گل و گیاه،نحوه تکثیر و نگهداری گل آپارتماني ،بنفشه آفريقايي،كسي هنوز درست و حسابي نمي‌داند سنت پل، افسر نظامي آلمان در فصل تابستان در جنگل‌هاي تانزانيا دنبال چه بود. اما اتفاق خوب اين است كه اين نظامي بينوا كه حتما در آن گرماي سوزان حال خوشي هم نداشته با ديدن گل‌هاي صورتي و بنفش عجيبي كه با برگ‌هاي پهن و براق روي زمين پخش بودند يك‌دفعه ياد پدرش مي‌افتد و يكي از آنها را در سال 1892 ميلادي براي او به آلمان مي‌فرستد.
سنت پل آن روزها فكر نمي‌كرد كه روزي جميعت گل‌دوست‌هاي دنيا مديون اين حركت او شوند. عشق به پدر باعث شد او با عنوان پدر گل بنفشه آفريقايي در دنيا شناخته شود و اسم گل به نام سنت پاولا براي هميشه در دايره‌المعارف گونه‌هاي گياهي دنيا ثبت شود؛ گياهي كه از دل تانزانیا به اروپا رفت و بعد در همه دنيا منتشر شد؛ يك گل آپارتماني زيبا به نام بنفشه آفريقايي!
نور
خورشيد! مستقيم نتاب
اين گل‌هاي آفريقايي زماني كه در جنگل‌هاي تانزانيا بودند زير سايه درخت‌هاي انبوه سر مي‌كردند براي همين به صورت ژنتيكي اصلا با نور مستقيم خورشيد ميانه‌اي ندارند؛ آن‌قدر كه اگر نور خورشيد به صورت مستقيم به آنها بتابد روي برگ‌هاي‌شان تاول لكه‌هاي سوختگي پيدا مي‌شود بنابراين بايد بنفشه آفريقايي را كنارپنجره شرقي خانه گذاشت و مراقب بود زياد نور خورشيد به برگ‌هايش نتابد. داستان اينجاست كه بنفشه آفريقايي در حالت عادي به نور كمي نياز دارد اما براي گلدهي بايد نور اتاق بيشتر از روزهاي قبل باشد. يك نور غير مستقيم درست و حسابي لازم است تا بنفشه به گل بنشيند.
نكته عجيب درباره گل‌هاي آفريقايي اين است كه اين گل‌ها زير نور فلورسنت حسابي رشد مي‌كنند تا جایی که حتي مي‌گويند رشد اين گياهان در زير نور مهتابي‌ها بيشتر از حالت معمولي است. با اين اوصاف براي اينكه بنفشه‌هاي‌تان رشد خوبي داشته باشند، كافي است يك مهتابي به فاصله 30 سانتي‌متري از گلدان‌شان قرار دهيد. يادتان باشد برگ‌هاي گل را به صورت دوره‌اي تميز كنيد براي اينكه گرد و خاك روي گل‌ها موجب می‌شود نور به برگ‌ها نرسد و رشد و نموی گل کاهش یابد. هر بنفشه آفريقايي براي گل دادن به 12 تا 16 ساعت نور مداوم نياز دارد پس اگر احساس مي‌كنيد فضاي خانه طوري نيست كه اين اندازه نور به این گل بتابد، حتما دنبال يك مهتابی مناسب برايش باشيد.
آب
با آب ميانه‌اي ندارد
گياه عجيب آفريقايي از آبي كه به صورت مستقيم روي خاكش ريخته شود، فراري است. درواقع بنفشه‌هاي آفريقايي آبیاري متفاوتي نسبت به باقي گل‌هاي آپارتماني دارند. بايد يك زيرگلداني را پر از آب كرد و گلدان را در آن قرار داد تا آب از سوراخ‌هاي ته گلدان به سمت بالا حركت كند. پس از مرطوب شدن سطح خاك - تقريبا بعد از حدود نيم تا حداكثر يك ساعت- در صورت باقي ماندن آب در زيرگلداني بايد آب اضافي را خالي كرد. بنفشه‌ها آبیاری از بالا را دوست ندارند چون برگ‌هاي‌شان به‌شدت حساس است و افتادن يك قطره آب روي آنها مساوي است با رشد قارچ‌ها و پوسيدگي.
