راهنمای سفر نوروزی به استان ایلام (قسمت دوم)

کوه مانشت

اسم فارسی کوهی در نزدیکی ایلام که در زبان کردی مانشت تلفظ می شود کوهی در ۶ کیلو متری شمال شرقی شهر ایلام و در نزدیکی بخش کارزان واقع شده است و ارتفاع آن ۲۶۲۹ متر است. مانشت پوشیده از جنگل است و رودخانه‌هایی که از آن سرچشمه می‌گیرند، مورت و آسازنگان نام دارند. در شمال غربی کوه مانشت، کوه بانکول و در جنوب غربی آن کوه گاوه قرار دارند. منطقه کارزان را باید عروس همه زیبایی‌ها و جذابیت‌های طبیعت در این استان و در واقع نگین طبیعت آن دانست که دارای ارتفاعات و کوه‌های عظیم، دره‌ها، دامنه‌ها و دست‌سرهای بسیار زیبا و سرسبز و خرم، کوه‌های پوشیده از جنگل‌های گوناگون و گسترده بلوط، رودهایی که از دل کوهسارها جاری می‌شوند و جاده‌هایی که از میان دامنه‌های کوهستانی عبور می‌کنند، است. هر کدام از این‌ها زیبایی و طراوت شگفت‌انگیزی را بخصوص در فصل بهار به طبیعت منطقه می‌بخشد که جذابیت خاصی را برای مسافران و میهمانان ایجاد می‌کنند و در کمتر جای دیگر می توان نظیر آن را یافت.

مانشت یکی از کوه‌های رشته کوه زاگرس واقع در استان ایلام و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب کوهستانی است. زیبایی این کوه در فصل بهار و آب و هوای خوب و همچنین وجود امکانات کافی باعث شده که این کوه پذیرای گردشگران فراوانی باشد که بیشتر آنها مردم بومی هستند. این کوه دارای ذخایر زیادی است و مردمی خونگرم و میهمان‌نواز دارد. مردمی از ایل خزل. همچنین روستاهای فراوانی در دامنه این کوه وجود دارد و محیط آن خوشبختانه داری امنیت بالایی است. به علاوه یکی از مکان‌های تاریخی استان ایلام در کوه مانشت قرار دارد. این کوه به علت زیبایی خاصی که دارد، می تواند مکان خوبی برای گردشگری در فصل بهار باشد و همچنین دارای گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی است.

کوه سرخ خانی

کوه سرخ خانی در ناحیه چرداول و در فاصله ۳۳ کیلومتری شمال شرقی ایلام واقع شده است.

کوه سرکب

کوه سرکب در ناحیه میشخاص و در فاصله ۸ کیلومتری جنوب شرقی ایلام واقع شده است. ارتفاع کوه سرکب ۲۱۲۰ متر است و جزء رشته کوه کبیرکوه از کوهستان زاگرس بشمار می‌رود. رودخانه آب آفتاب از این کوهستان سرچشمه می‌گیرد.

کبیرکوه

کبیرکوه مجموعه کوه‌های بلندی است که خود قسمتی از رشته کوه بزرگ زاگرس است. این رشته از دیوارهای جنوبی دره رودخانه آب آفتاب و کنجان چم شهرستان مهران شروع شده و رو به رودخانه کرخه در دهستان الوار گرمسیری از شهرستان خرم آباد لرستان ادامه می‌یابد. دامنه‌های شمال و شمال شرقی آن به دره‌های رودخانه سیمره، کرخه و دامنه‌های جنوب و جنوب غربی آن به مرز ایران و عراق منتهی می‌شود. این کوهستان پهنه‌ای به وسعت ۹۵۰۰ کیلومتر مربع را زیر پوشش قرارداده است.

این رشته کوه از شاخه‌های بسیاری تشکیل یافته که به سمت غرب و جنوب غربی از ارتفاع آن‌ها کاسته می‌شود و بلندترین آنها که خط‌الرأس رشته مزبور را تشکیل می‌دهند، در بخش شرقی آن واقع شده‌اند. بلندترین این کوه‌ها، قله‌ای به نام کبیرکوه است که ۲۷۹۰ متر ارتفاع دارد و در ۱۸ کیلومتری شرق روستای ارکواز واقع شده است. از این رشته که کوهستان وسیعی را تشکیل داده است، رودخانه‌های فراوانی سرچشمه می‌گیرند و اکثرا به خاک عراق وارد می‌شوند و تعداد دیگری از رودخانه‌ها نیز به رودخانه سیمره و کرخه می‌پیوندند.

