بسمه تعالی
فواید خنده و شوخ طبعی
مقدمه:
خنده از ته دل روحيه انسان را عوض مي کندشوخ طبعي موجب مي‌گردد بر حالات روحي روزانه خويش کنترل بيشتري داشته باشيم و بر فشار ناشي از مبارزه با سرطان غلبه کنيم. اين ويژگي حتي در ايام سخت و ناگوار هم باعث مي‌شود خوشبين و مسرور باشيم. اين حالت عاطفي مثبت به شما کمک مي‌کند انعطاف‌پذيري لازم را براي رويارويي با مشکلات بعدي که در سر راهتان قرار خواهند گرفت، داشته باشيد. حتي مواقعي که دلتان نمي‌خواهد از رختخواب بيرون بياييد،يک خنده جانانه از ته دل نيروي زيادي به شما خواهد داد. اين مورد اهميت ويژ‌ه‌اي دارد، زيرا اکثر نفوسي که تحت درمان (سرطان) هستند احساس ضعف و ناتواني مي‌کنند. شوخ طبعي و خنده ابزارهايي هستند براي از بين بردن خشم و اضطراب بدترين روزهاي زندگيتان به علاوه، خنده موجب کاهش تنش در ماهيچه‌ها مي‌شود. هدف اصلي کليه روش‌هاي کنترل فشار، هم آرامش ماهيچه‌ها است و هم از بين بردن تنش رواني حاصل از قبض و گرفتگي آن. اين تکنيک‌ها به نحوي صريح، قدرت کاهش فشار و تنش را از طريق مزاح تاييد مي‌نمايد.
تاثير شوخ طبعي بر سلامت جسماني
سال‌هاست مي‌دانيم که «استرس» يا «فشار»، موجب تضعيف سيستم ايمني بدن و «مزاح و خنده»، موجب تقويت آن مي‌گردد و تعداد و ميزان فعاليت سلول‌هاي سرطاني از بين برنده سلول‌هاي سرطاني را افزايش مي‌دهد. اين سلول‌ها به دنبال سلول‌هاي سرطاني مي‌گردند و آن‌ها را نابود مي‌کنند. هيچ شواهدي موجود نيست تا قابليت بروز سلامت توسط مزاح را تاييد نمايد وليکن مدارکي در دست است که مشارکت فعال سيستم‌هاي صحت و عافيت طبيعي بدن را در اين مبارزه تاييد مي‌کند.
«خنده» ميزان هورمون‌هاي استرس (فشار) – اپي نفرين، کورتيزول، دوپاک و هورمون رشد را در خون کاهش مي‌دهد، موقتاً فشار خون را پايين مي‌آورد و از شدت درد مي کاهد. همان طوري که گروچو مارکس مي‌گويد «دلقک مانند قرص آسپرين عمل مي‌کند ولي تاثيرش دو برابر بيشتر است.» به علاوه، خنده يک ورزش بسيار عالي براي قلب است. اين مورد براي افراد سالخورده يا بازنشسته و بيماراني که دچار آمبولي نشده‌اند، فوق‌العاده حائز اهميت مي‌باشد و يک طرح يا الگوي تنفسي ويژه با مزاياي قابل توجه ايجاد مي‌کند: از جمله اين‌که مقدار هواي باقيمانده در شش‌ها را کاهش مي‌دهد و هواي مملو از اکسيژن را جايگزين آن مي‌نمايد، در نتيجه ميزان بخار آب و دي‌اکسيد کربن در شش‌ها کم مي‌شود و خطر عفونت ريوي تقليل مي‌يابد.
بدون شک خنده و مزاح موجب ايجاد يک نوع نگرش مثبت و خوش‌‌بينانه و ايجاد اميد و عزم راسخ مي‌گردد. به نظر دکتر برني. «عوامل عاطفي» نقش مهمي در مبارزه با امراض ايفا مي کنند و شواهد بي‌شماري از تحقيقات انجام شده در رشته جديد پزشکي موسوم به «ايمني شناسي اعصاب و روان» صحت اين نظريه را تاييد مي‌نمايند.
بنابراين به هردليلي که باشد حق داريد «تومور» موجود را دست بيندازيد و با آن مزاح کنيد. در درواني که سراسر اضطراب و خشم و افسردگي و درد است، اين شوخ‌طبعي، خوشي و سرور را براي زندگيتان به ارمغان خواهد آورد. در ايامي که بي‌حال و سست هستيد، شوخ‌طبعي شما کاملاً متوجه نبرد با بيماريتان است.
