد جمعیت در زمینه‌های اقتصادی، فناوری و اجتماعی نیز فرصت‌هایی ایجاد می‌کند. در ادامه تحلیلی بر میزان جمعیت بزرگ‌ترین شهرهای آفریقا و نیز نقش اجتماعی-اقتصادی این شهرها خواهیم داشت.
لاگوس، نیجریه؛ جمعیت ۲۱ میلیون نفر
شهر لاگوس در ایالت لاگوس، بزرگ‌ترین شهر نیجریه بوده که پایتخت اقتصادی‌اش در کرانه اقیانوس اطلس واقع شده است. طبق مطالعات موسسه Heinrich Böll Foundation و مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۴ توسط کمیته ملی کنترل جمعیت نیجریه منتشر شده، لاگوس با جمعیتی بالغ بر ۲۱ میلیون نفر، هفتمین شهر جهان به لحاظ سرعت رشد جمعیت است. سازمان Borgen Project سالیانه افزایشی ۲ تا ۳ درصدی از جمعیت نیجریه ثبت می‌کند.
بر خلاف دیگر ایالات نیجریه که متکی بر منابع نفتی هستند، اقتصاد شهر لاگوس بر پایه‌ی تولید، ترابری، ساخت و ساز، خدمات مختلف، فروش در بخش‌های عمده و خرده می‌چرخد. ایالت لاگوس تنها ۰/۴ درصد از اراضی نیجریه را پوشش می‌دهد که کوچک‌ترین بخش کشور نیز محسوب می‌شود. با این‌حال، طبق گزارش Heinrich Böll Foundation، این ایالت ۶۰ درصد از معاملات صنعتی و اقتصادی کشور را مدیریت می‌کند. طی مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۵ توسط مجله‌ی Economist منتشر شد، ایالت لاگوس سالیانه ۹۰ میلیارد دلار کالا و خدمات تولید می‌کند. اگر ایالت لاگوس کشور بود، اقتصاد این شهر در رده‌ی هفتم آفریقا و بالاتر از کشورهای کنیا، ساحل عاج و غنا قرار می‌گرفت. با وجود این که اقتصاد لاگوس پر رونق است، گزارشی از Financial Times در سال ۲۰۱۲ نشان داد که دوسوم جمعیت این شهر، در مناطق فقیرنشین زندگی می‌کنند. وقوع جرم از جمله مشکلات این شهر است و سازمان امنیت دیپلماتیک ایالات متحده (OSAC)، وضعیت این شهر را ناامن و بحرانی می‌داند. آدم‌ربایی، اخاذی، سرقت اتومبیل، درگیری، تجاوز، درگیری‌های مسلحانه و دزدی در این شهر تبدیل به اموری عادی شده است.
قاهره، مصر؛ جمعیت ۲۰/۴ میلیون نفر
قاهره بزرگ‌ترین شهر و نیز پایتخت مصر است. این شهر خاستگاه تمدن جهان بوده و با دارا بودن جمعیت ۲۰/۴ میلیونی‌اش در خاورمیانه نیز بزرگ‌ترین شهر محسوب می‌شود. طبق گزارش سازمان مرجع جمعیت جهانی در سال ۲۰۱۴، جمعیت مصر با نرخ ۲/۶ درصد در سال رشد می‌کند. طبق اطلاعات منتشر شده توسط City Data، قاهره قطب اقتصاد مصر است که دوسوم تولید ناخالص داخلی کشور را در دست دارد. تولید پارچه، غذا، آهن، فولاد و مایحتاج مصرف‌کننده از جمله بخش‌هایی هستند که در قاهره موقعیت شغلی ایجاد کرده‌اند. قاهره همچنین مرکز گردشگری، اقتصادی و خدمات دولتی نیز هست. بعد از انقلاب سال ۲۰۱۱، رشد اقتصادی این کشور، تاثیرات منفی از افزایش قیمت غذا و دارو و نیز افزایش نرخ بیکاری به خود دیده است. وقوع جرم و جنایت در قاهره نیز از جمله مشکلات است و سازمان امنیت دیپلماتیک ایالات متحده (OSAC)، میزان ناامنی در این شهر را بالا تلقی می‌کند. طبق اطلاعات منتشر شده از سازمان ملل، شهر «قاهره‌ی بزرگ» با ۸ منطقه‌ی پرجمعیت، بخش‌های زیادی دارد که مردمش با درآمد ۲ دلار در روز، زیر خط فقر بین‌المللی زندگی می‌کنند. در مناطق یاد شده، سطح آموزش پایین، میزان سوء تغذیه بالا، وضعیت سلامت ضعیف و انواع بیماری‌ها در میان کودکان شایع است.