برای صعود به بلندترین قله این کوه می‌توان از راه اتومبیل رو ایلام به دره شهر و از طریق روستای بهرام خانی و راه کولم به روستای گوران و پس از طی گردنه پینه به خط الرأس رشته مزبور دست یافته و سپس به طول ۱۲.۵ کیلومتر طی کرد تا به قله رسید.

کوه اهوران

کوه اهوران در ۸۳ کیلومتری شمال شرقی ایلام واقع شده است. ارتفاع این کوه ۲۱۲۰ متر است. این کوه از دره جزمان رود در غرب شروع شده و به طول ۲۴ کیلومتر رو به سوی جنوب شرقی کشیده می‌شود و در آن جا به کوه‌های کولیته و کازه‌تر می‌پیوندد.

کوه بانکول

کوه بانکول در ناحیه مهراب، در ۱۰ کیلومتری شمال ایلام واقع شده است. ارتفاع این کوه ۲۳۰۴ متراست. رودخانه‌های مورت، کنگیر و آب زنگان از کوه بانکول سرچشمه می‌گیرند. این کوه نیمه جنگلی از شمال غربی به سوی جنوب شرقی با طول ۳۰ کیلومتر و با عرض متوسط ۶ کیلومتر کشیده شده و از سوی جنوب شرقی به کوه مانشت متصل است. راه اتومبیل‌رو کرمانشاه به ایلام از غرب آن می‌گذرد.

کوه چمن‌گیر

کوه چمن‌گیر در ناحیه شیروان و در فاصله ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی ایلام واقع شده است. ارتفاع کوه چمن‌گیر ۲۵۷۸ متر است. این کوه سرچشمه رودخانه‌های گراب و چرداول بوده و از جنوب شرقی به کوه سیوان و از شمال غربی به کوه قلارنگ متصل می‌شود و جزء رشته کبیرکوه از کوهستان زاگرس بشمار می‌آید.

کوه سامله

کوه سامله درناحیه زردلان در فاصله ۸۴ کیلومتری شمال ایلام واقع شده است. ارتفاع این کوه حدود ۲۱۵۰ متراست. رودخانه گشتانی از این کوه سرچشمه می‌گیرد.

کوه شره زول

کوه شره زول در ناحیه چوار در ۲۳ کیلومتری شمال غربی شهرستان ایلام واقع شده است. ارتفاع این کوه حدود ۲۰۵۰ متر است و به صورت رشته نسبتا طویلی به درازای ۴۱ کیلومتر و پهنای متوسط ۱۵ کیلومتر از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد و گسترش یافته است. دهستان چوار در جنوب و دهستان‌های سهراب و مرکزی در دامنه‌های شمالی این کوه جای گرفته‌اند. بخش شمال غربی آن از جنگل‌های بلوط پوشیده شده است. رودخانه‌های کنگیر، گلال رود، کزاب و مورت از این کوه سرچشمه می‌گیرند.

تنگه ارغوان

تنگ ارغوان درفاصله ۳ کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام واقع است. در مسیر تنگه قوچعلی، تنگه ارغوان در مسیر رودخانه‌ای با گل‌ها و درختان ارغوانی، مخصوصاً در فصل بهار و به ویژه در اردیبهشت زیبایی وصف‌ناپذیری را به طبیعت و جنگل های سبز آن دیار بخشیده است و تنوع رنگ آنها چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌سازد. این تنگه جزء مناطق سردسیر استان بوده و زادگاه اصلی درختچه‌ی ارغوان تنگه‌ی گاوز در شمال شرقی شهر ایلام است. معمولا شاخه های این درختچه ی زیبا نازک و شکننده هستند. منطقه رویایی و بکر گاوز با اسم امروزی تنگه‌ی ارغوان در ورودی راه شمالی مسیر کرمانشاه به ایلام و در حوزه‌ی استحفاظی دهستان میشخاص (میه خاص) قرار دارد.

این درختچه در کناره‌ی رودخانه‌های سیلابی و فصلی که خاکی سبک و رسوبی دارند به خوبی رشد کرده و به سبب نرمی شاخه‌ها مجبور است از ریشه به صورت چند شاخه‌ای رشد کند تا شاخه‌ها به کمک هم بلند شوند و کمتر آسیب ببینند. درخت ارغوان از طریق بذری که در غلاف لوبیامانند است، تکثیر می‌شود و فقط یک سال مراقبت از آن کافی است تا در سال‌های بعد گل بدهد. همه ساله در اوایل بهار و هنگامی که دمای روز به بیش از ۱۵ درجه برسد، شکوفا شده و شکوفه‌های ارغوانی آن تا دو هفته دوام دارند. هر چند در زمان جنگ هزاران اصله از این درختچه برای مصرف سوخت و دیرک چادرهای آوارگان جنگی از بین رفت، اما اگر از ذخیره‌گاه اصلی آن در دره‌ی گاوز مراقبت شود و برای پراکنش غیرطبیعی آن چاره‌ای بیاندیشند، در  طول چند سال می‌توان ایلام را به محلی برای تولید و تکثیر آن تبدیل کرد.

