پرسش:
چرا سلسله امامان بعد از امام حسین(ع) از فرزندان و خاندان امام حسن(ع) شروع نشده است؟
پاسخ:
از متون دینی و روایات استفاده میشود که امامان معصوم توسط خداوند به امامت و رهبری منصوب شدهاند، و این امر بدینگونه نبوده است که ائمه(ع) فرزندان خویش را به عنوان رهبر منصوب نمایند و یا مردم در انتخاب آنها نقش داشته باشند. تا گفته شود چرا بعد از امام حسین(ع) امامان از فرزندان امام حسن(ع) گزینش نشده و امامت به فرزندان وی منتقل نشده است.
در اسلام امامت و رهبری از اهمیت ویژهای برخوردار است تا آنجا که از آن به عنوان عهد الهی یاد شده است. (بقره- 124) این مقام باید به کسانی داده شود که لیاقت و شایستگیهای ذاتی و اکتسابی داشته باشند. خداوند خطاب به حضرت ابراهیم(ع) که خواسته بود منصب امامت به فرزندان و دودمان وی منتقل شود، فرمودند: «لاینال عهدی الظالمین» (همان) پیمان من (یعنی امامت) هرگز به ستمکاران نمیرسد. این آیه بیانگر عظمت و بزرگی این مقام است.
انتصاب رهبر از سوی خداوند بهترین گزینه و راهکار معقول و منطقی است، زیرا خداوند مصالح و مفاسد مردم را بهتر از هرکسی دانسته و کسانی را برای رهبری گزینش میکند که لیاقت داشته باشند. الله اعلم حیث یجعل رسالته (انعام- 124)
بنابراین به سبب لیاقت و قابلیتهای امامان معصوم بود که آن بزرگواران حکومت و مرجعیت دینی را حق خود میدانستند، چنانکه امامحسین(ع) در برابر فرماندار مدینه بدان تصریح نمود، و این امامت براساس شایستگی به آنان اعطا شده که خداوند به آن کاملا آگاهی داشته که در اولاد امام حسین(ع) وجود داشت.
در بعضی از روایات تصریح شده است که ائمه(ع) به دستور خداوند به منصب امامت و رهبری منصوب شدهاند و اسامی آنها نیز بیان شده است. در روایتی جابربن عبدالله انصاری از پیامبر اسلام(ص) در خصوص پیشوایان بعد از حضرت پرسید که از فرزندان علیبن ابیطالب چه کسانی جانشینان شما هستند؟ پیامبر(ص) فرمود: حسن و حسین (که آقای جوانان اهل بهشت هستند) پس زینالعابدین، پس از او باقر محمدبن علی پس از او جعفر فرزند محمد، پس از او موسی فرزند جعفر، پس از او علی فرزند موسی، سپس محمدبن علی و پس از او علیبن محمد، پس حسن بن علی و پس از او فرزندش مهدی. او کسی است که جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد بعد از آنکه پر از ظلم و جور شده باشد. ای جابر! آنها خلفا و جانشینان من از فرزندان و عترت من هستند. هر کس آنها را اطاعت کند مرا اطاعت کرده و هر کس آنها را نافرمانی نماید، مرا نافرمانی کرده است. هر کس یکی و یا همه آنها را انکار کند، گویا مرا انکار نموده است. به وجود آنها خداوند جهان را نگهداشته است و حفظ و بقای جهان نیز به واسطه آنها حفظ میشود تا زمانی که خدا بخواهد (بحارالانوار، ج 27، ص 119)
همچنین در روایتی دیگر محمدبن مسلم نقل میکند که از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شنیدم که میفرمودند: خداوند تبارک و تعالی به امامحسین(ع) عوض شهادتش سه چیز به او عطا فرمود: 1- امامت را در نسل او مقرر فرمود و همه امامان معصوم از فرزندان آن حضرت میباشند.
2- در تربت پاک آن حضرت شفا و بهبودی قرار داده است.
3- دعا در نزد قبر مطهر آن حضرت مستجاب میشود، و روزهایی که زائرین آن حضرت به زیارتش میروند و برمیگردند، جزء عمر آنها محسوب نمیشود.
(بحارالانوار، ج 44، ص 221)
منبع:کیهان