کینشازا، جمهوری دموکراتیک کنگو؛ جمعیت ۱۳/۳ میلیون نفر
کینشازا، پایتخت جمهوری دموکراتیک کنگو و نیز بزرگ‌ترین شهر این کشور است. شهر کینشازا در نزدیکی رودخانه‌ی کنگو واقع شده و طبق گفته‌ی CNN، این شهر بعد از پاریس، دومین شهر بزرگ دنیاست که مردمش به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند. جمعیت کینشازا طبق منابع مختلف، بین ۱۰ تا ۱۳/۳ میلیون نفر است. سازمان بانک جهانی، جمعیت جمهوری دموکراتیک کنگو را ۷۴/۸۸ میلیون نفر اعلام کرده است. بر اساس گزارش سازمان ملل در مورد رشد جمعیت شهرهای دنیا در سال ۲۰۱۵، جمعیت کینشازا افزایشی به نرخ ۲/۹ درصد داشته است. طبق گزارشات سازمان بین‌المللی FINCA، حدود ۶۴درصد از مردم این کشور با وجود داشتن منابع معدنی غنی، زیر خط فقر زندگی می‌کنند. علاوه بر این، گاز، نفت، صنعت کشاورزی و تولید چوب و الوار از جمله بخش‌هایی هستند که اقتصاد کینشازا را استوار نگه داشته‌اند. اما به‌علت فساد و نیز جنگ‌های داخلی که مدت‌هاست گریبان‌گیر کنگو است، مردم عادی نمی‌توانند بهره‌ای از این منابع ببرند. طبق اعلام سازمان امنیت دیپلماتیک ایالات متحده (OSAC)، میزان وقوع جرم در این شهر بحرانی است؛ به‌طوری که افراد همواره ممکن است قربانی تبهکاران خیابانی، جیب‌بری و دزدی از خانه‌ها شوند.
لواندا، آنگولا؛ جمعیت ۶/۵ میلیون نفر
لواندا، پایتخت کشور آنگولا و همینطور بزرگ‌ترین شهر این کشور است. جمعیت این شهر طبق اطلاعات اولیه که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، ۶/۵ میلیون نفر بود، اما در پی گزارش سازمان آمار ملی، این رقم اصلاح و به ۶/۹۴ میلیون نفر تغییر یافت. بر اساس اطلاعات سفارت سوئد، لواندا بالاترین میزان رشد جمعیت در آفریقا را دارد و تا سال ۲۰۳۰ جمعیت ساکنانش به ۹ میلیون نفر خواهد رسید. این شهر، میزبان فعال‌ترین بندر کشور در کرانه‌ی اقیانوس اطلس است. بندر شهر لواندا دروازه‌ی اصلی برای صادرات نفت، الماس، سنگ آهن و محصولات آبزی کشور آنگولا به شمار می‌رود. از این بندر برای واردات آهن، فولاد، ماشین‌آلات، آرد و ذغال‌سنگ نیز استفاده می‌شود. ثروتی که از معادن و بخش‌های نفتی به دست می‌آید، ساخت و ساز لواندا را با ایجاد دفاتر و خانه‌های مجلل رونق فراوانی بخشیده است. بانکداری، خدمات مالی، مخابرات و گردشگری از جمله بخش‌ها و صنایعی هستند که در لواندا در حال شکوفایی‌اند، اما به‌علت کمبود امکانات سکونتی در پایتخت آنگولا، هزینه‌ی اقامت در هتل و اجاره بهای خانه در لواندا بسیار گران است. در میان پایتخت‌های کشورهای جهان، لواندا طی سال‌های اخیر به یکی از گران‌ترین شهرهای اقامتی معروف شده است. با وجود تهدیداتی که از سوی افراد تبهکار و شبکه‌های مجازی رخ می‌دهد، میزان وقوع جرم طبق اعلام سازمان امنیت دیپلماتیک ایالات متحده (OSAC)، در این شهر بحرانی است. میزان فقر در لواندا بسیار بالا است؛ به‌طوری که میلیون‌ها نفر در مناطق فقیرنشین زندگی می‌کنند. حدودا ۵۵ درصد از مردم آنگولا با درآمدی کمتر از یک دلار در روز، گذران زندگی می‌کنند.