براي آبياري بنفشه آفريقايي بايد از آب ولرم و هم‌دماي اتاق استفاده كرد چون آب سرد به گل شوك وارد مي‌كند و باعث افتادن گل‌ها و ايجاد لكه‌هايي روي برگ‌هایش مي‌شود. بهتر اين است يك شب قبل از آبياري ظرف آب را در اتاق نگهداري كنيد تا دماي آن متعادل شده و همچنین كلر موجود در آب هم خارج شود چراكه كلر اضافي موجود در آب براي بنفشه آفريقايي ضرر دارد. بهترين فاصله براي آب دادن به بنفشه‌ها هم هر پنج تا شش روز يك‌بار است. براي راحتي كار مي‌توانيد از گلفروشي‌ها گلدان ويژه دوتكه براي بنفشه‌ها تهيه كنيد. اين گلدان‌ها از دو طبقه تشكيل شده‌اند كه شما بايد گياه خود را در قسمت بالايي گلدان بكاريد و قسمت پاييني هم فقط براي ريختن آب در پاي گلدان است.
خاك
سبك باشد و به اندازه
خاكي كه برای گلدان بنفشه آفريقايي استفاده مي‌كنيد بايد زهكشي بسيار خوبي داشته باشد. اين بسيار مهم است. شما مي‌توانيد خاك مخلوط بسته‌بندي شده مخصوص بنفشه آفريقايي بخريد يا خودتان خاك را به اندازه 3/1 كود گياهي، 3/1 ورميكوليت و 3/1 پرليت درست كنيد. در مرحله دوم بايد يك گلدان با اندازه مناسب انتخاب كنيد. چون بنفشه‌هاي آفريقايي بايد گلدان های محدودي داشته باشند بنابراين بايد گلداني انتخاب كنيد كه قطر آن به اندازه یک‌سوم قطر بوته این گل باشد. به عبارت ديگر بخش بالایی ساقه و گل گياه بايد سه برابر قطر گلدان باشد چون ريشه بنفشه آفريقايي یک‌سوم قطر بوته است.
انتخاب ظرف مناسب از پوسيدگي ريشه جلوگيري مي‌كند زيرا اگر از يك گلدان بزرگ برای این گل استفاده كنيد، بيش از حد رطوبت به ريشه آن مي‌رسد و در نتيجه ريشه از بين مي‌رود. بهتر است برای این گل از خاك‌هاي متخلخل سبك استريل استفاده كنيد چون ريشه‌هاي گياه به هواي زياد احتياج دارند. pH خاك بنفشه آفريقايي بايد بين 4/6 تا 2/7 باشد. سالي يك‌بار هم گلدان بنفشه‌ها را عوض كنيد چون عوض نكردن گلدان خودش يكي از عوامل موثر در رشد نكردن برگ‌ها و گل ندادن گیاه است. يادتان باشد بنفشه‌ها هم به كود نياز دارند پس هرازگاهي كود مخصوص‌شان را بخريد و با دست و دلبازي از اين گياه آفريقايي مراقبت كنيد.
دما
آفريقايي‌هاي گرمادوست
درباره دماي نگهداري بنفشه آفريقايي نظرات زيادي وجود دارد. بعضي كارشناسان مي‌گويند اين گل‌هاي نازدار در دمای بين 18 تا 26 درجه سانتي‌گراد دوام خوبي دارند و در 25 درجه به اوج رشد و نموشان مي‌رسند. اگر دما از 18 درجه پايين‌تر بياید ديگر رشدي ندارند و به بيماري قارچي سپيدك هم دچار مي‌شوند. بنفشه آفريقايي تا دماي 13 درجه هم تاب می‌آورد اما در دماي زير آن بايد كلا آن را فراموش كرد. دماي بالاي 32 درجه هم برای این گل قابل تحمل نيست.
