مختارنامه(رباعیات) عطار

خونِ من خاکی که بریزد آخر

با خاک به خونی که ستیزد آخر

در خون دلم مشو که من خاک توام

از خون کفی خاک چه خیزد آخر

چون درد و دریغ از دل ریشم بنشد

جان شد به دریغ ودرد خویشم بنشد

گفتم که چو سایه میروم از پس او

این نیز چه سود چون ز پیشم بنشد

خواهی که ز شغل دو جهان فرد شوی

با اهل صفا همدم و همدرد شوی

غایب مشو از دردِ دلِ خویش دمی

مستحضرِ درد باش تا مرد شوی

در عشق اگر جان بدهی جان اینست

ای بی سر و سامان! سرو سامان اینست

گر در ره او دل تو دردی دارد

آن درد نگه دار که درمان اینست

کم گوی که ترک حرف میباید کرد

واهنگ رهی شگرف میباید کرد

جانی که ازو عزیزتر چیزی نیست

در درد و دریغ صرف میباید کرد

عاشق ز همه کار جهان فرد بود

از هر دو جهان بگذرد و مرد بود

پیوسته دلش گرم و دمش سرد بود

از ناخنِ پای تا به سر درد بود

بس سر که به زیر تیغ خواهد بودن

کان ماه به زیر میغ خواهد بودن

تا یک نفسم ز عمر میخواهد ماند

تسبیح من «ای دریغ!» خواهد بودن

برقی که ز سوی دوست ناگه برود

در حال هزار جان به یک ره برود

هر لحظه ز سوی اودرآید برقی

صد عالم در دم آرد آنگه برود

کو جان که به چاره چارهٔ جان کنمش

کو دل که علاجِ دلِ حیران کنمش

دردی دارم که هیچ نتوانم گفت

دردی که بتر شود چه درمان کنمش

دل چون دل من غم زده نتواند بود

صد واقعه بر هم زده نتواند بود

تا شربت عالم نشود خونابه

قوت من ماتم زده نتواند بود

چندان که به جهد اسب جان میرانم

چون مینگرم هنوز در زندانم

از بس که زدم آه ز دردِ دلِ ریش

بیم است که با آه برآید جانم

در عشق، خلاصهٔ جنون از من خواه

جان رفته و عقل سرنگون از من خواه

صدواقعهٔ روزفزون از من خواه

صد بادیه پر آتش و خون از من خواه

بیم است که نُه پردهٔ گردون سحری

برهم سوزم ز سوز دل چون جگری

چون بلبل مست در بهار از غم عشق

مینالم و هیچ کس ندارد خبری

دل را چو به دردِ عشق افسون کردم

از شهر نهاد خویش بیرون کردم

چون راز ونیاز هر دو معجون کردم

آنگاه دوای دلِ پرخون کردم

برخاست دلم چنانکه در غم بنشست

وز شیوهٔ جست و جوی عالم بنشست

از درد دلم یکی بگفتم به جهان

ذرات جهان جمله به ماتم بنشست