مصاحبه کاری

- اگر شغل شما ایجاب می‌کند که با برنامه‌نویسان زیادی در پروژه‌های بزرگ سروکار داشته باشید، با من موافق خواهید بود که استخدام یک برنامه نویس خوب کار چندان آسانی نیست. كار كردن با بعضي برنامه‌نویس‌ها به حدي دشوار است که به اندازه ده نفر کارمند زمان شما را می‌گیرند و نمی‌توانید به آن‌ها در انجام کار اطمینان کنید...

اگر شغل شما ایجاب می‌کند که با برنامه‌نویسان زیادی در پروژه‌های بزرگ سروکار داشته باشید، با من موافق خواهید بود که استخدام یک برنامه نویس خوب کار چندان آسانی نیست. كار كردن با بعضي برنامه‌نویس‌ها به حدي دشوار است که به اندازه ده نفر کارمند زمان شما را می‌گیرند و نمی‌توانید به آن‌ها در انجام کار اطمینان کنید. برخی نیز کار را شروع می‌کنند اما در وسط یک پروژه بزرگ، کار را ترک کرده و ضربه سنگینی به شما به عنوان مدیرپروژه وارد مي‌كنند.

به‌یقین شما هم هرگز بدون مصاحبه نسبت به استخدام برنامه‌نویس اقدام نخواهید‌کرد. مصاحبه با برنامه‌نویسان اهمیت بسیاری دارد و باید زمان مناسب و کافی به آن اختصاص داده شود. مصاحبه باید حاوی سؤال‌هاي از پیش تعیین شده باشد و باید به روش مستقیم و رو در رو انجام شود. نخستين سؤالی که باید هنگام مصاحبه مطرح‌شود، این است که مصاحبه‌شونده به کدام يك از زبان‌های برنامه‌نویسی مسلط‌است؟ پاسخ این سؤال در وضعیت فعلی كشور ما به طورمعمول جاوا یا C++ است. پس از آن براي اين كه بتوان ارزيابي كرد كه یک برنامه‌نویس تا چه حد می‌تواند در یک زبان برنامه‌نویسی حرفه‌ای باشد،‌ بايد پرسش‌هاي جزئي‌تري مطرح كرد، به عنوان مثال،‌ از مصاحبه‌شونده سؤال‌هايي درباره تفاوت‌های بین Interface و کلاس‌های Abstract یا مثلاً تعریف Synchronization در برنامه‌های چند‌رشته‌ای یا تعریف HashMap پرسیده شود. نمونه دیگر این سؤال‌ها می‌تواند فرق بین آرايه و وکتور یا تفاوت میان روش سازنده و روش معمولی باشد.

این‌ها تنها نمونه‌هايي از سؤال‌هاي مهمی است که باید در زمان استخدام برنامه‌نویس به آن توجه داشت. نکته مهم دیگر در مصاحبه، پرسش درباره مدرک دانشگاهی مصاحبه‌شونده است. شاید تصور شود که مدرک دانشگاهی چندان تأثیری در کار یک برنامه‌نویس ندارد، اما تجربه نشان داده که مدرک تحصیلی می‌تواند تأثیر زیادی در حرفه‌ای‌بودن برنامه‌نویس داشته‌باشد. چرا که در دانشگاه اصول برنامه‌نویسی حرفه‌ای نیز به دانشجویان تعلیم داده شده و فلوچارت، ERD، DFD و دیگر اصول برنامه‌نویسی به صورت پایه‌ای و ریشه‌ای تدریس می‌شود. البته مدرک تخصصی در برنامه‌نویسی یا پایگاه داده هم مهم است، اما نه به اندازه مدرک دانشگاهی.

