مصاحبه زير، خلاصه‌اي است از سخنان شيخ مصطفي اسماعيل در مراسم تكريمي كه راديو قرآن مصر در زمان حياتش براي وي برگزار نمود:

در ابتداي اين مراسم رئيس راديو قرآن مصر با تجليل از شخصيت شيخ مصطفي اسماعيل گفت: اميدواريم بتوانيم با نشر قرائات استاد اسماعيل نسل‌هايي را طبق قرائت و احساس والاي او پرورش دهيم. وي شيخ مصطفي اسماعيل را «امير‌القراء» عصر خويش خواند و بيان‌كرد قاريان مأمور نشر قرآن در سراسر جهان و حتي فراتر از آن در آسمان‌ها هستند و آنان با صداي خويش در دل مخاطبان نفوذ مي‌كنند. مصطفي اسماعيل را خانواده‌اش به حق (مصطفي) ناميده چرا كه خداوند وي را برگزيد و قاري برجسته‌اي ساخت كه كم‌تر كسي در مقام قرائت هم‌پايه وي شد.

مصاحبه زير، خلاصه‌اي است از سخنان شيخ مصطفي اسماعيل در مراسم تكريمي كه راديو قرآن مصر در زمان حياتش براي وي برگزار نمود:

در ابتداي اين مراسم رئيس راديو قرآن مصر با تجليل از شخصيت شيخ مصطفي اسماعيل گفت: اميدواريم بتوانيم با نشر قرائات استاد اسماعيل نسل‌هايي را طبق قرائت و احساس والاي او پرورش دهيم. وي شيخ مصطفي اسماعيل را «امير‌القراء» عصر خويش خواند و بيان‌كرد قاريان مأمور نشر قرآن در سراسر جهان و حتي فراتر از آن در آسمان‌ها هستند و آنان با صداي خويش در دل مخاطبان نفوذ مي‌كنند. مصطفي اسماعيل را خانواده‌اش به حق (مصطفي) ناميده چرا كه خداوند وي را برگزيد و قاري برجسته‌اي ساخت كه كم‌تر كسي در مقام قرائت هم‌پايه وي شد.

مصطفي اسماعيل در ابتدا با تشكر از كساني كه وي را تكريم نمودند گفت: من هيچ وقت خود را برتر از ديگران ندانسته و موهبت قرائت قرآن كريم را خداوند منت نهاده و به من بخشيده است. وي خطاب به كساني كه مراسم تكريم را برپا نموده‌اند گفت: پرداختن به هيچ امري بالاتر از پرداختن به امر قرآن و اهل قرآن نيست.

- از ابتداي مسير نوراني و همراهي خويش با آيات الهي بگوئيد؟

مصطفي اسماعيل: در سال 1905 در روستاي «ميت غزال» از توابع شهر «طنطا» استان غربي جمهوري مصر متولد شدم. در ابتدا قرآن و به قولي ابجد قرآن را در مكتب «شيخ عبدالرحمن» آموختم. سپس به مكتب «شيخ عبدالناهي» رفتم و دليل اين جابه‌جايي، نزديك بودن مكتب شيخ عبدالناهي به منزل ما بود و قرآن را نزد ايشان به صورت كامل حفظ نموده و پس از حفظ قرآن، تجويد آن را نيز آموختم. در ادامه مصطفي اسماعيل با ذكر خاطرات خويش گفت: جد من حق بزرگي بر گردنم دارد، وي خيلي چيزها را به من آموخت و تشويق وي باعث گام برداشتن من در مسير قرآن شد..

- در چند سالگي قرآن را حفظ نموديد و به تجويد روي آورديد؟

مصطفي اسماعيل: در سن 12 سالگي قرآن را حفظ و قرائت قرآن رابه صورت تجويدي از 12 سالگي آغاز كردم.

