قصاید قاآنی

من آن نشاط ‌کز این بزم دلستان بینم

نه از بهار و نه از سیر بوستان بینم

نه از تفرج غلمان نه از نظارهٔ حور

نه از بهشت نه از عمر جاودان بینم

کسان بهشت برین را در آن جهان بینند

من از شمایل ترکان درین جهان بینم

هزار شکرکه بر رغم دشمنان حسود

به وصل دوست دل و دیده‌ کامران بینم

ز جام باده و رخسار ترک باده‌گسار

هلال و زهره و خورشید را قران بینم

ز ابرو و مژهٔ دلبران شهرآشوب

خدنگ غمزه ز هر گوشه در کمان بینم

به چنگ ساده‌رخان ساغر هلالی را

چو ماه نو به کف مهر خاوران بینم

ز نالهٔ دف و آواز چنگ و نغمهٔ عود

به دل طرب به بدن جان به تن توان بینم

پیاله و می ‌و ساقی و بزم را با هم

هلال و مشتری و ماه و آسمان بینم

ز خد و قد و بناگوش دلبران تتار

چمن چمن‌ گل و شمشاد و ارغوان بینم

به طرف عارن هریک دو زلف غالیه‌سا

دو اژدها به سر گنج شایگان بینم

به تار طرهٔ عابدفریبشان دل خلق

چو مرغ در قفس افتاده زآشیان بینم

ز روی تافته وگیسوان بافته‌شان

طبق طبق ‌گل و سنبل به هر کران بینم

سرینشان متمایل‌شود چو از چپ و راست

ز شوق رعشه به تن آب در دهان بینم

میانشان را از مو نمی‌توانم فرق

ز بسکه مو همی از فرق تا میان بینم

به هفت عضو تن از چین زلفشان آشوب

کمند رستم و غوغای هفتخوان بینم

ولی به چشم تأمل چو موشکاف شوم

ز فرق تا به میان فرق در میان بینم

میان دیده و دل عکس چهرهٔ ساقی

و یا سهیل یمن را به فرقدان بینم

یکی غزال غزلخوان‌گرفته برکف دف

مه دو هفته و ناهید توامان بینم

ز بس چکیده به جام از جبین ساقی‌خوی

به طیب ساغر می را گلابدان بینم

سرین و ساعد و سیما و ساق ساقی را

سریر و قاقم و سنجاب و پرنیان بینم

فکنده سایه به رخسار دوست زلف سیاه

ستاره را ز شب تیره سایبان بینم

مگر به مردمک چشم من گرفته قرار

که هرکجا که نظر افکنم همان بینم

ز عشق طلعت مغبچگان‌که بر رخشان

طراوت آرم و نزهت جنان جنان بینم

دمی‌ که از لب و دندانشان حدیث‌ کنم

حلاوت شکر و شهد بر زبان بینم

رواج کاج و کلیسا و بُرنُس و ناقوس

کساد خرگه و دستار و طیلسان بینم

گلاب و عنبر و شنگرف و زعفران در بزم

ز بهر نشرهٔ رخسارشان عیان بینم

ز آب دیده‌گلاب و ز خون دل شنگرف

ز آه عنبر و از چهره زعفران بینم

مر این غزل که ازو وحش و طیر در طربند

سزای مجلس خاص خدایگان بینم

سپهر مجد و جهان جلال رستم‌خان

که جان رستمش اندر بدن نهان بینم

ملک‌نژادی کاندر ریاض شوکت او

سپهر را چو یکی شاخ ضیمران بینم

در آشیان همایون همای همت او

زمانه را چو یکی مشت استخوان بینم

بر آستانش غوغای مهتران شنوم

در آستینش دریای بیکران بینم

به دستش اندر در بزم چون قدح گیرم

به چنگش اندر در رزم چون سنان بینم

