نواده پيامبر عزيز اسلام (ص) و نخستين فرزند امير مؤمنان علي و فاطمه عليهما السلام در نيمهي ماه رمضان، در سال سوم هجري، چشم به جهان گشود. [1] پيامبر (ص) براي گفتن تهنيت، به خانه علي آمد و نام او را، از سوي خدا «حسن» نهاد. [2]
پدر بزرگ مهربان، او را سخت دوست ميداشت، چه بسيار که او را بر شانه مينهاد و ميگفت:خداوندا،من دوستش دارم، تو نيز او را دوستبدار!» [3] حدود هفت سال از زندگي اين نواده، با پيامبر عزيز اسلام (ص) گذشت [4] .
اين نواده ي پيامبر (ص) نه تنها در ايام جواني در کنار پدر بود و با انجام مسئوليت هاي مهم ، پدر را ياري مي کرد، بلکه آن زمان که هنوز کودکي بيش نبود از معرفت خود نسبت به مقام امامت پدر اينگونه خبر مي دهد. او کودکي است خردسال و سخنانش براي پدر شورآفرين و گرمابخش محفل نوراني اوست. اميرالمؤمنين عليهالسلام از او ميخواهد سخنراني کند تا کلامش را بشنود. خانوادهاش به دستور حضرت آماده گوش فرا دادن به سخنانش ميشوند. حضرت خطبه را با اين کلمات آغاز ميکند و ميفرمايد: «الحمدلله الواحد بغير تشبيه، الدائم بغير تکوين القائم بغير کلفة..» تا بدان جا که ميفرمايد: امّا بعد فانّ عليا بابٌ من دخله کان آمنا، و من خرج منه کان کافرا اقول قولي هذا و استغفر اللّه العظيم لي و لکم؛ [5] ...علي عليهالسلام دري است که هر کس داخل آن گردد، ايمني خواهد يافت و آن کس که از آن خارج گردد، کافر گردد. اين سخن را ميگويم و براي خود و شما از خداي بزرگ آمرزش ميخواهم.» در اين هنگام امام علي عليهالسلام به پا خاست و بين دو چشم او را بوسيد و فرمود: «ذرية بعضها من بعض و اللّه سميعٌ عليم؛ [6] فرزندان و دودماني که (از نظر پاکي و تقوا و فضيلت) بعضي از بعض ديگر گرفته شدهاند و خداوند شنواي داناست.»... سلام و درود خداوند بر آن دو امام همام باد. آن زمان که قدم به صحنه گيتي گذاردند و آن هنگام که با امامت خويش جلوههاي زيبايي و عشق و کمال را تجلّي بخشيدند و تجسّمي زيبا از قرآن کريم گشتند و آن هنگام که در غربت نجف و تربت بقيع مظلومانه آرميدند تا همچنان نورافشان پاکيها و نويد دهنده امن و امان انساني بوده باشند. اين نمايه ضمن ارتباط به نمودار امام حسن (ع) در بردارنده ي 8 مطلب براي تشريح تولد آن امام همام مي باشد.
