مجموعه سنگ‌های مورفیز «هِیستَکس»، سنگ‌هایی کهن و قدیمی هستند که در شبه جزیره‌ی اِیر در ایالت استرالیای جنوبی بین خلیج استریکی (Streaky Bay) و پورت کنی (port kenny) واقع شده‌اند. این سنگ‌های شگفت‌انگیز یکی از محبوب‌ترین و مشهورترین جاذبه‌های توریستی در شبه جزیره ایر محسوب می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سنگ‌های مورفیز هِیستَکس با ما همراه باشید.
این سنگ‌های قدیمی که توسط بوته‌ها و درختچه‌هایی به نام Mallee احاطه‌شده و در میان یک مزرعه گندم واقع شده‌اند، سنگ‌های گرانیتی صورتی رنگی هستند که در اثر باد و باران فرسایش یافته‌اند. از نظر زمین‌شناسان، این سنگ‌ها اینسِلبرگ (inselberg) نامیده می‌شوند. در علم زمین‌شناسی به تپه‌های سنگی جدا از هم، اینسِلبرگ گفته می‌شود که این برجستگی‌ها یا تپه‌های سنگی به‌طور ناگهانی و در زمین‌هایی با شیب ملایم یا در دشت‌های صاف و هموار به وجود می‌آیند. تپه‌های سنگی اینسِلبرگ زمانی شکل می‌گیرند که توده‌ای از سنگ سخت که توسط لایه‌ای از سنگ نرم احاطه شده در معرض فرسایش قرار می‌گیرد. لایه‌ی بیرونی مقاومت کمتری دارد و دچار فرسایش می‌شود تا اینکه دشت یا جلگه‌ای صاف و هموار را به وجود بیاورد، اما سنگ مقاومت‌تر و محکم‌تر به‌صورت برجستگی‌ها و تپه‌های سنگی مجزا و جدا از هم، باقی می‌ماند.
فرآیندی که باعث به وجود آمدن مورفیز هِیستکس شده تقریباً از ۱۵۰۰ میلیون سال قبل، آغاز شده است. زمانی که مواد مذاب درون زمین، شکاف‌های موجود در زیر پوسته‌ی زمین را پر می‌کنند، این مواد مذاب پس از سرد شدن، این تکه سنگ‌های گرانیتی را ایجاد می‌کنند. شکل کنونی سنگ‌های مورفیز هِیستکس که امروزه شاهد آن هستیم از صد هزار سال قبل ایجادشده است و تا حدود ۳۴۰۰۰ سال پیش، این تخته سنگ‌های گرد در درون زمین مدفون بوده‌اند تا اینکه در اثر فرسایش شدید، این سنگ‌ها نمایان می‌شوند. در همین زمان است که سنگ‌های مورفیز در شکل و حالت فعلی‌شان به‌صورت ستون‌ها یا تخته سنگ‌های گرد بر روی زمین نمایان می‌شوند. این تخته سنگ‌های گرد همچنان به فرسایش و تغییر شکل خود ادامه می‌دهند تا اینکه به شکل زیبا و شگفت‌انگیز کنونی در می‌آیند.
این سنگ‌های خارق‌العاده در املاک خصوصی فردی به نام Dennis Cash واقع شده‌اند. صاحب این ملک، پدر بزرگی داشته به نام دنیس مورفی که در سال ۱۸۸۹ این مزرعه را خریداری کرده است. این تخته سنگ‌های گرد در بین خانواده‌ی مورفی و اقوام و دوستان آن‌ها بسیار محبوب بوده‌اند.
افرادی که از جاده گذر می‌کردند و همچنین مسافرانی که از پست منطقه، سوار بر دلیجان به این شهر می‌آمدند می‌توانستند از دوردست‌ها این تخته سنگ‌ها را ببیند. گفته می‌شود که روزی یک کارشناس برجسته و سرشناس در زمینه‌ی کشاورزی سوار بر دلیجان از کنار این مزرعه می‌گذشته که از جاده این سنگ‌های شگفت‌انگیز را می‌بیند ولی متوجه نمی‌شود که این‌ها سنگ هستند و می‌گوید:
این کشاورز باید به زمین زراعی خود، خیلی خوب رسیدگی کرده باشد که توانسته پشته‌های به این بزرگی از علف و یونجه‌ی خشک تهیه کند. مردی که دلیجان پست را هدایت می‌کرده است یک فرد محلی بوده و می‌دانسته که این پشته‌ها، پشته‌های علف نیستند بلکه تخته سنگ‌های بزرگی هستند که در املاک مورفی واقع شده‌اند. از آن زمان به بعد، این فرد محلی مسافران دلیجان را با تعریف این داستان، سرگرم می‌کرد و با اشاره به این تخته سنگ‌های گرد، آن‌ها را کاه و یونجه خشک مورفی می‌نامید. در زبان انگلیسی Haystacks به معنای پشته‌های کاه و علف خشک است که ظاهراً این داستان سرگرم کننده باعث شده است این پدیده‌ی زمین‌شناسی با نام مورفی هِیستَکس شناخته شود.
