منبر سه دقیقه ای در خصوص امام محمد باقر(ع)

امامان معصوم (علیهم السلام) به خصوص امام محمد باقر (علیه السلام) در قله کمالات و فضایل اخلاقی بودند به طوری که نه تنها دوستان و شیعیان ایشان بلکه حتی کسانی که پیرو عقیده و مسلک ایشان نبودند نیز به دریای کمالات ایشان اعتراف داشتند.

ابن حجر هیتمی در خصوص دریای فضایل و کمالات امام محمد باقر(علیه السلام) می نویسد: محمد باقر به اندازه ای گنجهای پنهان و معارف و دانشها را آشکار ساخته،  حقایق احکام و حکمتها و لطایف دانشها را بیان نموده که جز بر عناصر بی بصیرت یا بد سیرت پوشیده نیست و از همین جاست که وی را شکافنده و جامع علوم و بر افرازنده پرچم دانش خوانده اند.[۷]

اوصاف  ویژگی های اخلاقی امام محمد باقر(ع)
امام محمد باقر(علیه السلام) دارای خصال ستوده و مؤدب به آداب  اسلامی بودند، سیرت و صورتش ستوده بود. پیوسته در زندگی فردی و اجتماعی خود لباس تمیز و نو می پوشید. و جامع کمالات عبادی و اخلاقی به شمار می آمدند:

۱-امام باقر(ع) فاتح قله عبودیت و بندگی:
از جمله اوصاف و ویژگی های عالی امام محمد باقر(علیه السلام) که همچون ستاره ای درخشان در زندگی این امام همان نور افشانی می کند عبودیت و بندگی ایشان می باشد که حتی علمای اهل سنت نیز به آن اعتراف داشته اند: ابن عساکر از مدائنی نقل می کند: «در حالی محمد بن علی بن الحسین در آستانه کعبه ایستاده بود، شخصی اعرابی بر ایشان وارد شد و به حضرت عرضه داشت: آیا هنگامی که خدا را عبادت می کنی مشاهده نموده ای؟ حضرت و کسانی که دور او بودند، سرها را به زیر افکندند. آنگاه حضرت سر خود را بلند کرده و به او فرمود: من خدایی را که نبینم را عبادت نمیکنم: او عرض کرد چگونه او را دیده ای؟ حضرت فرمودند: دیده ها با چشمانشان او را ندیده است، بلکه قلبها به حقایق ایمان او را دیده است. خداوند به حواس درک نمی شود و به مردم قیاس نمیگردد. به نشانه ها معروف و به علامات توصیف شده است. و در قضاوتش ظلم نمیکند از اشیاء جدا و اشیاء نیز از او جداست. هیچ چیز همانند او نیست. این است آن خدایی که به جز او خدایی نیست. اعرابی گفت: خداوند داناتر است که کجا رسالتش را قرار دهد».[۸]

۲-جود و سخاوت امام محمد باقر(ع):  
یکی از مهمترین و بارز ترین صفات و اوصاف الهی و طلایی امام محمد باقر(علیه السلام) جود و سخاوت است. سخاوت و  گشاده دستی یکی از  ویژگی اخلاقی و قرآنی مهمی است که بار ها در آیات متعددی مورد و سفارش قرار گرفته است، « مَثَلُ الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فی‏ كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛[بقره/۲۶۱] مثَل آنان كه مال خود را در راه خدا انفاق مى‏كنند، مثَل دانه‏اى است كه هفت خوشه برآورد و در هر خوشه‏اى صد دانه باشد. خدا پاداش هر كه را كه بخواهد، چند برابر مى‏كند. خدا گشایش‏دهنده و داناست». به اذعان و اعتراف حتی عالمان اهل سنت امام محمد باقر(علیه السلام) به خوبی معدن این ویژگی اخلاقی بودند: اسود بن کثیر می گوید: نزد محمد بن علی(علیه السلام) از فقر و جفای برادران شکایت نمودم. حضرت فرمودند: بد برادری است کسی که تو را در حال بی نیازی رعایت نموده و حال فقر تو را رها می نماید: آنگاه به غلام خود دستور  داد تا کیسه ای که در آن هفتصد درهم بود آورد و به فرمود: این را خرج کن و هرگاه تمام کردی مرا خبر ده....»[۹]

سخن آخر:
امامان معصوم (علیهم السلام) به خصوص امام محمد باقر (علیه السلام) در قله کمالات و فضایل اخلاقی بودند به طوری که نه تنها دوستان و شیعیان ایشان بلکه حتی کسانی که پیرو عقیده و مسلک ایشان نبودند نیز به دریای کمالات ایشان اعتراف داشتند.

پی نوشت ها:
[۱]. المفید، الارشاد: ج۲، ص۱۵۵.
[۲]. بحار الأنوار:،ج‏۴۶،ص۲۱۲.
[۳]. فرق الشیعة: ص۶۱.
[۴]. سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی: ص۳۰۵.
[۵]. همان: ص۳۰۶.
[۶]. همان.
[۷]. همان: به نقل از الصواعق المحرقه: ص ۲۰۱.
[۸]. مرجعیت دینی اهل بیت(علیه السلام) علی اصغر رضوانی: به نقل از تاریخ ابن عساکر، ص ۱۴۷و ۱۴۸.
[۹]. صفه الصفوه: ج۲، ص۱۱۲.