این منطقه به وسعت ۱۷۰ هکتار در شمال شرقی شهر ایلام واقع گردیده است که گونه نادر و در حال انقراض آن ارغوان و گونه‌های همراه شامل بلوط، دافنه، کیکم و زالزالک است. جنگل انبوه بلوط در دو سمت جاده و تیغه‌های سنگی و زیبای کوهستان و گردشگاه‌های مناسب و درختان ارغوان در طول تنگه و ترکیب رنگ‌ها در نظام طبیعی و مراتع پرپشت و گونه‌های نادر گیاهی مانند گون، طویلک، قارچ و استفاده از گیاهان معطر در محدوده‌ی این تنگه و ارتفاعات ییلاقی آن در مسیر گز گردکان و سورگه، صنعت زنبورداری را در تهیه‌ی عسل ناب ایلامی رونق بخشیده است.

تنگ بهرام چوبین

تنگ بهرام چوبین تنگه‌ای کم‌عرض و مرتفع با موقعیت استراتژیک در دامنه کبیرکوه و در مجاورت روستای شیخمکان در ضلع غربی مسیر جاده دره‌شهر - پلدختر از توابع شهرستان دره‌شهر است. این تنگه با آثار باقی‌مانده از دیوار و دژهای نظامی به بهرام چوبین از ژنرال‌های دوره ساسانی منسوب و مکانی برای پناه گرفتن بهرام چوبین در زمان شورش علیه خسروپرویز بوده است. آثار به جا مانده عمدتاً شامل قلعه‌ای از سنگ و گچ و پلکان بر دیواره‌های سنگی است. همچنین این مجموعه دارای چهار آب‌انبار سنگی و ناودانک‌های ارتباطی برای نگهداری آب شرب برای مدت طولانی است. تنگه بهرام چوبین از مناطق گردشگری در فصل بهار و تابستان برای مردم دره‌شهر و شهرستان‌های مجاور به شمار می‌آید.

پارک جنگلی چقاسبز

پارک جنگلی چقاسبز یکی از فضاهای زیبا و دلنشین ایلام است. این پارک جنگلی حدود چهار هزار هکتار وسعت دارد. در میان این جنگل انبوه که از درختان بلوط، پسته، زالزالک و انواع گونه‌های گیاهی پوشیده شده است، درختانی همچون کاج، سرو، اقاقیا، ارجن، بادام کوهی و گردو را نیز می‌توان در این مجموعه یافت. این پارک جنگلی پرندگان کمیاب و زیبایی مانند بوتیمار نیز دارد.

غار طلسم‌ ایوان

اگر روزی تصمیم گرفتید شجاعانه‌ترین سفر ماجراجویانه‌تان را رقم بزنید، می‌توانید روی غار طلسم ایوان ایلام به عنوان مقصدی خطرناک حساب باز کنید. غاری که در ضلع شرقی دهستان سراب ایوان در ارتفاعات دَروَن درِیژْ و در بالای کوه مانشت قرار دارد و به عنوان سکونتگاه درندگان کوهستان شناخته می‌شود.

 در غار طلسم ایوان، همه چیز برای شگفت‌زده شدن و وحشت کردن فراهم است. از ورودی تا انتهای غار طلسم ایوان، حدود ۳۰۰ متر مسافت است که ۱۰۰ متر اول آن به صورت فضای باز بوده و مابقی با سقفی که در آن استالاگتیت یا چکنده به چشم می‌خورد، پوشیده شده است. در عمق ۱۰۰ متری غار یک سه راهی خواهید دید که یکی از دهلیزهای آن ۲۰ متر عمق دارد و از فاصله ۱۰ متری تنگ و صعب‌العبور می‌شود. از اینجا به بعد، خفاش‌ها همسفران شما هستند که اگر از قندیل‌های غار سر و ته نشده باشند، در حال پرواز در ارتفاعی نزدیک به صورت شما هستند.

