سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر امسال با رویکردی متفاوت در حال برگزاری است .
امسال در جشنواره ،نمایش ها در بخش هایی چون تولیدات تازه تئاتر،مرور تئاتر ایران ،تئاتر ملل ، نسل نو، مسابقه تئاتر ایران ، بخش بین الملل ، خیابانی و نمایش های شهرستان به روی صحنه می روند .یکی از بخش های این دوره از جشنواره ، بخش استانی است و نمایش هایی که هنرمندان شهرستانی برای جشنواره آماده کرده اند ، اما نکته اصلی این است که این نمایش ها ابتدا در بخش استانی به نمایش در آمده و از میان آن ها 27 نمایش برای اجرا در جشنواره پذیرفته شد.درواقع این 27 نمایش نماینده تئاتر استان ها دراین دوره از جشنواره است .
به گفته مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی کشور نیمی از آثار راه‌یافته به جشنواره فجر مربوط به هنرمندان شهرستانی است. مهدی شفیعی در مراسم افتتاحیه سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر در بوشهر با اشاره به اینکه حضور هنرمندان غیر تهرانی در سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر بر مبنای کیفیت انتخاب آثار صورت گرفته است، بیان کرد: بیش از ۵۰ درصد آثار کیفی در سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر مربوط به هنرمندان شهرستانی است.
امسال هفت استان میزبان و برگزار کننده سی و چهارمین جشنواره استانی بودند.البرز،یزد،فارس ، بوشهر ، گلستان، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی استان هایی بودند که پیش از برگزاری جشنواره در تهران ، در این استان ها اجرا شد.البته در این بخش مشکلاتی هم وجودداشت و برخی از گروه ها با تغییر موقعیت واجرای نمایش در استان هایی که اجرا داشتند ،چندان موفق نبودند و برخی هم از میزبانی برخی استا ن ها رضایت داشتند.اما آیا برگزاری بخش استانی در استان های دیگر با موفقیت همراه بود یا نه و آیا از وضعیت انتخاب استان ها و برگزاری جشنواره در سایر استان ها رضایت داشتند؟مسئله دیگر این که برخی از این نمایش ها از امکانات برابر با سایر نمایش های پایتخت برخوردارند و از تالار اصلی تئاترشهر و چارسو و سایه گرفته تا مولوی و تالار استاد سمندریان و انتظامی ، همه میزبان این نمایش ها هستند واین نشانگر پیشرفتی است که نمایش شهرستان ها داشته است اما گلایه هایی هم در این میان وجود دارد که شنیدنی است .
امین فرحی کارگردان نمایش " یک قبیله تنهایی"در این زمینه می گوید:به نظر من هر حرکتی ،حتی یک قدم کوچک می تواند در زمینه تئاتر و رشد آن تاثیر گذار باشد و به این جریان کمک کند اما باید دید که چطور این برنامه ها را اجرا کرد تا تاثیر گذار باشد.مثلا من که از بجنورد در این جشنواره حضور پیدا کردم ،اگر به مشهد می رفتم و با گروه های این شهر تعامل می داشتم ، و آنها هم به شهر ما می آمدند و نمایش اجرامی کردند،تاثیر بیشتری داشت.درواقع آثار جشنواره باید دیده و نقد شود.البته خیلی وقت ها یک جشنواره بزرگ ، کوچکترین بازده و ثمری ندارد و خیلی وقت ها هم یک برنامه ساده ، تاثیر زیادی دارد.
این کارگردان با گلایه از این که گروهش در استان البرز اجرا داشت،گفت:ما برای اجرا به استان البرز رفتیم ولی متاسفانه با سالنی خالی از تماشاگر مواجه شدیم ، در حالی که گروه های دیگری که به استان های دیگر رفته بودند ،از شرایط اجرا بسیار راضی بودند اما من فکر می کنم که در حاشیه قرار گرفتن در شان جشنواره و گروه های منتخب نیست.استان فارس یکی از استان هایی بود که امسال در جشنواره حضور داشت .امیر صادقی دبیر بخش استانی جشنواره تئاتر فجر در فارس از برگزاری این دوره از جشنواره و میزبانی این استان رضایت دارد و این انتخاب را ناشی از در خواست عمومی و اقبال مخاطب می داند و می گوید:استان فارس میزبان 6 نمایش بود و ما پنج سالن نمایشی را برای اجرای گروه ها در نظر گرفتیم .
