به نام خدا

مبحث 115 طرح صالحین: «دوستی؛ مهارت‌ها و ظرایف»

دوستی و دوستان، تحمل‌پذیریِ آدمی را در برخورد با سختی‌های زندگی بالا می‌برند. روابط دوستانه باعث می‌شود تا انسان احساس کند که به گروهی تعلق دارد و چنین عضویتی امتیازهای خاصی دارد: از جمله، اتحاد آمیخته با اعتماد؛ یعنی پیوندی که در صورت لزوم و در هنگام بروز مشکل، می‌توان بدان تکیه کرد.

همچنین، دوستی موجب ثبات هیجانی انسان می‌شود و به او کمک می‌کند که موقعیتش را در برابر دیگران درک کند؛ یعنی عکس‌العمل و برخورد دوستان در مقابل گفتار، رفتار و عواطف آدمی، به شناخت حقیقی او از خود و تشخیص درست و نادرست و بالأخره به تعدیل و تصحیح شخصیتی منجر می‌شود و در نهایت، تحکیم و توسعه‌ی توانایی‌های فرد را برای مقابله با مشکلات و حوادث دنیا موجب می‌شود.

کارکرد دیگر دوستی، تبادل اطلاعات و توانمندی‌ها با یکدیگر و سهیم شدن در تجربه‌ی دیگران است. نیز، دوستی فرصتی است برای افراد تا به دیگران یاری رسانند و نقش مثبت و سازنده‌ی خویش را در توسعه‌ی اجتماعی فرزانگان، ادا کنند. انسان با این عمل، هم خودش احساس عزت نفس می‌کند و هم در فرآیند رشد شخصیتی دیگران، مداخله‌ی شایسته می‌کند. دوستی، یعنی دوستیِ خردمندانه، فرد را به جمعیت تبدیل می‌کند و حرکت می‌آفریند و نقش اصلاح‌گرایانه و کمال‌بخش ایفا می‌کند.

با این نگاه است که دوستی و مهربانی فرد مؤمن با مؤمنی دیگر را از برترین شاخه‌های ایمان شمرده‌اند و حضرت ابراهیم(ع) نیز به مقام دوستی با خداوند کریم نائل می‌شود. کسی که از این فرهنگِ عملی بی‌بهره باشد، از بسیاری قابلیت‌ها و شایستگی‌ها محروم شده و فردی تنها و بی‌کفایت می‌شود؛ به‌گونه‌ای که پیامبر خدا(ص) درباره‌اش فرموده‌اند: «مؤمن، رفیق و همراه است و افراد با او انس می‌گیرند. کسی که با مردم انس نمی‌گیرد (در حلقه‌ی دوستان وارد نمی‌شود) و مردم با او انس نمی‌گیرند، سودی نیست.»

رسول خدا(ص)، رهبر بزرگ اسلام، دوستی را برکتی الهی می‌دانند و می‌فرمایند: «اگر خداوند خیر را کسی بخواهد، دوست شایسته‌ای روزیِ او می‌کند تا که هر گاه فراموش کند، او را یادآوری و اگر به خاطر داشته باشد، وی را یاری کند.»

با مقدمه‌ای که از پیش‌ِ رو گذشت، در این هفته قصد داریم پیرامون موضوع "دوستی و رفاقت" به بحث و گفتگو بپردازیم. می‌دانیم که دوستی اقسام مختلفی دارد، مانند دوستی با خدا، دوستی با خویشتن، دوستی با کتاب، دوستی با افرادی که در برخوردهای گوناگون مثلاً در مدرسه و دانشگاه و غیره پدید می‌‌آید و غیره.

حال شما دوستان عزیز ضمن در نظر گرفتن مطالب فوق، می‌توانید مطالب تکمیلی خود را ضمن رعایت تذکّرات، در این تاپیک مطرح نموده و همچنین در صورت تمایل می‌توانید به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1- دوستان خود را چگونه بیازماییم؟

2- نسبت به خطاهای دوستان خود چگونه برخورد نماییم؟

3- مراتب دوستی از نظر شما چیست؟ و به چه کسی دوست صمیمی می‌گویند(تحت چه شرایطی)؟

4- ...

از همکاری و هم‌یاری شما عزیزان کمال تشکر را داریم.

در پناه حق

سلام. دوستان خوندن کتاب زیر رو بهتون توصیه میکنم، خیلی کوتاهه، در حد 5 دقیقه و یا شایدم کمتر!!!!

(روی تصویر زیر کلیک کنید)

اهمیّت دوست

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:

آدمی بر آیین دوست خود است؛ پس هریک از شما مواظب باشد که با چه کسی دوستی می کند.