بعد از گذشتن از این راه صعب‌العبور، تا عمق ۲۰۰ متری، غار به صورت نیم دایره امتداد دارد و از ۲۶۰ متری به بعد مجرای غار باریک می‌شود. از اینجا به بعد مجبورید با مشقت بیشتری غار را ادامه دهید. چرا که بخشی از این غار طبیعی ریزش کرده و مسیر را بسته است. شاید به همین دلیل باشد که حیوانات درنده منطقه، ترجیح داده‌اند در این غار سوت و کور پناه بگیرند و طعمه‌های شکار شده‌شان را در پستوهای آن ذخیره کنند. به خصوص که شرایط خاص منطقه و کوهستانی بودن آن کمک می‌کند تا لاشه‌ها مدت بیشتری سالم بمانند.

 در عمق ۱۰۰ متری غار یک سه راهی خواهید دید که یکی از دهلیزهای آن ۲۰ متر عمق دارد و از فاصله ۱۰ متری تنگ و صعب‌العبور می‌شود. از اینجا به بعد، خفاش‌ها همسفران شما هستند که اگر از قندیل‌های غار سر و ته نشده باشند، در حال پرواز در ارتفاعی نزدیک به صورت شما هستند.

سال ۶۹ بود که غار طلسم ایوان توسط هیأت کوهنوردی استان ایلام و با همکاری امور سیاحتی فرهنگ و ارشاد اسلامی به طور کامل شناسایی و مشخص شد که جنس سنگ‌های غار، آهکی است و قسمتی از کف آن خاکی و قسمت‌های دیگری از آن هم سنگی است.

متاسفانه از این غار عکس‌های زیادی در دست نیست و دلیل آن هم همان موضوعی است که در ابتدای مطلب خواندید؛ این غار آنقدر صعب‌العبور، خطرناک و ناامن است که کمتر گردشگری تصمیم می‌گیرد به آن سفر کند. مگر آنکه قصد داشته باشد درندگان وحشی کوهستان را از نزدیک ملاقات کند.

غار بره زرد

غار عظیم کناتاریکه بره زرد در ارتفاعات سیوان‌کوه بدره و در نزدیکی روستای پاکل قرار دارد. این غار یک حوضچه آبی، پرده‌های سنگی، صد‌ها ستون و مجسمه استالاکتیکی و استالاگمیتی دارد. ارتفاع بعضی از تالار‌های داخل غار به ۱۲ متر می‌رسد.

چشمه آب‌گرم دهلران

از مهم‌ترین چشمه‌های استان ایلام چشمه آبگرم دهلران است. این چشمه در فاصله ۳ کیلومتری شهر دهلران قرار دارد. چشمه آبگرم ‌با خواص گوگردی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

دریاچه دوقلو سیاه گاو

بدون شک یکی از پدیده‌های نادر طبیعی کشور دریاچه دوقلوی "سیاه گاو" واقع در شهرستان آبدانان از توابع استان ایلام است که در اوج شگفتی همچنان گمنام است. دریاچه دوقلوی "سیاه گاو" واقع در شهرستان آبدانان از توابع استان ایلام یکی از نادرترین پدیده‌های طبیعی کشور است که همواره قابلیت جذب گردشگر را دارد اما متاسفانه چندان شناخته شده نیست.

گلزارهای حاشیه دریاچه و پرندگان وحشی آب، گردشگران زیادی را به این منطقه از کشورمان می‌کشاند. این دو دریاچه را از آن جهت دوقلو نامیده‌اند که به وسیله کانالی طبیعی به عرض هشت متر و عمق چهار متر به طول ۷۰ متر به هم مرتبط هستند. این دو دریاچه دارای آبی زلال هستند به طوری که می‌توان تا عمق ۳۰ متری آن را که شبیه آکواریوم پر از ماهی است، مشاهده کرد.

تالاب سیاب درویش

این تالاب در جنوب غربی بخش ملکشاهی واقع شده است. مساحت آن حدود چهار هکتار و ارتفاع آن ۲۷۴۰ متر از سطح دریاهای آزاد است. حداکثر درجه حرارت در این تالاب ۱۴ درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالیانه آن بیش از ۶۰۰ میلیمتر است. تالاب فوق‌الذکر دارای آب دایمی و دایره‌ای شکل است. به دلیل قرارگیری در ناحیه کوهستانی جزء منطقه سردسیری و ییلاقی استان محسوب می‌شود.

تالاب زمزم

تالاب زمزم در ۷۴ کیلومتری شرق شهر ایلام واقع گردیده است. مساحت آن حدود یک هکتار و ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد ۶۷۵ متر است. آب آن به صورت چشمه و دارای آب دایمی است. پوشش گیاهی اطراف آن چشم‌انداز زیبایی را بوجود آورده و زیستگاه بسیار مناسبی برای حیات وحش فراهم نموده است.

