جانشینان امام عصر (عج)

جانشینان امام عصر (عج)

غیبت امام زمان (عج) به دو مرحله تقسیم می گردد: مرحله ی کوتاه مدت که بدان غیبت صغری گفته اند و مرحله ای دراز مدت که بدان غیبت کبری گفته می شود. غیبت صغری از سال 260 که سال وفات امام عسکری(ع) است، آغاز گردید و در سال 329 که سال وفات چهارمین و آخرین نایب خاص حضرت مهدی (عج) است، پایان یافت. این غیبت 70ساله غیبتی همه جانبه نبود، بلکه افراد خاصی در این ایام با امام (ع) در تماس بودند. این افراد نایبان خاص امام عصر (عج) بودند که توسط حضرت منصوب شده بودند. این افراد در دوران غیبت صغری کارهای مردم را سامان می دادند، نامه ها و سوالات مردم را به نزد ایشان می بردند و پاسخ امام را به مردم می رساندند. گاهی نیز گروهی از مردم به وسیله آن نایبان خاص به دیدار امام (ع) راه می یافتند. ولی پس از در گذشت آخرین سفیر خصوصی آن حضرت، این راه نیز به روی مردم بسته شد و فقهای اسلام به عنوان مرجع رسمی و نایبان عام حضرت، در امور دینی و دنیوی معرفی شدند، و به سبب طولانی بودن زمان غیبت نام آن را "غیبت کبری" نهادند. امام صادق در این باره فرمودند: " حضرت قائم(عج) دو غیبت دارد: یکی طولانی (کبری) و دیگری کوتاه (صغری)."
چهار نایب خاص امام زمان(عج) در دوران غیبت صغری عبارتند از:
1.عثمان بن سعید: وی به سمان به معنی روغن فروش شهرت داشت؛ زیرا این کار را به عنوان پوششی بر کار وکالت قرار داده بود.تاریخ دقیق وفات عثمان معلوم نیست اما قبر او درغرب بغداد درابتدای محلی به نام درب جبلة واقع شده است.
2.محمد بن عثمان بن سعید: وی دومین نایب امام زمان است که پس از رحلت پدرش بعنوان دومین سفیرامام (عج) قرار داده شد.امام زمان در توقیعی که پس از رحلت پدرش به خدمت او فرستاد وی رابه جای پدرش منصوب کرد.
3.ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی: وی سومین نایب خاص امام زمان(عج) است. حسین بن روح در روایات مختلف به عدالت،امانتداری و اعتماد معرفی شده است.
4.ابوالحسن علی بن محمد سمری: وی چهارمین وآخرین نایب امام زمان بود که به دستور آن حضرت و وصیت حسین بن روح به سفارت منصوب شد، علی بن محمد پس ازسه سال ازنیابت خود توقیعی ازحضرت ولیعصر (ع) دریافت کرد که در آن ضمن اطلاع از زمان وفاتش دستور یافت که پس ازخودش کسی را به عنوان جانشین تعیین نکند و غیبت کبرای حضرت پس از وفات علی بن محمد درسال 329 ه.ق آغاز شد.