ویژگی های همسر خوب و همسر خوب از نگاه قرآن

قرآن از همسر خوب و نیکو به «خیر» تعبیر کرده است. خیر به معنای چیزی است که گرایش و رغبت همگانی بدان وجود دارد و هر کسی آرزو دارد آن را نصیب ببرد. ببینیم همسر خوب از نگاه قرآن به چه کسی می گویند و چطور باید چنین همسری را انتخاب کرد.

زن و مرد، مکمل یکدیگر
 
قرآن زندگی خانوادگی را بهترین و کامل ترین نوع زندگی برمی شمارد و آن را اساس فطرت و غریزه طبیعی انسان می داند و هرگونه زندگی در بیرون از چارچوب زندگی خانوادگی را زندگی ناقص و معیوب قلمداد می کند. در تحلیل قرآنی از همان آغاز آفرینش مرد، جفت و زوجی برای همسری وی از نفس و جانش آفریده شده که افزون بر نیازهای روحی و روانی و جنسی، زمینه تکامل و کمال یکدیگر را فراهم می آورند.

به سخن دیگر زن و مرد در زندگی خلقی و دنیوی خویش موجوداتی وابسته به یکدیگر هستند و مرد به عنوان قوام و ستون زن و همسر خویش شناخته می شود که بدان تکیه کرده به کمال خویش می رسد. از این رو در تحلیل قرآن از زن در دنیا به عنوان جفت و همسر مرد یاد می شود که باید با تکیه بر مرد و قوامیت او به کمال خویش دست یابد. این گونه است که زن و مرد به عنوان همسران می بایست در کنار هم باشند تا به کمال لایق و شایسته خویش برسند وگرنه دچار نقص و کمبود و عیب خواهند بود.

باید یكی از شرایط اساسی همسر شایسته را اهل مودت و مهربانی بودن شمرد؛ چرا كه اگر شخصی اهل عاطفه و ابراز آن نباشد، در زندگی آینده خود دچار مشكل خواهد شد

همسر خوب، خیر برتر
 
قرآن در آیه ۲۲۱ سوره بقره همسران مؤمن را به عنوان خیر برتر از هر همسر دیگر می شمارد؛ زیرا زن مؤمن به جهت ایمان و رفتارهای برخاسته از آن می تواند مرد را به کمال خویش برساند ولی زن مشرک به جهت شرک و باورهای نادرست که در کردارها و رفتارهای او نیز نمود خواهد یافت دست کم سد راه تکامل همسر خویش و تغییر رفتاری همسر مؤمن خود نیز خواهد شد.

در حقیقت همسر مؤمن، خیر است و موجبات تکامل و آرامش و آسایش شخص را فراهم می کند.

بنابراین انسان اگر بخواهد به کمال برسد و از مواهب دنیا برای دست یابی به تکامل و کمال و حتی آسایش و آرامش دنیوی بهره برد می بایست همسری را انتخاب  کند که زمینه رشد و تکامل و آسایش او را فراهم آورد و آرامش را در خانه اش جای دهد. چنین همسری را می توان در میان زنان و مردان مؤمن یافت. انسان بی ایمان، باوری به رفتارهای اخلاقی و دور از شئونات زناشویی نخواهد داشت و چون به قیامت و حساب و کتاب عقیده ندارد، ممکن است به شوهر خیانت کند و با دیگری جمع شود.  لذا هم در زندگی خصوصی و هم در زندگی اجتماعی و تربیت فرزندان بر پایه اصول ایمانی خیانت می کند و زندگی خانوادگی را به تباهی می کشاند. معیار دیگری که قرآن در همسران به عنوان خیر مطرح می کند، اطاعت از فرمان های خداوند است. (تحریم آیه ۵)

زیبائی همسر، مهم اما نه ضروری
 
زیبایی خواهی و زیبارویی جویی از امور طبیعی و غریزی بشر است. اصل زیبایی در آیات قرآن هم انکار نشده و از مردان و زنان خواسته شده که همسری انتخاب کنند که از نظر ایشان زیبا باشد. اصل آن است که شخص همسری زیبارو از نظر خویش برگزیند ولی هرگاه همسری را یافت که زیبایی شگفت انگیزی دارد ولی کافر و مشرک و یا انسانی غیرمتعادل اخلاقی و فکری است، زیبارویان شگفت انگیز را به کناری نهد. (بقره آیه ۲۲۱)

پس می توان گفت که در تحلیل قرآن هرگز از شخص خواسته نشده که همسری که چهره او را نمی پسندد به همسری برگزیند هر چند که مؤمن باشد؛ بلکه از وی خواسته شده که هرگاه میان دو شخص زیبای مومن و زیباروی شگفت انگیز غیرمومن قرار گرفت، زیباروی مومن را برگزیند.  دقت کنید که منظور از زیبایی این است که هر کسی برای ازدواج همسری برگزیند که از نظر وی زیبا باشد هر چند که ممکن است از نظر خیلی ها زیبا جلوه نکند.

انسان اگر بخواهد به کمال برسد و از مواهب دنیا برای دست یابی به تکامل و کمال و حتی آسایش و آرامش دنیوی بهره برد باید همسری را انتخاب کند که زمینه رشد و تکامل و آسایش او را فراهم آورد

همسری اهل مدارا
 
ممكن است در طول زندگى مشترك به دلیل برخى از مسائل از میزان مهر و محبت زن و شوهر نسبت به هم كاسته شود و یا ممكن است، وجود برخى از خصوصیات اخلاقى در زن و یا شوهر، كدورت و دلسردى در بین ایشان ایجاد كند. به همین دلیل انتخاب همسری که سازگار و اهل زندگی باشد اهمیت زیادی دارد. امام على(ع) در رابطه با مدارا كردن به مردان چنین مى گوید:
«فدارها على كل حال و احسن الصحبه لها لیصفوا عیشك/ در هر حال با همسرت مدارا كن و با او به نیكى معاشرت نما، تا زندگیت با صفا شود.»

