اگر چه ناحیه‌ی "گرند کانیون" در آریزونا، یکی از پر بازدیدترین مناطق آمریکا محسوب می‌شود، با این حال باز هم رازهایی ناگفته در دل خود دارد.
یکی از این رازها، روستایی سرخپوستی به‌نام "سوپای" واقع در بخش انتهایی "هاواسو کانیون" می‌باشد که با عنوان "کاتاراکت کانیون" نیز شناخته می‌شود. این ناحیه در واقع شاخه‌ای فرعی از گرند کانیون اصلی در ناحیه‌ی حفاظت‌شده‌ی "منطقه‌ی هاواسوپی" است. سوپای خانه‌ی مردم قبیله‌ی هاواسوپی به شمار می‌رود که بیش از ۸۰۰ سال است در آن زندگی می‌کنند، اما به جرات می‌توان گفت این محل دورافتاده‌ترین روستای آمریکاست. با وجود این که فقط ۱۳ کیلومتر با نزدیک‌ترین جاده فاصله دارد، اما هیچ خودرویی نمی‌تواند به این روستا برود. تنها راه رفتن به این روستا، هلیکوپتر، پیاده‌رفتن و یا طی‌کردن مسیر مالروی هاواسوپای توسط قاطر و امثالهم است. سوپای تنها مکان در ایالات متحده است که ارسال و دریافت مرسوله‌های پستی، هنوز هم با چارپایان و قاطر انجام می‌شود.
هاواسوپای به معنی "مردم سرزمین آب‌های فیروزه‌ای" است. نام این منطقه از آب‌های زلال و فیروزه‌ای رنگ "جویبار هاواسو" نشات می‌گیرد که از هاواسو کانیون جاری شده و از سوپای می‌گذرد و در نهایت به "رودخانه‌ی کلورادو" منتهی می‌شود. قبیله‌ی هاواسوپای، کوچک‌ترین قوم سرخپوست آمریکا با مجموع تقریبی ۶۰۰ نفر است. قبل از ورود اروپایی‌ها، این قبیله که به زبان "یامن" صحبت می‌کنند، ادعای مالکیت مکانی در حد و اندازه‌ی ایالات "دلاور" آمریکا را نمودند. آنها تا جایی که کانیون گسترده بود و آب‌های "جویبار هاواسو" وجود داشت، شروع به کشاورزی کردند و محصولاتی همچون ذرت، کدو، هندوانه و لوبیا کشت کردند. وقتی زمستان از راه می‌رسید و فصل کشاورزی پایان می‌یافت، مردم این قبیله به حاشیه‌های کناری کانیون می‌رفتند؛ جایی که مردان به شکار حیواناتی مثل گوزن و بز کوهی می‌پرداختند و زنان به ساختن سبدهای زیبا مشغول بودند.
این زندگی ساده و روستایی با آمدن معدنچی‌ها و گاوچران‌ها در اوایل قرن نوزدهم مختل شد که به اِشغال زمین‌های روستاییان و کوچ کردن آنها به بخش کوچکی در کانیون منجر شد.
هجوم مردم برای کشف نقره و نیز "راه‌آهن سانتافه" موجب از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و نابارور شدن آنها شد. علاوه بر این، با تبدیل گرند کانیون به پارک ملی در سال ۱۹۱۹، هاواسوپای به حاشیه رانده شد چرا که زمین‌هایش دائماً توسط پروژه‌های پارک ملی تخریب می‌شد. تقریبا بعد از یک قرن تلاش، بالاخره در سال ۱۹۷۵ زمین‌های اجدادی مردم هاواسوپای، توسط سیستم قضایی ایالات متحده به آنها بازگردانده شد.
امروزه مردم هاواسوپای به کاشت و برداشت محصولات کشاورزی و نیز بافت سبد ادامه می‌دهند اما منبع درآمد اصلی‌شان صنعت گردشگری است. هر ساله بیش از ۲۰ هزار گردشگر به این روستا می‌آیند تا آبشارهای بی‌نظیر هاواسو کانیون را ببینند. موقعیت‌های شغلی بسیاری در این روستا ایجاد شده است و خدمات رفاهی زیادی برای گردشگران در دسترس است. رستوران و کافه، فروشگاه‌های متعدد، مهمانسرا و دفتر پست برای ارسال و دریافت کارت‌پستال، بخشی از خدمات ارائه شده در این مکان برای گردشگران است. همچنین این روستا دارای یک مدرسه، یک صومعه‌ی کوچک و یک کلیسای مسیحی نیز هست.
مسیر مالرو به سوی سوپای
فروشگاه
مسیر هاواسوپای
استراحتگاهی برای گردشگران
کافه‌ی سوپای
کلیسا
آبشارهای هاواسو کانیون
جویبار هاواسو را آبشارهای متعددی تشکیل می‌دهد که از پارک هاواسو کانیون عبور می‌کنند. آب‌های حاصل از آب‌شدن برف کوهستان‌ها و نیز آب‌های زیرزمینیِ "چشمه‌های آب طبیعی هاواسو" در کنار هم به شکل‌گیری این آبشارها کمک می‌کنند. این جویبار بخاطر آب فیروزه‌ای رنگ و نیز اشکال سنگ آهکی که در پی میزان بالای کلسیم کربنات ایجاده شده، معروف است.
این آب‌ها از آبشارهای ناواجو، هاواسو، مونی، بیور و آبشارهای بسیار دیگری جاری می‌شود که در نهایت به رودخانه‌ی کلورادو در فاصله‌ی ۱۰ مایلی روستای سوپای می‌ریزند.
آبشارهای هاواسو، جاذبه‌ی گردشگری اصلی هاواسو کانیون. شهرت این آبشارها عمدتا برای استخرهای طبیعی‌شان است
آبشار راک در جلو و آبشار ناواجو در پشت
آبشار مونی