نایروبی، کنیا؛ جمعیت ۵/۳ میلیون نفر
نایروبی پایتخت کنیا و بزرگ‌ترین شهر این کشور است. طبق گزارش سازمان سیاست جهانی در سال ۲۰۱۴، جمعیت این شهر حدود ۵/۳ میلیون نفر است که ۶۰ درصد از ساکنانش در مناطق فقیرنشین زندگی می‌کنند. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سازمان جمعیت جهانی، جمعیت تقریبی نایروبی با احتساب حومه‌های اطرافش به ۶/۵۴ میلیون نفر می‌رسد. نایروبی تنها شهری است که در حوالی یک «منطقه‌ی شکار» به نام «پارک ملی نایروبی» واقع شده است (منطقه‌ی شکار، به منطقه‌ای گفته می‌شود که حیوانات وحشی به‌طور کنترل‌شده در آن زندگی می‌کنند که می‌توان برای ورزش‌هایی مانند شکار از این مناطق بهره جست). این شهر، مرکزی غنی برای فعالیت‌های اقتصادی، فناوری، تولید و صنعت در شرق و مرکز آفریقا است. از همین روست که نایروبی ۶۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را فراهم می‌کند. شرکت‌های هواپیمایی بزرگ و شرکت‌هایی که پروازهای چارتر را از «فرودگاه بین‌المللی جومو کنیا» مدیریت می‌کنند، دروازه‌ای برای ارتباط آفریقای شرقی با کل دنیا هستند. میزان جرم و جنایت طبق اعلام سازمان امنیت دیپلماتیک ایالات متحده (OSAC)، در این شهر با وقوع انواع دزدی، سرقت از خانه، سرقت از اتومبیل و جرم‌های خیابانی بحرانی است. میزان وقوع جرم در مناطق زاغه‌نشین کیبرا و ماتاره که میزان درآمد مردمش پایین است، بسیار بالاست. مناطق زاغه‌نشین یاد شده، از جمله بزرگ‌ترین مناطق فقیرنشین آفریقا هستند.
موگادیشو، سومالی؛ جمعیت ۲/۱ میلیون نفر
موگادیشو پایتخت سومالی و بزرگ‌ترین شهر این کشور است. از آنجا که موگادیشو یکی از خطرناک‌ترین شهرهای جهان به‌شمار می‌رود، تا کنون هیچ‌گونه سرشماری دقیقی در این مکان انجام نشده است، اما بر اساس تخمین‌های سازمان جمعیت جهانی، جمعیت این شهر حدودا ۱/۴ میلیون نفر است. طبق مطالعه‌ای که سازمان جمعیت‌شناسی ایالات متحده آمریکا انجام داده، جمعیت موگادیشو ۲/۱ میلیون نفر است که این میزان، سالانه با نرخ ۹/۶ درصد رو به افزایش است. تخمین‌های دیگری از سازمان‌های مختلف مانند TBN نیز وجود دارد که جمعیت این شهر را ۱/۵ تا ۳ میلیون نفر می‌داند. همچنین طبق گفته‌ی این سازمان، ۴۳درصد از جمعیت موگادیشو در فقر مفرط به سر می‌برند. بنا بر اطلاعات بانک جهانی، ۷۳ درصد از مردم این شهر با درآمدی کمتر از ۲ دلار در روز زندگی می‌کنند. اگر چالش‌های گفته شده را کنار بگذاریم، موگادیشو قطب اقتصادی اصلی سومالی برای داد و ستد با کشورهای خارجی است؛ کشورهایی که در تلاشند در این کشور جنگ‌زده، برای آغاز پروژه‌های کوچک و بزرگ سرمایه‌گذاری کنند. «The First Somali Bank» اولین بانکی بود که پس سال‌ها در ۲۰۱۳ در سومالی برای خدمت‌رسانی به مردم شروع به کار کرد.
بندر ابیجان، ساحل عاج؛ جمعیت ۴/۷۰۷ میلیون نفر
شهر ابیجان پایتخت اقتصادی ساحل عاج است که وسعتی به مساحت ۲ میلیون و ۱۱۸ هزار کیلومتر مربع دارد. این شهر در سال ۲۰۱۴ جمعیتی معادل ۴/۷۰۷ میلیون نفر داشت که ۲۰درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می‌داد. مطالعه‌ای که توسط موسسه فناوری دانشگاه انتاریو (UOIT) انجام شد، نشان می‌دهد جمعیت ابیجان سالیانه ۲/۸۳ درصد رشد دارد. تراکم جمعیت در این شهر، ۸۵۷۸ نفر بر هر یک مایل مربع است. ابیجان، قطب اصلی صنعت و شهرنشینی کشور ساحل عاج است. بر اساس اطلاعات منتشر شده از کالج دانشگاهی لندن، ۱۸ درصد از مشاغل ملی، ۵۲ درصد از مشاغل ثانویه و ثالث و ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور در شهر ابیجان صورت می‌گیرد. همچنین کاکائو، نفت و گاز طبیعی از دیگر صنایعی هستند که چرخه‌ی اقتصاد ابیجان را یاری می‌کنند. این شهر پالایشگاهی هم برای پالایش نفت خام دارد. نفتی که در این شهر استخراج می‌شود، یا به کشورهای دیگر صادر می‌شود یا برای تولید محصولات نفتی در خود ابیجان پالایش می‌شود. با همه‌ی این مسائل، کودکانی که در پی جنگ‌های داخلی گذشته آواره شده‌اند و بدون والدین یا سرپرست در سطح شهر پرسه می‌زنند، از جمله مشکلات گریبان‌گیر ابیجان است.