- نزد چه كسي تجويد قرآن را آموختيد؟

مصطفي اسماعيل: علماي قرآن «ميت الغزال» قرآن را به بهترين وجه تعليم مي‌دادند و در اين امر غناي روستاي ميت الغزال مرا از مهاجرت به شهر براي تعليم قرآن بي‌نياز مي كرد. «شيخ عبدالحميد النجار» استاد اول من توصيه‌كرد براي تعليم قرآن نزد «شيخ ادريس» كه از علماي برجسته در زمينه قرآن بودند بروم و من بنا به توصيه ايشان، به مذاكره قرآن با اين شيخ پرداختم.

وفات «حسين پاشا القصبي» در «استانبول» كه از تجار معروف مصر بود از جمله دلايل معروف شدن من بود زيرا در مجلس وي به قرائت قرآن دعوت شدم و قرائت من در اين مراسم سه روز به طول انجاميد و در اين مجلس وفات، شخصيت‌ها و گردهمايي زيادي حضور داشتند و همين امر باعث شهرت من در شهرها و استان‌هاي ديگر شد. من براي قرائت قرآن در مراسم مختلف پاداش مي‌گرفتم . از خصوصيت مردم برجسته آن زمان اين بود كه براي تكريم قاريان قرآن مسجدي به وي پاداش مي‌دادند و اين امري معمول بين قراء بزرگ آن زمان به شمار مي‌آمد.

- اولين باري كه «شيخ محمد رفعت» را ملاقات نموديد كي بود؟

مصطفي اسماعيل: در مجلس ختم يكي از دوستان مشترك‌مان شيخ محمد رفعت را ملاقات نمودم، پس از قرائت ايشان، من به قرائت قرآن پرداختم، وي كه از تلاوت من خوش‌شان آمده بود تقاضا كردند كه قرائت قرآن را تا زماني كه ايشان دستور ندهند متوقف نسازم. اين تقاضاي ايشان بر اعتماد به نفس من افزود و پس از اتمام قرائت به من تبريك و در نصيحتي به من گفتند: اگر مي خواهي قاري بزرگ و صاحب سبكي شوي، مراحل تجويد قرآن را نزد شيخ بزرگي از مشايخ جامع احمدي، اعاده نما. شيخ به من گفت: خداوند به تو موهبتي بخشيده كه به فرد ديگري نداده است، علاوه برآن‌كه تو از كسي تقليد نمي‌كني و داراي صدايي زيبا و مسلط به موسيقي هستي بدون آنكه آن را به صورت آكادميك بياموزي. و من بنا به توصيه شيخ محمد رفعت به نزد مشايخ جامع احمدي رفتم اين اولين ملاقات من با شيخ محمد رفعت بود.

در آن زمان در گروهي به‌نام «رابطه القراء» كه سه چهارم قراء آن زمان مصر، در اين گروه عضويت داشتند، عضو شدم و در حقيقت خود را فرد كوچكي ميان آن همه قاري بزرگ مي‌ديدم كه مرا به نحوي بسيار خوب ميان خود پذيرا شدند.

روزي در جامع «الحسين» مشغول قرائت بودم كه از قضا «ملك فاروق» قرائت مرا از راديو شنيد و پس از شنيدن تلاوتم، براي قرائت قرآن در قصر دعوت شدم. پس از اين شهرت جهاني من آغاز شد و مردم مرا از سراسر مصر و جهان اسلام براي تلاوت قرآن دعوت نمودند.

- در مورد نحوه ورود خود به راديوي مصر توضيح دهيد.

مصطفي اسماعيل: پس از انتقالم به قصر و تعيين شدنم به عنوان قاري رسمي حكومت مصر، به عنوان قاري الازهر نيز برگزيده شدم، سپس در سال 1948 به عنوان قاري راديو قرآن انتخاب شدم و اين انتخاب بر خلاف روش معمول آن زمان بود زيرا هيچ قاري قبل از آن‌كه چند سالي را در راديو به قرائت قرآن نپردازد به عنوان قاري الازهر انتخاب نمي‌كردند.

- از قراء معاصر تلاوت كدام قاري را مي‌پسنديد؟

مصطفي اسماعيل: من قرائت همه قراء را گوش مي‌دهم و هيج تفاوتي ميان قراء جوان قائل نمي‌شوم.