به طعم آن را تسنیم جانفزا خوانم

به طعن این را تنین جان‌ستان بینم

به روز رزمش زلزال بوم و بر دانم

به‌گاه بزمش آشوب بحر و کان بینم

به نزد جودش کآتش زند به خرمن بخل

سحاب را چو یکی برشده دخان بینم

به هرکجا که حدیثی رود ز طلعت او

به هرکجا نگرم باغ و بوستان بینم

رونده‌کشتی عزم جهان‌نوردش را

ز هفت پردهٔ افلاک بادبان بینم

سنان او را حرّاق جسم و جان گویم

بنان او را رزاق انس و جان بینم

ثنای او را آرایش سخن یابم

ولای او را آسایش روان بینم

بزرگوار امیرا تویی‌که خنگ ترا

به دشت هیجا با باد همعنان بینم

ز خون‌فشانی تیغ تو تا به روز قیام

زمین معرکه را بحر بهرمان بینم

فنای دشمنت از تیغ فتنه‌زا خوانم

بلای دولتت از دست درفشان بینم

به‌گاه‌کینه‌کمان تو وکمند ترا

نظیر ماه نو و جفت‌کهکشان بینم

بهای خاک رهت گر دهند هر دو جهان

به خاکپای توکس باز رایگان بینم

زمانه راکه ز پیری‌گرفته بود ملال

به روزگار تو هم شاد و هم جوان بینم

ز یمن مهر تو ای ماه آسمان جلال

به خویش هرکه در آفاق مهربان بینم

به دهر بخت تو تا حشر کامران بادا

چنان ‌کش او را در دهر کامران بینم

آمد برم سحرگه آن ترک سیمتن

با طره‌یی سیاه‌تر از روزگار من

مویش فراز رویش آزرم غالیه

رویش به زیر مویش بیغارهٔ سمن

مویی چگونه مویی یک راغ ضیمران

رویی چگونه رویی یک باغ نسترن

ماهی فراز سروش وه‌وه قرار جان

سروی نشیب ماهش به‌به بلای تن

ماهی چه ماه هی‌هی منظور خاص و عام

بروی چه سرو بخ‌بخ مقصود مرد و زن

در تاب طره‌اش‌ که‌ گره از پی‌ گره

در چین ‌گیسویش‌ که شکن از پی شکن

یک شهر دل به‌ بند کمند از پی‌ کمند

یک ملک جان اسیر رسن از پی رسن

یک خنده از لبانش و تا بنگری عقیق

یک جلوه از رخانش و تا بگذری چمن

چون توده‌های ریگ‌ که از جنبش نسیم

سیمین سرینش موج زند گفتی از سمن

گو چهره‌اش نگه‌ کن از حلقهای زلف

یزدان اگر ندیدی در بند اهرمن

بنگر کلاله‌اش ز بر چهرهٔ لاله‌رنگ

گر ضیمران ندیدی بر برگ یاسمن

بنگر فراز نارونش لعل نارگون

گر ناردان ندیدی بر شاخ نارون

هر سو چمان و شهری پویانش از قفا

هر سو روان و خلقی بر گردش انجمن

چون دیدمش دویدم و در برکشیدمش

خوشدل چنان شدم‌ که ز دبدار بت شمن

بنشستم و نشاندمش از مهر در کنار

بر هیاتی ‌که شمع فروزنده در لگن

لختی ‌چو رفت ‌چهره ‌دژم ‌کرد و جبهه ترش

چونان کسی که نوشد جام می کهن

گفتم‌که تنگدل به چه‌گشتی بسان جام

گفتا از آنکه نبود صاحبدلی چودن

گفتم‌ خم‌ش که صاحبدل در جهان بسیست

گ‌فتا مگو که صرف‌‌ گمانست و محض ظن

گفتم‌که‌ای حدیث من و تو به روزگار

منسوخ ‌کرده قصهٔ شیرین و کوهکن

صاحبدل از چه مسلک‌ گفتا ز شاعران

گفتم پی چه خدمت ‌گفتا مدیح من