اين فقط يك روايت از دماي نگهداري بنفشه آفريقايي بود. روايت ديگری مي‌گويد 24 درجه آخرین دمايي است كه بنفشه آفريقايي در آن تاب مي‌آورد. همه اين روايت‌ها براي اين است كه نگهداري بنفشه‌ها مساله‌اي كاملا متغير است؛ يعني گلدانی از بنفشه ممكن است در فضاي يك خانه با دماي بالا دوام بياورد اما همان گلدان در خانه‌اي ديگر با دمايي پايين‌تر از بين برود. بنفشه‌هاي آفريقايي به‌طور كلي گل‌های عجيبي هستند و بايد خيلي از عوامل نگهداري با هم تطبيق داشته باشد تا این گل روي پاي خودش بماند؛ آن وقت ديگر مي‌توان اميدوار بود كه در همه فصل‌هاي سال بنفشه‌هاي گلدار در خانه مي‌مانند.
رطوبت
عاشقان نم هوا
وقتي گياهي از دل جنگل‌هاي تانزانيا بيرون آمده باشد، معلوم است كه هم گرمادوست است و هم عاشق رطوبت. بنفشه آفريقايي براي ماندگاري بهتر به رطوبت بين 40 تا 55درصد نياز دارد كه يكي از راه‌هاي تامين رطوبت، قرار دادن گياه با زيرگلداني در سيني آب و سنگريزه است؛ البته اين كار فقط زماني لازم است كه محيط خانه خشك باشد وگرنه در حالت عادي به اين سيني نيازي نيست. نگهداري سيني از تجمع آلودگي خودش داستاني است!
اين گل‌ها رطوبت را دوست دارند اما مساله مهم اين است كه از مه‌پاشي - اسپري كردن آب روي برگ‌ها- به‌شدت متنفرند؛ يعني اگر حتي يك قطره آب روي برگ‌هاي‌شان ريخت بايد سريع با دستمال آن را خشك كرد چون همان يك قطره برگ را خشك می‌كند.
اگر گل مان مریض شد چه کار کنیم؟
الو اورژانس!
- اگر لكه‌هاي كاهي‌رنگ روي برگ‌های گل‌تان افتاد؛ يعني نور مستقيم زياد در تابستان به گل‌ها خورده است. ممكن است حتي حاشيه برگ‌ها زرد و سوراخ شوند پس سريع گلدان را به جاي خنك و كم‌نور ببريد.
- اگر لكه‌هاي قهوه‌اي روي برگ‌ها افتاد؛ يعني از آب سرد براي آبياري استفاده شده است. پس هميشه از آب ولرم استفاده كنيد.
- اگر برگ‌های گل‌تان زرد شده؛ يعني هواي محيط خشك شده يا آبياري غير اصولي بوده است؛ البته گاهي هم كود دادن زياد يا نور مستقيم آفتاب اين بلا را سر گل‌ها مي‌آورد.
- اگر برگ‌های آن سبز كمرنگ شده‌اند و حاشيه برگ‌ها پيچ‌خورده؛ يعني گياه سرمازده شده است. پس دماي محيط را به درجه مناسب برسانيد.
- اگر گياه گل نمي‌دهد يا نور به اندازه كافی به آن نرسيده - به‌خصوص در فصل زمستان- يا گل را زياد در خانه جابه‌جا كرده‌ايد. جدا نكردن برگ و شاخه‌هاي اضافي و هواي سرد هم باعث گل ندادن مي‌شود.
- اگر برگ‌ها و گل‌ها كپك زده‌اند؛ يعني بنفشه‌تان بیماری بوتريتيس يا كپك پودري گرفته است. مه‌پاشي را كنار بگذاريد و بخش‌هاي بيمار را جدا کرده و بعد از يك محلول قارچ‌كش استفاده كنيد.
- اگر برگ‌هاي گل زياد و ريز شده‌اند يعني گلدان‌تان نزدیک است به مرحله انفجار برسد. پس زودتر گل‌ها را به يك گلدان بزرگ‌تر منتقل كنيد.
منبع : مجله منزل