امالی طوسی، ص518، ح 1135.

همانندی جان ها

امام علی (ع) می فرمایند:

جان ها گونه گونه اند. پس آن هایی که همگون باشند با هم گرد آیند و مردم به همگن های خود بیشتر گرایش دارند.

بحار الانوار، ج78، ص92، ح100.

افراد شایسته دوستی

امام علی (ع) می فرمایند:

بیشترین صلاح و درستی، در هم نشینی با خردمندان و صاحبدلان است.

بحار الانوار، ج 74، ص185، ح2.

کسانی که شایسته دوستی و مصاحبت نیستند

امام علی (ع) می فرمایند:

از هم نشینی با افراد فاسق و فاجر و متظاهر به معاصی خدا دوری کن.

غررالحکم، ص2601.

عوامل بر هم زننده دوستی

امام علی (ع) می فرمایند:

حسادت ورزیدن دوست، از ناسالم بودن دوستی است.

نهج البلاغه، حکمت218.

مرزهای دوستی

امام علی (ع) می فرمایند:

هرچه محبّت داری نثار دوستت بکن، امّا هر چه اطمینان داری به پای او مریز.

بحار الانوار، ج74، ص165، ح29.

برترین یاران

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:

بهترین یاران کسی است که ناسازگاریش اندک باشد و سازگاریش بسیار.

الکافی، ج4، ص3، ح6.

حقّ هم نشین

امام زین العابدین (ع) می فرمایند:

حقّ هم نشین این است که با او به فضل و انصاف رفتار کنی و به اندازه ای که احترامت می کند، احترامش کنی. اجازه ندهی در هیچ بخششی پیشدستی کند و اگر پیشدستی کرد جبران کنی، همان قدر که دوست دارد دوستش بداری، اگر تصمیم به گناهی گرفت او را از آن باز داری، برای او مایه رحمت و مهر باش و باعث عذاب او مباش.

وسائل الشیعه، ج6، ص258، ح17.

جواب سوال اوّل:

امام صادق(ع) می فرمایند:

هیچ کس را به دوستی مشناس، مگر آن که در سه چیز او را بیازمایی: 1 - او را به خشم آوری و ببینی که آیا این خشم او را از حق به باطل می کشاند. 2 - در درهم و دینار ( نیازهای اقتصادی ) 3 - در سفر کردن با او.

امالی طوسی، ص646، ح1339.

جواب سوال دوّم:

امام علی (ع) می فرمایند:

از هیچ دوستی مَبُر، هر چند ناسپاس باشد.

کنز العمّال، ص16114.

با سلام، بنده معتقدم دوستی و دوست یابی موفق و مثبت یک مهارت اکتسابی است و نه انتسابی. بایستی آن را در خود درست پرورش داد البته متناسب با آموزه های درست و صحیح از دوران بچگی در خانواده و در ادامه توسط معلم و مدرس و استاد از مقطع دبستان تا دانشگاه. سپاس

بنام خدا

1- دوستان خود را چگونه بیازماییم؟

یکی از راههای شناخت  و آزمایش دوست همراه بودن در زمان تنهائی و گرفتاریست.امیرمومنان حضرت علی (ع) در سخنانی فرموده اند:

«در تنگناها و سختی هاست که دوستی راستین خود را نشان می دهد» (ح:3080میزان الحکمه).

همچنین رفتن به مسافرت با دوستان یکی دیگر از راههای شناخت و آزمایش دوستان می باشد رفتن به مسافرت یکی از مواردی است که می‌تواند ما را با افراد آشنا سازد و زمینه‌ها را پیش می‌آورد. و آگاه شدن از وضعیت روانی و عاطفی او در گفتار و کردار می‌تواند زمینه‌ای برای شناخت پیدا کردن نسبت به دوست باشد.

بنام خدا

2- نسبت به خطاهای دوستان خود چگونه برخورد نماییم؟

به نظر بنده اگر دو نفر دوستان واقعی باشند باید در خطاها به یکدیگر کمک کنند و خطاهای همدیگر را بگونه ای که دلخوری برایشان بوجود نیاید مورد مطالعه و بررسی قرار دهند و از خطاهای هم درس عبرت بگیرند.

شیوه درست آن است که ما با خطاها به عنوان اموری« محتمل» و در عین حال « قابل درمان» برخورد کنیم. باید بدانیم که هم بزرگ کردن اشتباهات روشی نادرست است و هم چشمپوشی از آنها. نه« انتظار نداشتن» خطا رواست و نه بزرگ کردن آن اگر از کسی سر زد. کما این که « خو گرفتن» بر خطاهای خود و دیگران نیز روا نمی باشد.