چرا پیامبر با همسر زید(پسر خوانده خود) ازدواج کرد؟
مأموریت اصلی پیامبران الهی، از جمله پیامبر اسلام حضرت محمد هدایت مردم به راه خدا و شكستن سنت ها و آداب جاهلی آن زمان بود.
یكی از رسم های جاهلی در آن زمان این بود كه اشراف زاده ها و صاحبان مقام، با افرادی كه «برده» و یا «آزاد شده» بودند وصلت نمی كردند. بعنوان نمونه زینب بنت جحش، دختر عمه پیامبر و نوه عبدالمطلب بود. اینگونه دخترها اشراف زاده به حساب می آمدند و زید بن حارثه برده آزاد شده و پسر خوانده بود. آداب و رسوم آن زمان اجازه نمی داد كه اینگونه جوانان با هم ازدواج كنند، ولی آن حضرت با خواستگاری از زینب بنت جحش برای زید بن حارثه كه غلام آزاد شده بود، این سنت جاهلی را شكست.
و بدین وسیله زید بن حارثه، كه غلام و پسر خوانده ی رسول الله بود با زینب، دختر عمه ی پیامبر ازدواج کرد، اما بنا بر دلایلی زندگی مشترک آن دو دوام نیافت و به طلاق منجر شد. این جدایی برای دختر عمه پیامبر بسیار سنگین بود چون طلاق دهنده او به ظاهر یك برده آزاد شده است. در قرآن آمده است كه پیامبر به زید فرمود: «امسك علیك زوجك و اتق الله؛ همسر خود را نگهدار و از خدا بترس».
یكی دیگر از سنتهای جاهلی آن زمان این بود كه هیچ كس حق نداشت با زن طلاق داده شدة پسر خوانده اش ازدواج كند. آنان زن پسر خوانده را مانند زن پسر واقعی می دانستند كسی جرئت نمی كرد كه دست به این كار بزند و این سنت را بشكند، حتی پسر خوانده ها را به نام پدران واقعی آنها نمی خواندند، بلكه به نام پدرخوانده آنها را می خواندند، تا اینكه خداوند این برنامه را نسخ كرد و فرمود:
«و فرزندخوانده های شما را فرزند حقیقی شما قرار نداده است؛ این سخن شماست که به دهان خود می گویید، اما خداوند حق را می گوید و او به راه راست هدایت می کند؛آنها را به نام پدرانشان بخوانید که این کار نزد خدا عادلانه تر است».
پس از اینكه زید بن حارثه همسرش زینب بنت جحش را طلاق داد، خداوند پیامبرش را مأمور كرد تا سنت جاهلی حرمت ازدواج با همسر پسر خوانده را در عمل ملغی كند، لذا پیامبر به دستور خداوند متعال، زینب را به ازدواج خویش در آورد، آنجا كه خداوند می فرماید:
«فلما قضی زید منها وطراً زوجناکها لکی لا یکون علی المؤمنین حرج فی ازواج ادعیائهم اذا قضوا منهن وطراً و کان امر الله مفعولاً» پس چون زید از او حاجت خویش بگزارد ( او را طلاق داد.)، به همسری تواش درآوردیم تا مؤمنان را در زناشویی با زنان فرزند خواندگان خود، اگر حاجت خویش از او بگزارده باشند(طلاق داده باشند)، منعی نباشد و حکم خداوند شدنی است.
پیامبر اسلام با این ازدواج علاوه بر این كه آن سنت باطل عرب را از بین برد، مشكل زینب را هم حل كرد چرا كه زینب كه از زنان مهاجر و از خانواده هاى شریف مكه بود، پس از طلاق در مدینه و دور از بستگان نزدیك و در شهر غربت به سر مى برد و در اندوه و ماتم فرو رفته بود.زینب، ایام عده طلاق را سپری كرد و پس از آن به وی بشارت داده شد، كه خداوند سبحان، وی را به عقد پیامبر صلی الله علیه و آله درآورده است.
