رباعیات خاقانی

خاقانی عمر گم شد، آوازش ده

دل هم به شکست می‌رود، سازش ده

جان را که تو راست از فلک عاریتی

منت مپذیر، عاریت بازش ده

خاقانی از اول که دمی داشت فزون

می‌بود درون پرده چون پرده درون

از مجلس خاص خاصگان است اکنون

چون خلعه درون در و چون حلقه برون

ای شاه بتان، بتان چون من بندهٔ تو

در گریهٔ تلخم از شکرخندهٔ تو

تو بادی و من خاک سر افکندهٔ تو

چون تند شوی شوم پراکندهٔ تو

چشمم به گل است و مرغ دستان زن تو

میلم به می است و رطل مرد افکن تو

زین پس من و صحرای دل روشن تو

من چون تو و تو چون من و من بی من تو

صبح است شراب صبح پرتو در ده

زو هر جو جوهری است، جو جو در ده

گر پیر کهن کهن خورد، رو در ده

خاقانی نو رسیده را نو در ده

تا بر هدف فلک زدم تیر سخن

از حلقه گسسته گشت زنجیر سخن

طعم سخنم همچو عسل خواهد بود

طبعم چو شکر فکند در شیر سخن

ای با تو مرا دوستی سی روزه

از خدمت تو وصل کنم دریوزه

گفتی که چرا تو آب را نادیده

ای جان جهان سبک کشیدی موزه

تا زلف تو بر بست به رخ پیرایه

بر عارض تو فکند مشکین سایه

ای حور جنان تو پیش من راست بگو

شیر تو که داده است، که بودت دایه؟

چون مرغ دلت پرید ناگه تو که‌ای؟

چون اسب تو سم فکند در ره تو که‌ای؟

بر تو ز وجود عاریت نام کسی است

چون عاریه باز دادی آنگه تو که‌ای؟

ای کرده ز نور رای تو دریوزه

از قرص منیر رای تو هر روزه

در زیر نگین جودت آورده فلک

هرچه آمده زیر خاتم فیروزه

خاقانی اگر به آرزو داری رای

نه دین به نوا داری و نه عقل به جای

عقل از می همچو لعل سنگ اندر بر

دین از زر گل پرست خار اندر پای

دل هرچه کند عشق فزون آید از او

شد سوخته بوی صبر چون آید از او

شاید که سرشک خون برون آید از او

کان رنگ بزد که بوی خون آید از او

خاقانی ازین کوچهٔ بیداد برو

تسلیم کن این غمکده را شاد برو

جانی ز فلک یافتهٔ بند تو اوست

جان را به فلک باز ده آزاد برو

گفتم پس از آن روز وصال ای دلخواه

شب‌های فراقت چه دراز آمد آه

گفتا شب را در این درازی چه گناه

شب روز وصال است که گردیده سیاه

خاقانی را بی‌قلم کاتب شاه

انگشت شد انگشت و قلم ز آتش آه

هم بی‌قلمش کاتب گردون صد راه

بگریست قلم‌وار به خوناب سیاه