اعتياد به کامپیوتر و اینترنت
پرسش: من خیلی پای کامپیوتر و اینترنت می نشینم و یه جورایی معتادشون شدم؛ لطفا راهنماییم کنید چکار کنم که این وابستگی من کم بشه، چون زندگیم رو مختل کرده و خودم هم ناراحتم ولی نمی تونم رهاش کنم.
پاسخ:
پرسشگر گرامی؛ برخي اعتياد به کامپیوتر و اينترنت، موبايل، تلويزيون و ... (رسانه هاي ارتباطي ديجيتال) را نوعي اختلال مي دانند. اعتياد در واقع ايجاد يك ارتباط افراطي، بدون هدف و غيرقابل كنترل با چيزي (در اينجا کامپیوتر و اینترنت) است. تشخيص صحيح اين نوع اعتياد بسيار دشوار است به گونه اي كه هنوز اختلالي با اين عنوان در كتاب «راهنماي تشخيصي و آماري اختلالهاي رواني (DSM-IV)» گنجانده نشده است.
کامپیوتر و اینترنت يكي از محصولات علمي و فني است و مانند ساير ابزارها مي تواند كاربردهاي مثبت و منفي داشته باشد. يكي از آثار منفي آن اعتياد به اين ابزار است، كه فرد كار كردن با کامپیوتر و اینترنت را جذاب تر از واقعيت زندگي روزمره مي بيند.
علائم و نشانگان عادت به کامپیوتر و اینترنت عبارتند از :
1. استفاده افراطي و بيش از حد از کامپیوتر و اینترنت.
2. احساس نوعي اجبار براي ارتباط با آن و دور شدن از فعاليتهاي مهم زندگي.
3. رغبت نكردن به انجام كارهاي ديگر و تأخير در انجام كارهاي روزانه.
4. كاهش و روابط بين فردي و رغبت نداشتن به ايجاد ارتباطات انساني.
5. فاصله گرفتن از كتاب و مطالعه و بي رغبتي نسبت به مطالعه و همچنين كمبود خواب و يا تغيير در الگوهاي خواب براي گذراندن زمان بيشتري در شبكه.
6. كاهش تفريحات، بي ميلي نسبت به ورزش و فعاليت هاي بدني.
7. اختلال در چرخه خواب شبانه روزي.
8. غفلت از خانواده و دوستان و بي توجهي به مسئوليت هاي شغلي و تحصيلي.
9. بي رغبتي به امور معنوي و گرايش به انحرافات اخلاقي و اجتماعي.
وجود پنج مورد از نشانگان فوق حاكي از نوعي اعتياد به کامپیوتر و اینترنت است.
مهم ترين پيآمدهاي اعتياد به کامپیوتر و اینترنت عبارتنداز :
اختلال افسردگي، گوشه گيري و انزوا، اختلال در ميزان خواب و زمان آن، خستگي بيش از حد، فشارهاي رواني، از دست دادن فرصت هاي شغلي، اختلال در روابط ميان فردي، اختلاف هاي خانوادگي، مشكلات درسي، افكار پرخاشگرانه و ميل جنسي زودرس.
راهكارهايي جهت استفاده صحيح از کامپیوتر و اینترنت برای رفع این نوع وابستگی :
1. برنامه ريزي براي كل ساعات شبانه روزي و تعيين هر كاري در زمان خاص و رعايت آن برنامه
2. تعيين يك وقت محدود و در زمان خاص براي استفاده از کامپیوتر و اینترنت
3. استفاده هدفمند و ضروري از کامپیوتر و اینترنت (کار با نرم افزارهای آموزشی مفید، جستجو برای دریافت اطلاعات علمی و ...)
4. تعيين جريمه براي استفاده هاي ناصحيح و بي رويه و بدون هدف
6. جايگزين كردن برنامه هاي متنوع درسي، ورزشي، تفريحي
7. افزايش روابط اجتماعي و كسب مهارتهاي ارتباطي
8. اجتناب از تنهايي و بيكاري ؛ زيرا تنهايي و بيكاري زمينه وسوسه انگيزي براي استفاده هاي نا به جا از کامپیوتر و اینترنت را فراهم مي كند.
9. اهتمام بيشتر به امور معنوي از قبيل نماز سر وقت، دعا، تلاوت قرآن
10. معنا بخشي به زندگي؛ رعايت راهكار 9 نقش بسيار زيادي در معنا بخشيدن به زندگي دارد.
11. هر روز حداقل بخشي از وقت خودتان را به كتابخواني(مطالعه كتابهاي مذهبي، رمان و ...) و ورزش اختصاص دهيد.[1]
پی نوشت :
1. گروه روانشناسی و مشاوره پرسمان
