مقطعات مسعود سعد سلمان

ای مظفر تو در خور صدری

صدر دیوان به تو مزین باد

نیکبختی و نیک روزی را

بسته با دامن تو دامن باد

پدر تو که خواجه بوسعدست

به تو فرزند چشم روشن باد

بر مخدوم خویشتن همه سال

محترم جانب و ممکن باد

وآنکسی را که جز چنین خواهد

پاش چون پای من در آهن باد

چنان بگریم بر تو که هیچ کس نگریست

که هیچ وقت به فضل تو هیچ کس ناید

تو با زمانه گر بس نیامدی شاید

که هیچ مرد هنر با زمانه بس ناید

خسروا شبهای عمرت روز باد

مهرگان ملک تو نوروز باد

رای نورانی تو خورشیدوار

در جهان عدل ملک افروز باد

تو قدر بأسی و قادر بأس تو

چون قضا بر دشمنان پیروز باد

از بداندیشان تو کین تو ختن

بر سر آن خنجر کین توز باد

آتش پیکار گیتی گیر تو

ضربت شمشیر دشمن سوزباد

وز تف سهم و نهیب کین تو

مغز دشمن چون در آتش کوز باد

روز ملک تو مبیناد انتها

و ابتدای ملک تو هر روز باد

تا همی از چرخ باشد عون و بخت

چرخ و بختت یار نیک آموز باد

بونصر حسن جوان بمیرد

وز عمر ملالتان نگیرد

رد کرده ترین عالم انگار

آن کس که ورا جوان نمیرد

آن به که خود آدمی نزاید

چون زاد همان زمان بمیرد

خواجه بوسعد عمدة الملکی

همچنین سالها بمانی دیر

عقل را دانش تو گیرد دست

آز را بخشش تو دارد سیر

عدل را ظلم خواست کرد تباه

در جهان خواست کشت فتنه دلیر

حشمت تو دو رویه کرد مصاف

هیبت تو دو دسته زد شمشیر

باز بأس تو یافت کوهه پیل

چشم زخم تو یافت پنجه شیر

این به پستی بایستاد ز کار

وآن ز بالا در اوفتاد به زیر

آفت یأس رفت بر من دست

انده خواست گشت بر من چیر

خورد بشکستیم کنون شاید

که کنی این شکسته را کفشیر

ای مظفر فراق یافت ظفر

بر تن من نکرده هیچ نبرد

خنجری ناکشیده در حمله

باره ای نافکنده در ناورد

فرقت خیره روی روبا روی

از منت در ربود مردا مرد

فلک هجر خوی سفله مرا

فرد کرد از من ای بدانش فرد

وصل تابنده را فرو شد روز

هجر تاریک را بر آمد گرد

دل بر توست و با تو خواهد بود

من بی دل چگونه خواهم کرد

بود خواهم ولیک سخت به رنج

زیست خواهم و لیک نیک به درد

بر تن سست کوفته غم سخت

وز دل گرم خاسته دم سرد

چشم من آب روی خواهد برد

روی من آب چشم خواهد خورد

نقش کار فراق پیدا شد

اینک از اشک لعل و چهره زرد

دهر بی شرم چون بخواست نوشت

فرش شادی ما چرا گسترد

چرخ بی رحم چون بخواست برید

شاخ امید من چرا پرورد

ای هنر سنج مهتری که فلک

در فنون فلک چو تو ناورد

دل سپردم تو را به غزنین بر

بر آن دوستان به راه آورد

ای بسا شب که تا به روز سپید

متعجب ز من بماند اختر

به چپ و راست سیلها راندم

به قدح ز آن گداخته گوهر

با رخ و زلف ساقیان ما را

یاد نامد ز لاله و عبهر

به هم آمیخته شد اندر گوش

نوش ساقی و لحن خنیاگر

ساغر می شده به رنگ و به بوی

چشم را شمع و مغز را مجمر

یک زمان شد به یکدگر گفتیم

چو بدیدیم روی یکدیگر

تن ز مستی همی نپاید پای

دل ز شادی همی برآرد پر

در نشیب آمدی مجوی فراز

وقت ناز تو نیست تیز متاز

نه ای آگه ز حال و معذوری

خفته غفلتی و بسته آز

پی گسسته چرا دهی ناورد

پر شکسته چرا کنی پرواز

سست شد قوت تو سخت مجه

کند شد باره تو تیز متاز

صحن تو تنگ شد مکش دامن

سقف تو پست گشت سر مفراز