ـ توصيه شما به قراء جوان چيست؟

مصطفي اسماعيل: آنان را به تقواي الهي نصحيت مي‌كنم. قاري بايد در ابتدا به مخارج حروف و تجويد قرآن تسلط يابد و سپس به صوت ولحن قرآن بپردازد. قراء بايد در قرائت قرآن مقدم بر همه چيز، تقوا را برگزينند و تواضع داشته باشند و در راه خود به عنوان خادم و قاري قرآن اخلاص داشته و دعاي «اللهم اقبل مني ما اقرئه» هميشه و از صميم دل بر زبانشان جاري باشد. تأكيد مي‌كنم كه علم به نغمه‌ها و مقامات قرآن را در مرحله بعد از علم به حروف و تجويد قرآن قرار‌دهند. قراء نبايد قرائت قرآن را به استهزاء بگيرد، آن‌گونه كه رسول خدا (ص) مي‌فرمايد: «ليس منا من لم يتغن بالقرآن: از ما « مسلمانان ـ نيست، آنكس كه قرآن را با لحن موسيقى اش دوست ندارد». قاري، خدمت به قرآن را بايد سرلوحه اهدف خويش قراردهد.

صاحب صوت داوودی

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (دام ظله)

«من یادم می آید که درسابق ،بعضی ازاین موج های رادیویی را با زحمت پیدا می کردم .رادیوهای مصر را باز می کردم و با زحمت آن را می شنیدم.ما رفیقی داشتیم-خدا رحمتش کند-او به مصر رفته بود ،چند ماه در آنجا مانده بود و نوارهای عبدالفاتح ،شیخ مصطفی اسماعیل و محمد رفعت و امثال آنان را به اینجا آورده بود.مخصوصاً من از نوارشعشعانی خیلی خوشم می آمد؛آن را گوش می کردم .بعدها هم با صدای شیخ مصطفی اسماعیل آشنا شدم.بعد که شیخ مصطفی اسماعیل را شناختم،بقیه یادم رفت.»

"مصطفی محمد المرسی اسماعیل "صبح روز 17 ژوئن سال 1905میلادی مطابق با 28 خرداد سال 1284هجری شمسی در روستای میت غزال از توابع استان مصر دیده به جهان گشود. پدر مصطفی از ابتدای کودکی او را به مکتب فرستاد تا قرآن را حفظ کند و خواندن و شنیدن بیاموزد،در شش سالگی او را به مکتبی با سرپرستی شیخ"عبدالرحمن ابوالعینین"فرستاد .پس از ده سالگی در زمینه قرائت قرآن صاحب اسم و رسمی شد و پس از این مرحله به دست شیخ "ادریس فاخر" وارد مرحله یادگیری تجوید و علم قرائات شد. مصطفی در 14 سالگی برای نخستین بار در مسجد عطیف طنطا قرآن را تلاوت کرد، مردم پشت سر هم دورش حلقه زده و مجذوب صوت و تلاوت او شدند. او به توصیه یکی از شیوخ الازهر به آموزشگاه الاحمدی طنطا رفت تا در آن علوم دینی و قرآن را بیاموزد. نبوغ و قدرت خارق العاده این استاد در لحن به حدی است که با وجود نقیصه ذاتی که در قرار صدای او وجود دارد شنونده را آنچنان مسحور روح تحزن خود و تصویر معانی آیات قرار می دهد که مخاطب هرگز چنین کمبودی را احساس نمی کند.

بسط الحان در قرائت، شاخصه کار این قاری بزرگ فن قرائت است که او را در تأدیه معنا، توانا و یگانه کرده و باعث شده آثار به جای مانده از او ، غنی ترین و پر بهره ترین آثار هنر تلاوت قرآن باشد.

مصطفی اسماعیل استادی بی بدیل در فن قرائت قرآن کریم است و سبکی بسیار ممتاز و منحصر به فرد در تلاوت قرآن دارد. او مردی است که تمامی قاریان جهان در آستان پر از معنویتش سرتعظیم فرو می آورند و همه به او عشق می ورزند.