موضوع دیگری که در مصاحبه اهمیت دارد این است که فرد تا چه اندازه به یادگیری موضوعات فنی علاقه دارد؟ آیا عضو انجمن یا Forum‌هاي برنامه‌نویسی است؟ در طول روز چند بار به این انجمن‌ها سر‌می‌زند؟ در طول ماه چند مقاله یا مطلب فنی را مطالعه‌می‌کند؟ جواب این سؤال‌ها باید با شور و علاقه همراه باشد و مصاحبه‌شونده دست‌كم باید یک مثال از مطالب یادگرفته‌شده در هفته جاری را برای شما عنوان‌کند. هوش‌سنجی موضوع بعدی است که در مصاحبه باید در‌نظر‌گرفته شود. البته این کار آسان نیست و باید با روش‌های خاصی ضریب هوشی مصاحبه‌شونده حدس زده شود.«برنامه‌نویسی را از سن 10 سالگی شروع کردم و نخستين‌بار با کومودور 64 برنامه‌نویسی می‌کردم. بعد از مدتی به سراغ پي‌سي رفته و زبان پاسکال را یادگرفتم. وقتی 15 ساله بودم، به زبان C و اسمبلی بازی‌کامپیوتری ساختم و توانستم در کارت گرافیک تغییراتی بدهم و مستقیم با کارت گرافیک کار‌کنم. در هجده سالگی در دانشگاه رشته نرم‌افزار شروع به تحصیل کردم و با نمره عالی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شدم و الان می‌توانم با جاوا و سی‌شارپ به راحتی برنامه‌نویسی کنم.»

این‌ها جمله‌هايي است که یک برنامه‌نویس علاقه‌مند و مشتاق به يادگيري در رزومه‌كاري خود دارد. به نظر من اغلب برنامه‌نویسان این تجربه‌ها را دارند، اما هیچ وقت از آن صحبت نمی‌کنند و آن‌ها را تجربه‌هایی کوچک می‌شمارند. اما این مسائل مهم هستند و استعدادهای پنهان برنامه‌نویس را نشان‌می‌دهند. مصاحبه‌کننده باید سعی کند درباره این تجربه‌ها نیز سؤال کند. همچنین در حین مصاحبه باید به امتیازات مثبت و منفی نیز دقت شود. مواردی مانند توانایی صحبت و بحث درباره چندین مطلب و موضوع فنی، انجام برنامه‌نویسی به عنوان یک عادت و سرگرمی و نه فقط صرف انجام کار، استقبال از کارهای گروهی و علاقه و اقدام خودجوش برای یادگیری زبان‌های جدید از امتیازات مثبت یک برنامه‌نویس است. از دیگر امتیازات مثبت می‌توان به شناخت فناوری‌های متفاوت و زمینه کاربرد هر یک و همچنین موضع‌گیری و اظهارنظر درباره آن فناوری‌ها اشاره کرد.

اما امتیازات منفی نیز می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- برنامه‌نویس تنها به دنبال کاری برای امرار معاش می‌گردد
- کدنویسی صرف و عدم علاقه به طراحی سیستم و آنالیز
- با‌هوش به نظر نرسیدن
- تسلط به نكته‌هاي فنی مشخص و کمبود مطالعه درباره تازه‌های فناوری
- فراگرفتن برنامه‌نویسی فقط در دانشگاه
- تسلط تنها به یک زبان برنامه‌نویسی و تلاش برای انجام همه کارها با آن زبان

پیشنهاد می‌شود، بعد از اتمام مصاحبه به برنامه‌نویس جواب قطعی داده نشود و از او خواسته شود که یک قطعه کد برنامه‌ای را که قبلاً نوشته است، به همراه توضیحی مختصر برای مصاحبه‌کننده ارسال کند. حتی می‌توان آزمایشی کوچک به عمل آورد و یک تکلیف کوچک برنامه‌نویسی که در آن به هوش و خلاقیت نیاز است به مصاحبه‌شونده داده شود.در پایان کار و تنها پس از مطالعه رزومه و یادداشت‌های حین مصاحبه و بررسی کد برنامه‌ای که مصاحبه‌شونده ارسال کرده است، می‌توان به درستی تصمیم گرفت که آیا فردی که قرار است به عنوان برنامه‌نویس استخدام شود، مناسب است یا خیر!