از دو دل باز تقویت مطلب

به یک انداز تیر جنگ مساز

پاره پاره به راستی باز آی

اندک اندک به حال خود پرداز

زار بگری که بر تو می خندند

چرخ مزاح و عالم طناز

طعمه شیر مغز گاو آمد

که سر گاو جنگ شیر خورد

سر گرز ملک نگر که به شکل

گاوی آمد که مغز شیر خورد

ای نظم تو چو رای بگذشته از اثیر

در نظم هست لفظ تو چون لؤلؤ نثیر

ماننده ستاره ست اندر شب سیاه

معنی روشن تو در آن خط همچو قیر

در بزم و رزم چون تو که باشد شجاع و راد

در نظم و نثر کیست چو تو شاعر و دبیر

گویا شود ز خواندن شعرت زبان گنگ

روشن شود ز دیدن آن دیده ضریر

هنگام فضل طبع تو بحری بود دمان

هنگام جود دست تو ابری بود مطیر

تا در جهان جوانی و پیری بود مدام

جفت و قرینت بخت جوان باد و رای پیر

کدام رنج که آن مرمر انگشت نصیب

کدام غم که بدان مر مرا نبود نوید

اگر غم دل من جمله عمری می بودی

به گیتی اندر بی شک بماندمی جاوید

همی به پیچم از رنج چوشوشه زر

همی بلرزم بر خویشتن چو شاخک بید

امید نیست مرا گر کسی امید بود

امید منقطع و منقطع امید امید

نگر چگونه بود حال من که در شب و روز

چرا غم از مهتابست و آتش از خورشید

سپید گشت به من روی روزگار و کنون

همی سیاه کند روزگارم اینت سپید

تو ای تن برامش میا و مرو

تو ای سر به شادی مخسب و مخیز

تو ای دل دژم باش و هموار باش

تو ای دیده خون ریز و پیوسته ریز

نبینید پیری که جان مرا

نشسته ست چون شیری اندر نخیز

بناگوش من پر ز شمشیر کرد

ز موی سپید اینت کین و ستیز

عجب می کند زان بناگوش من

که هرگز ندیده ست شمشیر تیز

از آن رو که با تیغ تیز آشنا

مر او را نبوده ست در رستخیز

شناسد مرا تیغ بران که کس

ندیده ست پشت مرا در گریز

چو نیزه روم در اجل بند بند

اگر همچو جوشن شوم ریز ریز

منم امروز بسته در سمجی

چشم بر دوخته چو مار گریز

هست پیراهنی و شلواری

نیست بر هر دو نیفه و تیریز

بر جهان دارم و روا دارم

گر بپیمائیم به کون قفیز

راضیم گر مرا به هر دینار

بدهد روزگار نیم پشیز

ابلهی کن برو که بره فروش

بره نفروشدت به عقل و تمیز

چیز باید که کار در عالم

حیز دارد که خاک بر سر حیز

تن بده قلب را که در گیتی

زر همه روی گشت و از ارزیز

آنچه یابی به شکر باش به شکر

وانچه داری عزیز دار عزیز

کانچه کم شد چنان نیابی بیش

وانچه گم شد چنان نیابی نیز

ای خواجه دل تو شادمان باد

جان تو همیشه در امان باد

این راه و سفر که پیش داری

بر تو به خوشی چو بوستان باد

اقبال و جمال و دولت و عز

بر جان و تن تو پاسبان باد

هر جا که روی و تا بیابی

جبار تو را نگاهبان باد

زین شغل و عمل که اندرویی

چونان که تو خواهی آنچنان باد

اعدای تو باد باد و دایم

فرمان تو بر همه روان باد

اقبال نصیب دوستانت

ادبار نصیب دشمنان باد

شغل تو چو رای تو قوی شد

بخت تو چو عمر تو جوان باد

هر چند ز دین تازیانی

عمر تو چو عمر عادیان باد

شعر سید محمد ناصر

دل من شاد کرد و خرم کرد

شدم از گرمی طبیعی پوست

همچو تشنه که آب باید سرد

بر دل من نشاط رامش یافت

زو تن من روان و جان پرورد

هیچ فاضل به گرد آن نرسد

گشته هر فاضلی به یادش گرد

در هنر فرد و یک جهانست او

یک جهان را چگونه خوانم فرد

این قصیده اگر چه دارد جمع

همه وصف نبرد و نعت نبرد