رباعیات باباافضل کاشانی

سرتاسر آفاق جهان از گل ماست

منزلگه نور قدس کلی، دل ماست

افلاک و عناصر و نبات و حیوان

عکسی ز وجود روشن کامل ماست

من آن گهرم که عقل کل کان من است

و این هر دو جهان، دو رکن از ارکان من است

کونین و مکان و ماوراء زنده به اوست

من جان جهانم، نه جهان جان من است

معلوم نمی شود چنین از سر دست

کاین صورت و معنی ز چه رو در پیوست

اسرار به جمله گی به نزد هر کس

آن گاه شود عیان که صورت بشکست

من آن گهرم که عقل کل کان من است

و این هر دو جهان، دو رکن از ارکان من است

کونین و مکان و ماوراء زنده به اوست

من جان جهانم، نه جهان جان من است

باشد که ز اندیشه و تدبیر درست

خود را به در اندازم از این واقعه چست

کز مذهب این قوم ملالم بگرفت

هر یک زده دست عجز بر صحبت سست

چرخ فلکی خرقهٔ نُه توی من است

ذات ملکی نتیجهٔ خوی من است

سّر ازل و ابد که گوش تو شنید

رمزی ز حدیث کهنه و نوی من است

هرگز بت من روی به کس ننموده است

و این گفت و شنود خلق، بر بیهوده است

و آن کس که بتم را به سزا بستوده است

او هم به حکایت ز کسی بشنوده است

در کوی تو صد هزار صاحب هوس است

تا خود، به وصال تو، که را دسترس است

آن کس که بیافت، دولتی یافت عظیم

و آن کس که نیافت، داغ نایافت بس است

هر نفس که او درد ز درمان دانست

دشخوار خرد تواند آسان دانست

چیزی که وجود آن نیابی در خود

بیرون ز خود از چه روی بتوان دانست؟

بر سیر اگر نهاده ای دل، ای دوست

چون سیر به یک بار برون آی از پوست

زنهار مگرد گرد این راه مخوف

تا همچو پیاز خاطرت تو بر تو ست

سمع و بصر و زبان و دستم، همه اوست

من نیستم و هستیِ هستم همه اوست

این هستی موهوم، خیالی است صریح

زین هستی موهوم چو رستم، همه اوست

راه ازل و ابد، زبان و سرِ توست

و آن دّر که کسی نسفت، در کشور توست

چیزی چه طلب کنی؟ که گم کرده نه ای

از خود بطلب، که نقد تو در بر توست

در هر برزن که بنگرم آشوبی ست

آشوب شکنجه ای و زخم چوبی ست

تا پاک کنند گیتی از یک دیکر

هر ریش که هست، بر زنخ جارویی ست

گر تخم برومند نشد، کشتهٔ توست

ور جامه پسندیده نشد، رشتهٔ توست

گر ز آن که تو را پای فرو رفت به گل

از کس تو منال، کاین گل آغشتهٔ توست

چندین غم مال و حسرت دنیا چیست

هرگز دیدی کسی که جاوید بزیست؟

این یک نفسی که در تنت عاریتی ست

با عاریتی، عاریتی، باید زیست