معمولا مجموعه ای از عوامل سبب بروز دیابت نوع ۲ می شود که عبارتند از:
وراثت. دانشمندان به وجود ژن هایی پی برده اند که تولید انسولین در بدن را تحت تاثیر قرار می دهند.
اضافه وزن. چاقی یا اضافه وزن می تواند سبب بروز مقاومت به انسولین شود، به خصوص اگر چربی های اضافه در قسمت میانی بدن جمع شده باشد. در سال های اخیر به علت افزایش چاقی در کودکان ابتلا ب دیابت نوع ۲ در کودکان و نوجوانان نیز در حال افزایش است.
سندرم متابولیک. افراد دچار مقاومت به انسولین غالبا دارای برخی شرایط دیگر نیز می باشند، مانند بالا بودن قند خون، چربی اضافه در اطراف کمر، فشار خون بالا و بالا بودن سطح کلسترول و تری گلیسیریدها.
تولید بیش از اندازه گلوکز توسط کبد. وقتی قند خون پایین می آید، کبد شروع به تولید گلوکز و آزاد سازی آن در خون می کند تا اینکه سطح قند خون به میزان نرمال برسد. پس از خوردن غذا، قند خون بالا می رود و به طور معمول کبد گلوکز کمتری تولید می کند و به جای آن شروع به ذخیره گلوکز می نماید اما در برخی از افراد کبد این کار را انجام نمی دهد و همچنان به تولید گلوکز ادامه می دهد.
ارتباط نامناسب میان سلول ها. گاهی اوقات سلول ها پیام های اشتباه ارسال می کنند یا پیام های دریافتی را به درستی تحلیل نمی کنند. وقتی سلول ها پیام های مرتبط با تولید و مصرف گلوکز و انسولین را به شکل نادرست ارسال یا دریافت نمایند، زنجیره ای از اتفاقات رخ می دهد که می تواند منجر به بروز دیابت گردد.
آسیب دیدن سلول های بتا. اگر سلول های بتا که وظیفه شان تولید انسولین است، در زمان نامناسب، مقدار نامناسبی انسولین تولید کنند، قند خون بالا خواهد رفت و بالا بودن قند خون می تواند سبب آسیب به سلول های بتا نیز گردد.