مدحم نه اینکه ماه منیرم بود عذار

وصفم نه اینکه چاه نگونم بود ذقن

بستایدم به اینکه هواخواه حضرتیست

کامد به عهد مهد صف‌آرای و صف‌شکن

تابان در محیط جلالت جهان مجد

جغتای‌خان بن ارغون خان بن حسن

شیرانش طعمه‌اند نبسته دهن ز شیر

پیرانش سخره‌اند نشسته لب از لبن

خردست و خرده‌گیر به میران خرده‌دان

طفلست و طعنه‌گوی به پیران پر فطن

خردست و شیرخوار ولی گرد شیرخوار

از شیرزنش طعمه ولی مرد شیرزن

از خوی او شمیمی تا بنگری ختا

از موی او نسیمی تا بگذری ختن

روزی رسد که بینی بر نوک خطیش

نه چرخ را چو مرغی به فراز بابزن

روزی رسد که بینی بر دشت‌ کارزار

از آهنش‌ کلاه و ز پولاد پیرهن

روزی رسد که بینی بر نوک نیزه‌اش

بدخواه را چو پیلی بر شاخ ‌کرگدن

روزی رسد که بینی بر ایمنش پرند

وقتی رسد که بینی بر ایسرش مجن

این در نظر سپهری آکنده از نجوم

آن در صفت هلالی آموده از پرن

روزی رسد که بینی بر جبهه‌اش ترنج

وقتی شود که یابی بر چهره‌اش شکن

از آن ترنج خلقی دمساز با شکنج

وزان شکن گروهی همراز با شجن

طبعش ز بس‌ گهرخیز اندر گه سخا

لطفش ز بس شکرریز اندرگه سخن

چون نام این بری‌ گهرت خیزد از زبان

چون وصف آن کنی شکرت ریزد از دهن

این شبل آن غضنفر کز گاز و چنگ او

بر پیکر تهمتن ببر بیان ‌کفن

این مهر آن سپهر که از مهر و کین او

یک‌ ملک را مسرت و یک ملک را محن

این در آن صدف ‌که ز آزرم ‌گوهرش

بیغاره از شبه شنود لؤلؤ عدن

این پور آن ‌کیا که به میمند و اندخوذ

خود گوان شکست ز کوپال‌ که‌ شکن

این شبل آن اسد که ازو پیل را هراس

این پور آن بدرگه ازو شیر را شکن

آخر نه این نبیرهٔ آن کز خدنگ او

در پهنه جسم‌ گردان آزرم پر وزن

آخر نه این ز دودهٔ آن ‌کاتش حسامش

در دودمان افغان افروخت مرزغن

آخر نه این ز تخمهٔ شاهی‌که بوقبیس

گردد ز زخم‌ گرزش چون تخم پر پهن

آخر نه این نبیرهٔ شاهی ‌کزو گریخت

کابل خدا چنانکه ز لاحول اهرمن

کابل خدا نه دهری آبستن از فساد

کابل خدا نه چرخی آموده از فتن

با لشکری فره همه در عزم مشتهر

با موکبی ‌گران همه در رزم ممتحن

از سیستان و کابل و کشمیر و قندهار

وز دیرجات هند بل از دهلی و دکن

آمد به مرز خاور و خاورمهان همه

با یکدگر ز یاریش از ریو رایزن

خسرو شنید و رفت و درید و برید وکف

بست و شکست و خست از آن لشکر کشن

از رمح و تیغ و خنجر و فتراک و گرز و تیر

اندام و ترک و تارک و بازو و برز و تن

بس‌ تن که کوفت از چه ز کوپال جان‌شکر

بت سر که‌ کفت از چه ز صمصام سرفکن

از بسکه‌ کشته پشته ‌گرانبار شد زمین

از بسکه خسته بسته به زنهار شد زمن

هرکس که بود یارش شد خصم با ملال

هرکس که بود خصمش یار با محن

مسروق پور ابرهه با صدهزار مرد