البته 4نمایش خیابانی هم در این برنامه داشتیم که اجرا شدند.علاوه بر این موارد ،دو برنامه جنبی ، شامل دو کارگاه عملی با حضور هنرمندان داشتیم ضمن این که جلسات نقد و بررسی هم برای نمایش ها ترتیب دادیم و در مجموع هم برنامه ها خیلی خوب اجرا و هم این که تبادل تجربیات و دیدگاه میان فعالان تئاتری ایجاد شد. محمود دهقان هراتی دبیر بخش نمایش های استان یزد مهترین چالش برای اجرای این بخش را کمبود اعتبار می داند و می گوید:مهمترین و بزرگترین مشکل، هماهنگی با گروه‌های مهمان برای ورود و اسکان بود که خوشبختانه حل شد اما در مجموع برای سال های آتی، نیازمند اعتبارات بیشتر هستیم چرا که این بخش هم جزئی از جشنواره و آبروی آن محسوب می شود. کامران شهلایی نویسنده و کارگردان نمایش "مشترک مورد نظر" از استان کرمانشاه که نماینده این استان در جشنواره بوده ، می گوید:از این که در استان البرز اجرا داشتیم ، راضی نبودم چون این استان هنوز امکانات لازم برای میزبانی نمایش را ندارد اما مسئولان برگزاری این جشنواره ،این استان را با یک سالن 50نفره برای اجرا در نظر گرفتند که تازه این سالن خالی از تماشاگر بود .
در حالی که ما برای اجرای نمایش برای مخاطب به این استان آمدیم ، ضمن این که مسئولان استان تمام تلاش خود را کرده بودند اما متاسفانه مسئولان برگزاری جشنواره باید تهمید درستی بیندیشند. اتابک نادری دبیر بخش استانی سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر ، در مورد این بخش می گوید:از دوره بیست و هشتم جشنواره تئاتر فجر قرار بر این شد که در جشنواره تئاتر تمرکززدایی شود تا هنرمندان شهرستان ها و مخاطبان آنها هم سهمی در جشنواره داشته باشند. به همین منظور جشنواره فجر استانی به عنوان یک بخش مستقل در چند استان برگزار می‌شود ومنتخبان استانی در استان های دیگر اجرا می شوند.البته امسال استان ها مختار بودند که داوران جشنواره را خودشان از تهران یا شهرهای دیگر انتخاب کنند. ضمن این که اعتراض ها و اختلاف نظرهایی هم در این زمینه وجود داشته که چرا مرکز هنرهای نمایشی انتخاب داوران را بر عهده نگرفته است.
نادری به حضور مخاطب در نمایش های شهرستانی اشاره کرد و گفت: مسئله مخاطب هم بسیار مهم است چون مخاطبان تهرانی بسیاری از گروه های شهرستانی را نمی شناسند بنابراین اگر ما سالنی مثل سالن اصلی تئاتر شهر را به این گروه ها اختصاص دهیم تماشاگر کمی به دیدن آثارشان می رود. بنابراین باید این نکات را برای اختصاص سالن به گروه های نمایشی در نظر گرفت. حتی برخی معتقدند که کارشان در استان خودشان ، رتبه اول را کسب کرده اما برای حضور در جشنواره فجر انتخاب نشده ؛در حالی که باید برای آثاری که به جشنواره فجر راه می یابد تنوع تولیدات را در نظر گرفت و به نگاه آن دوره از جشنواره نیز توجه کرد بنابراین خوب یا بد بودن یک نمایش ارتباطی به انتخاب آن برای جشنواره ندارد.
