دریاچه‌ی حوض سلطان یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری و طبیعی استان قم است که همه روزه شاهد بازدیدکنندگان بسیاری از سراسر این کره‌ی خاکی است.
موقعیت جغرافیایی دریاچه قم
فاصله‌ی استان قم با دریاچه‌ی حوض سلطان در حدود ۴۰ کیلومتر است و همچنین با ناحیه‌ی جنوب استان تهران نزدیک به ۸۵ کیلومتر فاصله دارد. این دریاچه در بخش شمال شرقی استان قم و حوالی اتوبان قم- تهران واقع شده است.
معرفی ویژگی های دریاچه حوض سلطان قم
این دریاچه به دلیل ارزش و اهمیت بالایی که دارد و همچنین به خاطر اینکه به گونه‌های مختلف گیاهان خسارت وارد شده بود، در سال ۱۳۸۸ سازمان محیط زیست استان قم اعلام کرد که تا ۵ سال شکار کردن در این منطقه ممنوع است.
دریاچه‌ی حوض سلطان وسعتی در حدود ۲۴۰ کیلومتر دارد و به نام‌های دریاچه‌ی شاهی و ساوه هم شهرت دارد. بارش باران و نیز آب روان و زلالی که ازکوه‌های نزدیک آن سرازیر میشود به این دریاچه وارد شده و در مساحت و ظاهر دریاچه‌ی حوض سلطان دخالت دارند و قطعا زمانی که باران رحمت خداوند به این منطقه نازل میشود، بر حجم آب آن افزوده خواهد شد.
دریاچه‌ی حوض سلطان قم از ۴ قسمت مختلف به نام‌های باتلاق، اکولوژیک، سطح نمکی و دشت تشکیل شده است. باستان‌شناسان و کارشناسان مطالعاتی را در زمینه‌ی بومی شناسی، زیست شناسی، آب و هوا، تاریخچه و تمدن، دیرینه‌‌‌شناسى، کارآفرینی و ایجاد شغل، روی این دریاچه انجام داده‌اند و این منطقه را از دیگر محیط‌های با ارزش استان قم معرفی کرده‌اند. طبق نظر کارشناسان، خاک قسمت وسط دریاچه‌ی حوض سلطان، شوری بیشتری نسبت به خاک اطرافش دارد.
زمانی که مقدار آب دریاچه‌ی حوض سلطان بر اثر عوامل طبیعی زیاد میشود، گرداب‌ها‌ی شور اطراف آن به زیر دریاچه رفته و وسعت آن را افزایش می‌دهد. در دریاچه‌ی حوض سلطان ۲ چاله وجود دارد که یکی از آنها به حوض «مره» و دیگری حوض «سلطان» معروف است و بوسیله‌ی جوی آبی بهم متصل شده‌اند.
آب‌های جاری که در اطراف این منطقه وجود دارند وارد حوض سلطان می‌شوند و همچنین آب رودخانه‌های قره چای و شور ، حوض مره را سیراب میکنند.
شخصی به نام مستوفی تحقیقاتی را در مورد این منطقه انجام داده و به این نتیجه رسیده است که حوض مره در ابتدا سیراب میشود و بعد از اینکه آب از این حوض لبریز شد به سمت حوض سلطان حرکت می‌کند و وارد حوض سلطان شده و آنقدر حجم آب زیاد میشود که به بیرون از حوض سرازیر شده و در نهایت به سمت دریاچه‌ی نمک رفته و وارد آن میشود.
بر اساس نظر دانشمندان موادی که در حوض سلطان ته نشین میشود مخلوطی از نمک، مارن و گچ است که حتی اعلام کرده‌اند که در حدود ۴۶ متر زیر این دریاچه هم نمک یافت میشود.
پرندگان گوناگونی نظیر آنقوت ، هوبره، لک لک، غاز خاکستری و عقاب در دریاچه ی حوض سلطان به چشم می‌خورند. همچنین آهو، روباه، خرگوش و موش صحرایی و نیز سوسمار، مار، عنکبوت، مورچه، رتیل موریانه از جمله موجوداتی هستند که در این دریاچه زندگی میکنند.
کارشناسان جلبک‌هایی را در این منقطه شناسایی کرده اند که تک سلولی هستند و می‌توان از آنها به عنوان در تغذیه در دامپروری استفاده کرد.
در فصل زمستان به دلیل بارندگی، دریاچه ی حوض سلطان از آب سیراب میشود و کفه نمکی در این فصل در زیر آب مخفی میشود.
محققان انواع گیاهان مانند تاق زرد، سودا، اسفناج، اشنان و درمنه بیابانی را در این دریاچه کشف کرده اند و از این گیاهان در تهیه‌ی دارو استفاده میشود.
محققان، آزمایشاتی روی نمکی موجود در دریاچه‌ی انجام داده‌اند و به این نتیجه رسیدند که حاوی مواد معدنی با ارزش و مهمی چون منیزیم سولفات، منیزیم کلرید، سدیم کلرید و سدیم سولفات است. از این نمک تا به امروز برای استفاده در صنعت به کار گرفته شده است. جالب است بدانید که منیزیوم استحصالی دریاچه‌ی نمک حوض سلطان حدود ۳۵ تا ۵۰ برابر بیشتر از نمکی است که از آب دریا استخراج میشود همچنین در هر ۱۰۰ کیلوگرم نمکی که از این دریاچه استخراج میشود، ۱۰ تا ۱۴ کیلوگرم منیزیوم جدا میشود.
به این دلیل دریاچه‌ی حوض سلطان جزو با ارزشترین و مهم ترین منابع کشور ایران به حساب می‌آید. در ۳۵ کیومتری بزرگراه قم به سمت تهران، جاده‌ی فرعی وجود دارد که انتهای این جاده، دریاچه‌ی حوض سلطان به چشم می‌خورد.داخل دریاچه‌ی حوض سلطان، جاده‌ای خاکی تعبیه شده است تا بتوان به راحتی نمک استحصال کرد و همچنین خودرو‌ها گرفتار باتلاق نشوند.