شد از یمن به چالش زی سیف ذو‌الیزن

وان پنج ره هزار بدش مرد کینه‌جوی

با ششصد از عجم همه در رزم شیرون

رفت و شکست موکب مسروق را و گشت

هم در یمن شهیر و همش خلق مفتتن

آن رزم را بسنجد اگر کس به رزم شاه

چون‌ کین ‌کودکست بر کینه پشن

تنها همین نه لشکر کابل خدا شکست

از تیغ کُه شکاف و ز کوپال کُه‌شکن

بس ملکها گرفت به بازوی ملک گیر

بس حصنها گشود ز چنگال خاره‌کن

شاهان ز خصم خویش ستانند ملک و او

بخشد به‌ خصم خویش ‌همی‌ ملک خویشتن

آری چو خصم ازو کند از ملک او سوال

ننگ آیدش ز فرط عطا گفت لا و لن

شاها مباش رنجه گر از کید روزگار

سالی دو ماه بختت باکید مقترن

ایوب مر نه تنش به اسقام مبتلا

یعقوب مر نه جانش به آلام مرتهن

آن آخر از بلا جست از آب چشمه‌سار

این آخر از عمی رست از بوی پیرهن

یونس مگر نبودش در بطن نون سکون

یوسف مگر نه‌گشتش در قعر چَه سکن

آن شد رسول قوم و شد آزاد از بلا

این شد عزیز مصر و شد آزاد از حزن

مر مصطفی نکرد نهان تن به تیره غار

جولاهه مر نگشت به آن غار تار تن

بگذر ز انبیا چه بزرگان‌که روزگار

پیوسه‌شان قرین شجن داشت در سجن

مر کیقباد و بیژن و کاووس هر سه را

زالبرز و چاه و کوری برهاند تهمتن

سنجر مگر نه در قفس غُز اسیر بود

واخر به چاربالش فر گشت تکیه‌زن

اکنون تو نیز گرت مر این چرخ ‌کج‌نهاد

دارد قرین تیمار از ریمن و شکن

بشکیب ‌کز شکیب شود قطره پاک دُر

بشکیب‌ کز شکیب شود خاره بهر من

نی زار نالد آنگه از جان برد ملال

می تلخ ‌گردد آنگه از جان برد محن

آسوده‌دل نشین‌ که چو دیماه بگذرد

بلبل ‌کشد ترانه و خامش شود زغن

دلتنگ‌تر ز غنچه‌ کسی نی ولی به صبر

بینی‌کزان شکفته‌تری نیست در چمن

ملکی ستد خدای ‌که تا ملک دگرت

بخشد همی نکوترهاگوش‌کن ز من

معمار خانهای کهن را کند خراب

تا نو نهد اساس ‌که نو بهتر از کهن

هرکس به قدر پایه ببایدش جایگاه

عنقا کند به قاف وکبوتر بچه و کن

قدرت بلند و پست بسی تودهٔ زمین

شخصیت عظیم و تنگ بسی فسحت زمن

گو ملک رو چو هست بجا تیغ ملک گیر

گو بلخ شو خراب چو زنده است روی تن

روزی رسد تیغ یمانیت در یمین

آرد زمین معرکه چون ساحت یمن

روزی رسد که چونان محمود زاولی

در سومنات بت‌شکنی بر سر شمن

روزی رسد که از مدد تیغ‌ کفرسوز

نه نام دیر شنوی نه نام برهمن

روزی رسد که بر تو شود فتنه روزگار

چون نل‌که بود واله بر طلعت دمن

روزی رسد که خصم تو سر افکند به زیر

چونان کسی که ناگه درگیردش وسن

شاها یک آفرین تو صد گنج‌ گوهر ست

باورگرت نه لب بگشا از پی سخن

بر این چکامه‌ گر بفشانی هزار گنج

جز آفرینی از تو نخواهم ورا ثمن

لیکن یک آرزویم از دیرگه به دل

زانم هماره بینی محزون و ممتحن

دارم یکی برادر در پارس پارسا

