به راستی که تلاوت شیوا و ممتازی چون او تؤام با دلپذیرترین نغمات آسمانی و کلام روح بخش آیات الهی است که جان را طراوت و آرامش می بخشد و این چنین است که کلام رسول خدا(ص) که می فرمایند: «صدای نیکو زینتی است برای قراء» درباره صدای ملکوتی او قابل انطباق است. قاریان مبرز و اهل فن بر این عقیده اند که صوت محزون مرحوم استاد مصطفی اسماعیل دارای صفا و پختگی و جذبه ای روحانی است که به دل های مستمعان می نشیند و از گیرایی خاصی برخوردار است.

وقتی سوره احزاب را می خواند مردم چنان فریاد به تحسین او می گشایند که مجلس به خود می لرزد و وقتی در اثنای قرائت با تواضع و افتادگی از مردم اجازه پایان قرائت خود را می خواهد، آنها به او اصرار می کنند و از او ادامه قرائت را التماس می کنند، او نیز می خواند و آن گاه یکی از قرائت های استثنایی تاریخ را می آفریند و سوره "الحاقه"را چنان می خواند که مستمعان را هوش از سر به در می شود.

مصطفی اسماعیل همیشه از خداوند می خواست که تا لحظه مرگ بتواند قرآن را با صدایی سالم و بدون نقص بخواند خداوند نیز دعای وی را اجابت کرد و با وجود اینکه آن مرحوم از فشارخون بالا رنج می برد جز در موارد ضروری دوست نداشت نزد دکترها برود. بنابراین در طول عمرش تنها دوبار به پزشک مراجعه کرد، یکبار به علت بیماری آنفلوانزا در سال 1953 و بار دیگر در سال 1970 که هنگام بازگشت از مراسم تلاوت در شهر رشید دچار عارضه قلبی شد. وی پس از بهبود رژیم غذایی بسیار سختی را اجرا کرد و در مدت کمتر از سه ماه وزنش از 115 کیلو گرم به 80 کیلو گرم کاهش یافت و به سبب این کاهش وزن سریع تاثیر قابل توجهی در نیروی بدنی و صدای کم نظیر او ایجاد شد. برنامه هایی که ما هم اکنون از طریق رادیو و تلویزیون می شنویم همگی در این دوران سخت از زندگی استاد مصطفی اسماعیل اجرا شده و در واقع این تلاوتها مربوط به بخش ناچیزی از این صوت جاودانی است.

جایگاه رفیع این استاد در میان قاریان سبب شده که وی را «اکبرالقراء» یعنی بزرگترین قاری لقب دهند. لقبی که بدون شک برازنده این استاد است که با این که بیش از دو دهه از درگذشت وی و به میدان آمدن قاریان دیگر می گذرد باز هم کسی در اکبر القراء بودن مصطفی اسماعیل شک نمی کند.

از جمله کارهای کم نظیری که توسط مصطفی اسماعیل انجام شده است رعایت «وقف و ابتدا» با استفاده از آهنگ و نغمه است، به این صورت که به دلیل طولانی بودن یک عبارت یا بخاطر زیباتر شدن قرائت مجبور می شود در جایی وقف کند که برای وقف مناسب نیست، صوتش را به گونه ای در می آورد و اجرا می کند که شنونده متوجه می شود که جمله تمام نشده و مطلب هنوز ادامه دارد یعنی ضعف و نامناسب بودن محل وقف را با لحن و نغمه مناسب جبران می کند.

«مصطفی اسماعیل» را می توان یکی از ارکان چهارگانه فن نو در تلاوت قرآن کریم در مصر به حساب آورد که سه رکن دیگر آن عبارت بودند از بزرگانی چون «محمد رفعت» ، «عبدالفتاح شعشانی» ، «ابوالعینین شعیشع»

قاری متزین به اخلاق قرآنی؛ مصطفی اسماعیل شوهرخوب و لایقی بود، با همسرش به مهربانی و توام با احترامی عمیق و خالصانه رفتار می کرد و همیشه از همسرش به خاطر سختی ها و زحماتی که در غیاب او متحمل می شد تشکر و قدردانی می کرد. این استاد، انسانی بزرگوار و دست و دل باز بود و در تهیه نیازهای خانه، همسر، فرزندان و خویشاوندان بخل نمی ورزید.

او در عین سادگی و مهربانی و علاقه مندی به زندگی آرام و بی دغدغه در تربیت فرزندان خود یعنی سه پسر و سه دختر بسیار جدی بود و با وجود این که همه آنها در مدارس خارجی درس خوانده بودند او به دخترانش اجازه نمی داد که بدون حجاب بیرون بروند و در مجامع عمومی حاضر شوند، در عین حال محبت او همیشه شامل حال آنها بود.

سرانجام این قاری بزرگ در روز 22 دسامبر 1978 مطابق با دوم دی ماه سال 1358 شمسی در شهر قاهره به سوی معبود شتافت. شیخ مصطفی اسماعیل در منزل خود به خاک سپرده شد و در همان مکانی که اقامت داشت مسجد بزرگی بنا شد و زیارتگاهی برای عاشقان و دوست داران مرحوم مصطفی اسماعیل از سراسر دنیا شد؛ فردی که با صوت و لحن دلنشین اش توانست بسیاری از غیر مسلمانان را به سوی دین مبین اسلام رهنمون کند، همان گونه که خود بارها گفته بود یک قاری قرآن، بزرگترین سفیر قرآن عزیز است، روحش شاد و روانش قرین رحمت باد.

در ادامه عکسهایی از استاد مصطفی اسماعیل تقدیم می شود.