رضا زیبایی، روان شناس بالینی- وجود تعارض و اختلاف سلیقه بین جوان و والدین به دلیل شرایط خاص جوانی که بارها به آن اشاره کرده ایم، امری طبیعی است ولی نحوه مدیریت آن به مهارت کافی نیاز دارد. در واقع هم خود جوان و هم والدین در این چرخه به شناخت بیشتر طرف مقابل نیاز دارند؛ برای مثال جوان اصلا نصیحت پذیر نیست و متاسفانه برخی والدین با تکرار و اصرار بر این امر، موجب فاصله گرفتن وی از خودشان و کل خانواده می شوند. از سوی دیگر گاهی سوء برداشت های جوانان، به وخامت رابطه می افزاید. در ادامه به جوانان و سپس والدینشان برای مدیریت چنین شرایطی، توصیه هایی می کنیم.
قصد رفتارهای والدینتان را درک کنید
جوانان بدانند که والدین هر کاری می کنند مبتنی بر عشق و علاقه به فرزندشان است؛ البته تحقیر و گاهی توهین، نشانه ناتوانی و درماندگی والد درحل مسئله است؛ ولی اگر جوان همیشه به قصد و نیت والد خود آگاه باشد، باملاطفت بیشتری با آن ها رفتار خواهد کرد که بدون شک موجب آرامش و بر آورده شدن توقعات دو طرف می شود.
پس اگر جوانان درگیر با این موضوع می خواهند از چنین بحرانی با والدین خود و بحران های آینده با همکلاسی، همکار، همسر و فرزند خود پیروز بیرون بیایند باید مراقب بر چسبی که به «قصد رفتار» آدم ها می زنند، باشند.
یعنی از خودشان بپرسند که آیا واقعا آن چه درباره رفتارهای والدینشان فرض کرده اند منطبق با واقعیت است؟
آیا واقعا تحلیل ذهنی خودکار و قالبی شان از علت رفتار آدم ها درست و بی نقص است؟ البته دور از انتظار است که از یک جوان توقع داشته باشیم به این مسئله این گونه نگاه کند، ولی واقعیت این است که سال ها بعد سپاسگزار بسیاری از سخت گیری ها و بد خلقی های دلسوزانه و محترمانه پدر و مادرتان خواهید بود، اگرچه امروز برای شما دشوار است و آن را گیر دادن، دخالت بیجا و حتی توهین و تحقیر تلقی می کنید.
واما نحوه ارتباط با والدین
ابتدا بد نیست انواع منش های رفتاری والدین را بدانیم البته این فقط یک طبقه بندی برای دقت در ارائه راهکار است نه چیزی بیشتر. والدین همه چیز دان، والدین منظم، والدین سلطه گر، والدین پرخاشگر، والدین ساکت و کم حرف؛ در برخورد با این والدین گرامی بایدمراقب باشید که هر رفتار کلامی یا غیر کلامی حتی نوع نشستن شما، نوع متابعت به موقع، دیر یا با تاخیر شما و حرکات چهره شما همگی می تواند خشم آن ها را برانگیزد پس اگر می خواهید با آن ها ارتباط بهتری داشته باشید به این امور توجه کنید. البته نمی گوییم صد در صد شبیه آن ها شوید بلکه تا جایی که می توانید مسبب جدل و دعوا نباشید؛ برای مثال وقتی با شما صحبت می کنند مردانه بنشینید و با ارتباط چشمی و تایید، مانع برافروختن خشم آن ها شوید با بی اعتنایی یا بازی با تلفن همراه یا محکم بستن در یا ترک جلسه و ... موجب بالاتر رفتن صدا و خشم آن ها نشوید. مطمئن باشید در مواجهه با بی منطقی رفتار آن ها صحبت کردن به مراتب کار گشاتر از خصومت با آن هاست، ولی صحبت کنید نه سر وصدا. تفاوت این موضوع در دوجمله ای که در ادامه می خوانید، عیان است.
صحبت: «من کاملا دلسوزی و نگرانی شما رو درک می کنم، ولی دوست دارم شما هم پدرانه (یا مادرانه) درک کنید که منم هرگز قصد نگران کردن یا خدای نکرده عصبانی کردن شما رو ندارم. وقتی داد می زنید احساس می کنم منو قبول ندارید و احساس تحقیر بهم دست میده.»
سر و صدا: «شما دائم سر من داد می زنید و نگران و دلواپس من هستید. دیگه خسته شدم آخه منم آدمم خودم میخوام تصمیم بگیرم چی خوبه چی بده! اصلا ما نمی تونیم با هم حرف بزنیم.»
اما اگر والدین شما کم حرف هستند
اگر والدین شما کم حرف هستند سعی کنید روزانه درباره مسائل خیلی ساده و کوچک با آن ها صحبت کنید به خصوص در زمینه های مورد علاقه آن ها و هرگز رابطه کلامی خود را با آن ها به دلیل کم حرفی شان قطع نکنید اگرچه این کار قدری سخت است؛ ولی فایده آن این است که همیشه سیم ارتباطی شما وصل است حتی به اندازه یک مکالمه کوچک و درباره مسائل مهم تر نیز می توانید با آن ها گفت و گو کنید چون از قبل این زمینه آماده بوده ولی اگر برعکس عمل کنید بعد از مدتی حتی طرح یک خواسته معمول و کوچک، نامعمول و سخت می شود.
گاهی این نوع والدین نیاز به توجه و محبت بیشتری از سوی فرزندان دارند تا ارتباط کلامی برقرار کنند، در این شرایط رفتارهای غیرکلامی محبت آمیز و صمیمانه از سوی شما راهکار فوق العاده ای برای این امر است؛ برای مثال با چهره تان نشان می دهید که از دستپخت مادر خیلی خوشتان آمده یا با قدری ادا و اطوار مشخص و جهت دار برای پدر ساکت و کم حرف هم لبخند به چهره او می آورید و هم بابت فلان موضوع از وی تشکر می کنید که معمولا دختر خانم ها در این کار خبره ترند!