کاو اندر آن دیار اویسست در قرن

جان‌گویدم ابی او خلد ار بود مرو

دل راندم ابی او سور ار بود مزن

بی‌او زیم چنانکه ابی ‌سرخ ‌گل‌گیا

بی‌او بوم چنانکه ابی پاک جان بدن

گریم چو ابر بی او در شام و در سحر

نالم چو رعد بی‌او در سر و در علن

بی‌او دل از خروشم تفتیده چون تنور

بی‌او رخ از خراشم آژیده چون سفن

بی‌او ز غم ‌گزیر ندارم به هیچ مکر

بی‌او ز رنج چاره ندارم به هیچ فن

جز چار مه نه بیش و نه ‌کم‌کم خدایگان

فرمان دهدکه رخت‌کشم جانب وطن

گر گویدم ملک که بود راهزن به ‌راه

گویم برهنه باک ندارد ز راهزن

ور گویدم‌ که نیست ترا باره ی چمان

گویم‌ که پای راهسپر بس مرا چمن

اینها تمام طیبت محضست اگرچه نیست

طیبت ز بندگان به ملوک ای ملک حسن

منت خدای راکه مرا از عطای تو

حاجت به کس نه‌جز به خداوند ذوالمن

منت خدای راکه ز بس جود بیحساب

در زیر در و گوهر بنهفتیم بشن

قاآنیا توگرم بیانیّ و قافیه

تکرار جست و دورست ابن معنی از فطن

صاحب ‌که با جوازش هذیان بود فصیح

صاحب‌که با قبولش ابکم بود لسن

صدری‌ که در قلمرو شرع رسول‌ گشت

کلکش چو تیغ شاه جهان محیی سنن

شاه زمانه فتحعلی شه‌که روز رزم

درگوش بانگ شاد غرش لحن خارکن

دستش نه‌ گر مخالف با گوهر عمان

طبعش نه ‌گر معاند با لؤلؤ عدن

بهر چه بخشد آن یک‌گوهر همی به‌کیل

بهر چه ریزد این یک لولو همی به من

تابان ز حلقهای زره جسم روشنش

چون نور آفتاب‌که تابد ز آژگن

دستش چو یار خطی زلزال در خطا

پایش چو جفت ختلی ولوال در ختن

اجراخور از عطایش پیوسته خاص و عام

روزی‌بر از سخایش همواره مرد و زن

چونان‌که ختم آمد بر نام وی از سخا

من نیز ختم‌کردم بر نام او سخن

تا دهر گاه محنت زاید گهی نشاط

یارش قرین رامش و خصمش قرین رن

بارک‌الله بارک‌الله زان بت پیمان‌شکن

شوخ‌کشمر شمع خلخ‌شاه چین‌ماه ختن

بارک‌الله بارک‌الله زان حریف تندخو

فتنهٔ دل آفت دین شور جان آشوب تن

بارک‌الله بارک‌الله زان نگار نازنین

دلنواز و دل‌گداز و دلفریب و دل‌شکن

بارک‌الله بارک‌الله زان بت عابدفریب

ماه‌چهر و سست‌مهرو مخت‌روی و راهزن

بارک‌الله زان بتی ‌کز عکس موی و روی او

بوم و پر سنبلست و بام و در پر یاسمن

چشم‌او یک چرخ‌بیدادست ‌و یک‌ گردون جفا

زلف‌او یک‌دهرآشوب‌است‌و یک‌ گیتی فنن

گه‌ قمر دزدد زگردون‌ کاین‌ مرا دلکش جمال

گه سمن آرد ز بستان کاین مرا سیمین بدن

آن قمر را نرم‌نرمک جا دهد زیرکلاه

وان سمن را اندک اندک پوشد اندر پیرهن

گر به یک پا می خرامد سرو من عیبش مکن

هم به یک پا می‌خرامد سروناز اندر چمن

هرکجا زلفش همه‌ تاب‌ و خم ‌و پیچ و شکنج

هرکجا عشقش همه رنج و غم درد و محن

می‌کشید در پا سر زلفش از آن روگاهگاه

پای او در راه می‌لغزد ز زلف پرشکن