احساسات، کليد تاثيرات ذهني بر سلامت
کانديس پرت، يکي از محترم‌ترين محققين در حوزه طب ذهن / بدن، از سري برنامه‌هاي تلويزيوني ذهن و درمان بيل موير، متوجه شد که احساسات به صورت پيام‌هاي شيميايي در بدن ثبت و ذخيره مي‌گردند و مؤثرترين عوامل بر سلامتي ذهن و جسم به شمار مي‌آيند. احساسات و عواطف مستقيماً با افکار، نگرش‌ها و رفتارهاي روزانه ما ارتباط مستقيم دارد و در حقيقت تغييرات شيميايي – عصبي ناشي از اين احساسات و عواطف در ذهن، مي‌تواند بر روي بيماري يا سلامتي ما تاثير مستقيم بگذارد. رمز سلامتي ما بر طبق اظهارات کانديس پرت، در مولکول‌هاي پيچيده‌اي به نام نوروپپتيد است. «پپتيد» نوعي اسيد آمينه است که پايه و اساس ساختار پروتئين به شمار مي‌رود. روي هم رفته بيست و سه نوع اسيد آمينه متفاوت وجود دارد. «پپتيد»ها اسيد آمينه‌هايي هستند که مانند رشته مرواريد به يکديگر پيوسته‌اند. پپتيدها در سراسر بدن وجود دارند و مغز و سيستم ايمني را نيز شامل مي‌گردند. در مغز ما حدود شصت نوع پپتيد عصبي، از جمله «آندروفين‌ها» وجود دارد. اين پپتيدها وسيله ارتباطي سلول‌ها در سراسر بدن هستند. اين ارتباط‌ها شامل پيام هاي مغز به خود مغز، پيام‌هاي مغز به بدن، پيام‌هاي بدن به خود بدن و پيام هاي بدن به مغز است.
سلول‌هاي انفرادي، سلول‌هاي مغز، سلول‌هاي ايمني و ساير سلول‌هاي بدن، گيرنده‌هايي دارند که اين پپتيدهاي عصبي را جذب مي‌نمايد. نوع اين پپتيدهاي عصبي دائماً در حال تغيير است و در طول روز تغييراتي در احساسات و عواطف ما به وجود مي‌آورد. تاکنون ترکيبات دقيق اين نوروپپتيدها که در حالات مختلف ترشح مي‌شوند، تعيين نشده است.
نوع و تعداد نوروپپتيدها که با احساسات ما ارتباط داشته و در محل گيرنده‌ها وجود دارند، بر روي ميزان احتمال سلامت ماندن يا بيمار شدن ما تاثير مي‌گذارد. ويروس‌ها از همين گيرنده‌ها براي نفوذ به يک سلول استفاده مي‌کنند و بسته به ميزان پپتيدهاي طبيعي موجود، ويروس راحت‌تر يا مشکل‌تر به سلول وارد مي‌شود.
حس شوخ‌طبعي به شما اطمينان مي‌بخشد و پيام‌هاي شيميايي بدن شما به نفع شما فعاليت خواهند کرد. مواد شيميايي موجود در بدن و مغز، در احساسات و عواطف هم نقش دارند. به نظر من بهتر است در خصوص سلامت (جسماني) به مديريت احساسات و عواطف بيشتر توجه کنيم.
بر طبق تحقيقات اوليه، مزاح و خنده، گلبول‌هاي سفيد دفاعي – سلول‌هايي که ويروس ايدز به آن‌ها حمله مي‌کند – را توليد مي‌نمايد. اگر شوخ‌طبعي به جسم کمک کند تا با بيماري ايدز مبارزه کند (در حال حاضر هيچ شواهدي موجود نيست که شوخ طبعي راهي براي مقابله با بيماري ايدز هست يا خير)، احتمالاً برطرف شدن بيماري صرفاً به جهت توليد گلبول‌هاي سفيد نيست. زيرا به هر دليلي انتظار مي‌رود که سلول‌هاي جديد هم مورد هجوم ويروس ايدز قرار بگيرند. اما احتمالاً احساسات مثبت ناشي از مزاح و خنده است که موجب توليد نوروپپتيدها مي‌شوند.
«پرت»، اظهار داشته که ويروس ايدز از گيرنده‌هايي استفاده مي‌کند که معمولاً توسط نوروپپتيدها استفاده مي‌شود.بنابراين نفوذ ويروس ايدز به يک سلول، بستگي به ميزان اين نوروپپتيدها دارد که خود تابع حالت عاطفي ارگانيسم مي‌باشد. لين يو تانگ مي‌گويد: «معتقدم طرز تفکر ما را عملکرد شميايي شوخ طبعي تغيير مي دهد.» البته در اين‌‌جا به طور کامل به بررسي اين تحقيق نمي‌پردازيم وليکن بعضي از مطالعات اساسي را به جهت برطرف نمودن هر نوع شک و ترديد در مورد نقش مهم طرز تفکر يا خلق و خوي روزانه در سلامتي و تندرستي مطرح مي‌نماييم.
اين مساله به ويژه در خصوص حالات روحي يا احساسي پايدار (روز به روز / سال به سال) اهميت بسزايي دارد. هر اقدامي انجام مي‌دهيد، تا يک طرز تفکر مثبت‌تر و خوش‌بينانه‌تر در برابر مسائل و مشکلات حيات روزانه خويش داشته باشيد، هم براي سلامت جسماني شما مفيد است و هم به شما کمک مي‌کند تا بر فشار روحي‌تان غلبه کنيد و در اين زمينه کارآمدتر و مؤثرتر باشيد.
شوخ طبعي يکي از قدرتمندترين وسايل و ابزار شما محسوب مي‌شود. بدين ترتيب مي‌توانيد مطمئن شويد خلق و خو و احساسات و عواطف روزانه شما صحت و عاطفي‌تان را تضمين مي‌نمايد. به طور کلي، مزاح موجب حفظ يک روش صحيح زندگاني مي‌شود و اين شيوه، هم‌زمان با تاکيد جوامع علمي پزشکي بر روي طب پيش‌گيري، به نحو فزاينده‌اي توسط متخصصين مرکز بهداشت، توصيه مي‌گردد.
از :ب . عزیزی کارشناس رشته علوم تربیتیbahmanazizypaveh@yahoo.com