تالاب چکر

در غرب شهرستان ایلام و در منطقه بولی و در ناحیه چکر تالاب زیبای چکر قرار دارد. مساحت آن در حدود ۳ هکتار، ارتفاع آن ۶۰۰ متر و عمق آن در حدود ۲.۵ متر است. این تالاب در منطقه گرمسیری قرار دارد ولی آب آن دایمی است. عمق آن بستگی به میزان بارش در طول سال دارد. منبع آب آن نزولات جوی و چند چشمه جوشان است. متوسط دمای آن ۲۴ درجه سانتیگراد است. نیزارهای اطراف آن به همراه طبیعت بکر زیبای اطراف آن واقعا دلنشین هستند.

دریاچه سد ایلام

سد ایلام كه در سالهای اخیر با هدف اصلی تامین آب شرب شهر ایلام به بهره‌برداری رسیده در كلیه فصول سال به خصوص بهار و تابستان مملو از جمعیتی است كه به قصد گذراندن اوقات فراغت خود این محل زیبا را انتخاب می‌كنند. با وجود اینكه هیچگونه امكانات و یا خدماتی در حاشیه سد وجود ندارد، ولی این امر مانع از هجوم مردم به این منطقه نشده است.

آبشار آما

آبشار آما در نزدیکی روستای آما و پشت سد ایلام واقع است. برای دسترسی به این محل بهتر است از میدان قرآن در شهرستان ایلام به سمت ملکشاهی حرکت کرده و بعد از روستای چشمه کبود وارد یک مسیر فرعی بسیار زیبا در کنار دریاچه و جنگل بلوط شوید. این مسیر پس از عبور از دریاچه سد ایلام، در ۲۵ کیلومتری جنوب ایلام به روستای آما که محل کوچکی است، خواهد رسید. آبشار این محل در میان دره‌ای واقع شده که آب آن به سمت دریاچه سد ایلام در حرکت است. زیبایی این آبشار در کنار دیواره‌های پوشیده از خز و سرخس پرسیاوشان صدچندان می‌شود. درختان زیبای انجیر کوهی، انگور و بلوط اطراف این محل سرسبز را فرا گرفته‌اند و عبور رشته رشته آب در میان سرخس‌ها و خزه‌ها، چشمان هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. ارتفاع این آبشار حدود بیست متر است. قبل از رسیدن به آبشار از کنار دریاچه سد ایلام می‌گذرید. سدی که برای تهیه آب شرب و صنعتی مردم ایلام احداث شده است. دریاچه این سد نیز به واقع زیبا و تماشایی است. آب زلال این دریاچه پذیرای گردشگرانی است که برای ماهیگیری، شنا و تحقیقات علمی به این منطقه سرازیر می‌شوند. در ادامه مسیر به روستای مهر و در نهایت شهر ملکشاهی خواهید رسید.

آبشار گچان

آبشار گچان در ۱۵ کیلومتری شمال شهر ایلام و در میان تنگه‌ای که خود یکی از تفرجگاه‌های ایلام است، قرار دارد. در این منطقه که کوه‌های زیبا و معظم مانشت و قلارنگ به همراه گچان گویی به هم رسیده‌اند، منظره بسیار زیبایی را ایجاد کرده است. به گونه‌ای که در فصول بهار، تابستان، پاییز و حتی زمستان به علت دسترسی تقریبا راحت آن پذیرای خیل عظیم دوستداران طبیعت است.

آبشار آبتاف

آبشار آبتاف در مسیر میمه به پهله زرین‌آباد شهرستان دهلران واقع شده است. آبشار آبتاف در زمره‌ی آبشارهای زیبای استان ایلام است و از آن به عنوان تفرجگاه استفاده می‌شود.

آبشار چم آو

این آبشار در فاصله‌ی ۱۸ کیلومتری مسیر ایلام به صالح و درحد فاصل روستای چم آو و منطقه عمومی ماربره در میان تخته سنگ‌ها جریان دارد. آب این آبشار از کوه‌های ایلام سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافتی کوتاه به رودخانه گدارخوش می‌ریزد.

 سفر به ایلام

متأسفانه هر چه برای یافتن تور برای بازدید از این استان جستجو کردیم موردی نیافتیم. شایان ذکر است که فاصله تهران تا ایلام ۶۷۱ کیلومتر است. در ادامه شما با استفاده از این سایت می‌توانید پیشاپیش هتل مورد نظرتان در ایلام را انتخاب، اتاق خود را رزرو کرده و از اقامت خود در این استان لذت ببرید.

اب گرمش خیلی با صفا است