نی خطاگفتم ازان می‌لغزدش پا در خرام

کاو بود مانند ما پابست زلف خویشتن

یا دل پر درد ما را کرده از بس پایمال

گشته پای نازکش از درد دلها ممتحن

یا برای آنکه او از درد ما آگه شود

پای‌بست‌درد ما کردشخدای‌ذوالمنن

یاکند تقلید سرو و نارون‌ کاندر بهار

هم به یک پا می‌چمند از ناز سرو و نارون

یا سر پا می‌زند بر خاک یعنی‌ کای زمین

وجد کن کاندر تو دارد همچو من ماهی وطن

لکنتش‌ گر در سخن‌بینی‌مشو غمگین‌ازآنک

در دهان نوشش از تنگی نمی‌گنجد سخن

گوهر گفتار او از درج دل خیزد درست

لیک صدجا بشکند چون می‌برآید از دهن

بسکه تنگست آن دهان بربسته راه‌گفتگو

لیک از وی ‌گفتگوها خیزد از هر انجمن

بارک‌الله از دو چشم اوکه تا دیدم به چشم

چشم ‌بر بستم ز هوش و فکرت و فهم و فطن

مرحبا ابروی دلبندش ‌که نتواند کشید

با هزاران جهد آن مشکین‌کمان را تهمتن

در تمیز قبله هر کس را بباید اجتهاد

و اندرین ‌معنی نباید خلق را تقلید و ظن

من نمودم جهدها تا یافتم کابروی او

قبلهٔ اهل دلست و سجده‌گاه مرد و زن

مسلمست آنکس ‌که‌ رو آرد به‌ محراب ای شگفت

کافرم من تا شدست آن ابروان محراب من

شد دو روزی تا دلم را می‌کشد ابروی او

وان ‌اشارتها که ‌در هر یک ‌دوصد مکرست و فن

هرچه می‌ گویم دلا بر جای خویش آرام‌ گیر

کان‌صنم عابدفریبست آن پری پبمان‌شکن

راه بی‌حاصل مپوی و یار بی پروا مجوی

تخم در خارا میفشان خشت بر دریا مزن

دل مرا گوید برو قاآنی از من دست شوی

تخم بدنامی مکار و تار ناکامی متن

گر دلی درکار داری رو به سیم و زر بخر

ور نداری سیم و زر بستان ز میر مؤتمن

دوش مرا تافت نور عقل به روزن

گفتمش ای از تو جان تاری روشن

ایدک الله ای سروش سبکروح

کز توگران‌جان من همارهٔ ریمن

وفقک الله ای کلیم گران‌قدر

کز تو سبکسر مدام جادوی جوزن

تا چه شد آیا که بی‌انارهٔ ناری

طور سرایم شد از تو وادی ایمن

برخی راهت چه آورم به جز از جان

یا نه فدایی چه سازمت به جز از تن

گفت خوشامد مگو که ناخوشم آمد

مدح حسن‌شه سرای ‌کز همه احسن

گفتمش آوخ دو هفته بیش‌ که‌ گشتست

مادر طبعم زکید چرخ سترون

رای رزینم‌که رشک فکرت اهرون

تارتر آمد ز روی تیرهٔ اهرن

من به سخن اندرون که تازه جوانی

آمد و لختی سرم گرفت به دامن

سرو خرامی به جلوه آفت طوبی

لاله‌عذاری به چهره غارت گلشن

فتنهٔ جان از چه از دو نرگس فتان

رهزن دل از چه از دو طرهٔ رهزن

لوح جمالش به نقش لطف منقش

صفحهٔ خدش به خط حسن معنون

گفتا قاآنیا سرا چه سرودی

گفتمش ای نطق در ثنای تو الکن

عاجزم از مدح شاه و می‌ نتوانم

کش بستایم همی به مهماامکن

گرچه زبانم بسی دراز ولیکن

منطقم از نطق عاری است چو سوسن

گفت منش می‌ستایم از در یاری

