بزرگترین حق
و اما از نظر امام علی علیه السلام، حقوق متقابل زمامدار و ملت از همه ی حق ها بالاتر و بزرگتر است، زیرا بقاءِ و شایستگی هر جامع و استحکام دین و عزت دنیا و آخرت هر ملت و جمعیتی به آن وابسته است و عدم رعایت این حقوق جامعه را به سقوط می کشاند. در خطبه ی 207 نهج البلاغه امیرالمؤمنین علیه السلام پیرامون حقوق متقابل زمامدار و ملت چنین می فرماید:
«واَعظَمُ ما افتَرَضَ سبحانه مِن تلک الحقوقِ حقُّ الوالی علی الرعیَّة و حق الرعیَّةِ علی الوالی، فریضَةٌ فَرَضَهَا سبحانَخُ لِکلٍّ عی کُلٍّ فَجَعَلها نظاماً لِاُلفَتیهم و عزّاً لِدیِنِهِم فَلَیسَت تَصلُحُ الرعیةُ اِلاّ بِصلاح الولاةِ و لا تَصلُحُ الولاةُ الاّ باستقامَةِ الرعیة...»(6)
«بزرگترین حق ها که خداوند واجب گردانید، حق والی بر رعیت و حق رعیت بر والی است. و این حقوق را خداوند بر هر یک واجب کرده و آن را سبب الفت آنها و عزت دین آنها قرار داده است. بنابراین وضع رعیت نیکو نمی شود مگر با شایستگی زمامداران، و حال حکمرانان نیز نیکو نمی گردد مگر با فرمانبرداری ملت در دایره تکالیفشان...»
آری در هر بُعدی از ابعاد جامعه که بنگریم حقوق و تکالیفی به چشم می خورد. از اجتماع کوچک خانواده تا محیط های بزرگتر و تا جامعه ی کل که یک ملت است و در هر صورت رعایت حقوق متقابل و احترام به حریم افراد است که باعث ایجاد صلح و صفا و امنیت می گردد و در سایه آن جوامع می توانند به پیشرفت و تعالی دست یابند و در آرامش به عبادت پروردگار بپردازند.
