امام کاظم علیه السلام و عالمان اهل سنت
آنچه که از مقابل دیدگان مخاطب می گذرد، نظرات و آراء دانشمندان مشهور اهل سنت در مورد امام کاظم علیه السلام می باشد. ویژگی های کمتر شناخت از امام کاظم علیه السلام، ما را بر آن می دارد تا نظرات دانشمندان غیر شیعه را در مورد این امام والا مقام از دل تاریخ جویا شویم.
فرآوری: محمدباعزم
امام كاظم علیه السلام در «ابواء» یكى از روستاهاى مدینه منوره به دنیا آمد. ولادت حضرتش در سال 128 (به روایتى 127 و یا 129) هجرى قمرى بوده است. آن حضرت در سال 183 هجرى قمرى شهید شده است. آن حضرت از زندان نامه اى براى هارون این گونه نوشت: إنّه لن ینقضی عنّی یوم من البلاء حتّى ینقضی عنك یوم من الرخاء، حتّى نفنى جمیعاً إلى یوم لیس له انقضاء وهناك یخسر المبطلون; روزى از روزهاى بلا و مصیبت بر من سپرى نمى شود مگر این كه روزى از روزهاى آسایش تو از بین مى رود. تا آن روزى كه همه ما از این دنیا رخت بندیم; همان روزى كه پایانى ندارد و در آن جاست كه باطل گرایان زیان مى بینند. امام كاظم علیه السلام به مرگ طبیعى از دنیا نرفت، بلكه ایشان را مسموم كردند.(1)
ابوحاتم از دانشمندان اهل سنت مى گوید: كاظم علیه السلام ثقه، صدوق و یكى از پیشوایان مسلمانان است. یحیى بن حسین بن جعفر نسب شناس مى گوید: موسى بن جعفر علیهما السلام به دلیل عبادت و اجتهادش به «عبدصالح; بنده شایسته» شهرت داشت. خطیب بغدادى مى گوید: گفته مى شود كه او در سال یكصد و بیست و هشت هجرى در مدینه زاده شده است... مناقب ایشان بسیار است...» (2)
خطیب بغدادى مى نویسد: «موسى بن جعفر علیهما السلام به دلیل عبادت و اجتهادش به «عبدصالح; بنده شایسته» شهرت داشت.
روایت شده كه روزى وارد مسجد النبى شد و در اول شب سجده اى را آغاز كرد كه در آن مى گفت: عظم الذنب من عندی فلیحسن العفو من عندك، یا أهل التقوى ویا أهل المغفرة; گناه بزرگ در نزد من است، پس بخشش از تو نیكوست. اى اهل تقوا و آمرزش! او همین ذكر را تا صبح در سجده تكرار مى كرد. امام كاظم علیه السلام فردى سخاوتمند و كریم بود. وقتى كسى به او بدگویى مى كرد و آزارش مى داد، كیسه اى داراى هزار دینار برایش مى فرستاد.».(3)
ذهبى درباره امام كاظم علیه السلام مى نویسد:
«موسى كاظم علیه السلام امام و پیشوا... او زیارتگاه بزرگ و مشهورى در بغداد دارد. در آن جا به همراه نوه اش امام جواد علیه السلام دفن شده است. فرزندش على بن موسى علیهما السلام نیز در توس زیارتگاهى بزرگ دارد. وفات او در رجب سال 183 هجرى قمرى رخداد...».(4)
ابن جوزى در این زمینه مى نویسد: «موسى بن جعفر علیهما السلام به خاطر عبادت، اجتهاد و شب زنده داریش «عبد صالح; بنده شایسته» خوانده مى شد. او كریم و بردبار بود. وقتى آزارى به او مى رسید، براى آن فرد درهم یا دینار مى فرستاد.».(5)
ابن حجر هیتمى مكى درباره امام كاظم علیه السلام چنین مى نگارد: «او وارث علم، معرفت، فضیلت و كمال پدرش است. دلیل نامگذارى او به كاظم بردبارى فراوان ایشان و درگذشتن از افراد خطاكار مى باشد.
او در میان مردم عراق به «باب قضاء الحوائج عند الله; دروازه برآورده شدن حاجت ها در نزد خداوند» شهرت داشت. او عابدترین مردم زمانه خویش، عالم ترین و سخاوتمندترین آن ها بود.».(6)
ابن طلحه در این باره مى گوید:
«امام كاظم علیه السلام امامى والامقام، بسیار ارجمند بود. مجتهدى بود كه در اجتهادش كوشش فراوان مى كرد، كرامت هاى او شهرت دارد. او شب را به سجده و عبادت مى گذراند و روز را نیز به صدقه دادن و روزه گرفتن سپرى مى كرد. از آن جا كه او بسیار بردبار بود و از كسانى كه به او ظلم مى كردند، درمى گذشت، كاظم نامیده شد. او به كسانى كه به او بدى مى كردند، نیكى مى كرد. او انسان هایى را كه نسبت به ایشان مرتكب جنایت مى شدند، مى بخشید. به دلیل عبادت فراوان، او را «عبدصالح; بنده شایسته» نامیدند. در عراق به «باب الحوائج إلى الله» شهرت دارد. زیرا آنانى كه به واسطه او به درگاه خداوند متوسل شده اند، خواسته هایشان برآورده شده است. كرامت هاى ایشان، عقل ها را حیرت زده كرده است. این نشان مى دهد كه ایشان نزد خداوند از مقامى والا و زوال ناپذیر برخوردارند.».(7)
منابع:
(1) . تهذیب الكمال: 29 / 50، البدایة والنهایة: 10 / 183، سیر أعلام النبلاء: 6 / 273.
(2) . تهذیب التهذیب: 10 / 302.
(3) . تاریخ بغداد: 13 / 29.
(4) . سیر أعلام النبلاء: 6 / 270.
(5) . صفوة الصفوة: 2 / 103.
(6) . الصواعق المحرقة: 112.
(7) . مطالب السئول: 76.
(8).پیشوایان معصوم علیهم السلام جلد سوم، اثر حضرت آیت الله میلانی