رو که تو مردی سفیه هستی و کودن

پس در درج دهان‌ گشود و بیان‌ کرد

مطلع خورشید ساری از دل روشن

کای دل و دستت فنای قلزم و معدن

ای سر کان را به باد داده ز ایمن

از تو یکی جود و صد نوال ز دریا

از تو یکی بذل و صد عطیه ز مخزن

آتش جان فنا ز آب جهانسوز

صرصر خاک بلا ز عدل مبرهن

چرخ مکوکب ‌گرت به درع نشاید

شایدت از بهر درع ‌کیسهٔ ارزن

نعرهٔ کوست به گوش نغمهٔ ارغون

صیحهٔ سنجت به رزم نالهٔ ارغن

بالشت از برز نی به بالش اورنگ

نازشت ازگرز نی به مسند و گرزن

چون ببری شصت بر به تیر سبکروح

چون بزنی دس بر به‌گرزگرن تن

روح تهمتن کند سپاس برادر

جان فرود آورد ستایش بیژن

تیغ تو را گر نهنگ خوانم شاید

کش بودی بحر دست راد تو مسکن

خاصه ‌کزان روی بر به صورت داسست

تا کند از کشتهٔ روانها خرمن

تازه‌جوان در سخن‌که چرخ‌کهنسال

آمد و با من سرود کای گل گلشن

نغز نیایش ز من نیوش ازیراک

از همه من برترم به ویژه درین فن

کرد سپس مطلعی ادا که ز رشکش

مطلع خورشید تیره ‌گشت چو گلخن

کای دل‌گور اژدها و خصم تو بهمن

مجلس تو چاه و بدسگال تو بیژن

تیغ تو و جان دشمن آتش و خاشاک

تیر تو و چشم خصم رشته و سوزن

رایحهٔ مشک چین و خلق تو حاشا

بعر بعیر ازکجا و غیرت لادن

روز وغا کز خروش شندف و ژوبین

خیزد از هر کرانه شورش و شیون

برق بگیری به‌کف‌که وه‌وه صارم

بادکشی زیر ران که هی‌هی توسن

آن چو نهنگی‌ که بحر دستش ماوا

وین چه سپهری که سطح خاکش مأمن

مرگ ز بأست خزد به مخزن قارون

خصم ز بیمت چمد به دخمهٔ قارن

چرخ نیایش‌کنان که رو سوی من کرد

بخت ملک خیره به ابروی پر آژن

کاین چه ستایش‌ که می‌کند فلکم هان

وین چه ثنا کم نمود کودک برزن

صفحه وکلکی بگیر درکف و بنگار

هرچه سرایم به مدح شاه جهان من

صفحه‌گرفتم به دست و خامئکی نغز

گوش و دلم سوی او و دیده به دامن

بخت ملک مطلعی سرودکه صد قرن

می ‌نتوانم به صد زبانش ستودن

کایخرد و نیروی تو زال و تهمتن

پیکر و رایت سفندیار و پشوتن

ای تن تنین تنان به تیغ تو صد چاک

وی سر گردنکشان به دار تو آون

جان ‌که نه قربان توست ننگ به پیکر

سر که نه در راه تست بار به ‌گردن

شیر به چرم پلنگ یا تو به خفتان

کوه به دریای نیل یا تو به جوشن

تیغ تو در رزم یا که برق به نیسان

دست تو در بزم یا که ابر به بهمن

تیغ تو نشناختست خار ز خارا

تیر تو ناکرده فرق موم ز آهن

گو کم ریمن زند عدو که به نیرنگ

چرخ نگردد به‌کامهٔ دل دشمن

باد نبنددکسی ز ریو به چنبر

آب نساید کسی ز رنگ به هاون

تیغ تو بران ز اصل خود به فسان نی

تیرگی شب به خویش نی به سکاهن

تا به ستایش روان ز ایزد داور

تا به نیایش زبان ز قادر ذوالمن

باد به روی زمین ز تیغ تو رویان

از چه ز خون عدوی جان تو روین