غرائز و احساسات هر کدام از زوج ها با غرائز و احساسات همسرش متفاوت است و هر یك براى مقصودى خاص خلق شده اند. هر یك از زن و شوهر باید وظایف و تكالیف خود را انجام دهد و براى دیگرى ایجاد مزاحمت ننماید، مرد هیچ گاه نباید از همسرش انتظار داشته باشد كه مطابق او فكر كند، یا مثل او عمل كند. بلكه باید در مقابل گفتار و رفتار او مدارا پیشه كند تا زندگى براى هر دو ایشان شیرین و لذت بخش گردد.

عیب پوشی و مهربانی
 
قرآن كریم در سوره بقره آیه 187 می فرماید: «هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ» آنان لباسی برای شما، و شما لباسی برای آنان هستید. «لباس» از یك سو انسان را از سرما و گرما و از خطر برخورد اشیا با بدن حفظ می كند و از سوی دیگر، عیوب او را می پوشاند و افزون بر این دو، زینتی است برای تن آدمی، و این تشبیه در آیه به همه این نكات اشاره دارد؛ زیرا دو همسر شایسته كه عیوب همدیگر را می پوشانند، وسیله راحتی و آرامش یكدیگرند و هر یك برای دیگری زینت می باشند و مهم تر اینكه یكدیگر را از انحراف ها حفظ می كنند.

قرآن كریم  درباره مهربانی همسر می فرماید: «وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُوا إِلَیهَا وَجَعَلَ بَینَكُم مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِكَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَكَّرُونَ» و از نشانه های او این است كه همسرانی از (جنس) خودتان برای شما آفرید، تا بدآن ها آرامش یابید و در بین شما دوستی و رحمت قرارداد؛ قطعاً در آن [ها] نشانه هایی است برای گروهی كه تفكّر می كنند. چنان كه آیه شریف می فرماید، فلسفه ازدواج سكونت و آرامش جسمی و روحی می باشد و راز بقای آن مهربانی و مودت زن و شوهر است. حال كه چنین است، پس باید یكی از شرایط اساسی همسر شایسته را اهل مودت و مهربانی بودن شمرد؛ چرا كه اگر شخصی اهل عاطفه و ابراز آن نباشد، در زندگی آینده خود دچار مشكل خواهد شد و نمی تواند نیاز عاطفی همسر و فرزندان خود را تامین كند.

ما در اینجا معیارهای همسر خوب را برای شما عنوان می کنیم. معیارهایی که می توانند برگ آخر شما را زرین تر کنند.

1) شایستگی خانواده

محیط رشد و نمو در فکر و روح و اخلاق و اعمال انسان تأثیر به سزا دارد. وقتی برای گیاه فرق می کند در چه خاک و آب و هوایی رشد کند، چطور برای انسان فرقی نکند؟ پس این مهم است که همسر آینده ی یک جوان در چه خانواده ای و با چه دیدگاه ها و گرایش هایی بزرگ شده است.

امام صادق (ع) می فرمایند: « از خاندان صالح و شایسته همسر انتخاب کنید که نطفه و وراثت اثر (پنهانی و ناخواسته در فرزند و نسل شما) دارد.»
 
2) اخلاق

بعد از باورهای دینی شاید هیچ عاملی در خوشبختی انسان و شیرینی زندگی به اندازه ی اخلاق تأثیر نداشته باشد. اخلاق خوب، کمبودهای جسمی و جمال و زیبایی را جبران می کند. بارها مشاهده شده همسرانی که از جهت مالی و جمال در حد متوسط بلکه پایین تر بوده اند، به سبب اخلاق نیکویی که داشته اند از زندگی گرم و صمیمی برخوردار بوده اند؛ تا آنجا که زبان زد دیگران واقع شده اند. در نقطه ی مقابل، چه بسیارند همسرانی که با داشتن رفاه مادی فراوان در بهترین اتومبیل ها سوار و به سوی زیباترین ویلاها در حرکت بوده اند، اما از دست اخلاق بد یکدیگر و نیش و کنایه ها و زخم زبان ها آرزوی مرگ کرده اند....

برای تأکید بر اهمیت اخلاق توجه به این سخن پیامبر اکرم(ص) لازم است که فرمودند: « کامل ترین فرد از جهت ایمان آن کسی است که اخلاقش از دیگران بهتر است و نسبت به خانواده خود بیشتر مهر و مدارا می کند. »

 3) عقل و درایت

نقش عقل در زندگی بر کسی پوشیده نیست و نادانی و نفهمیِ شریک زندگی، زندگی را بر انسان سخت می کند تا آنجا که قدیمی ها می گفتند: « صد سال گوشه ی زندون، یک ساعت با آدم نادون »!! و در روایت هم می خوانیم:

« بپرهیز از ازدواج با احمق و کم عقل، چرا که همنشینی با او تباه کردن عمر است.»

اما چگونه می توان عقل و درایت را در کسی تشخیص داد؟ اول از روش و منش خانواده و بستگان نزدیک، چون درصد قابل توجهی از عقل و درایت تحت تأثیر وراثت و محیط است. و بعد از آن، با دقت در رفتار، گرایش ها و سخنان شخص می توان به میزان عقل او پی برد. برای تأکید بر اهمیت اخلاق توجه به این سخن پیامبر اکرم(ص) لازم است که فرمودند: « کامل ترین فرد از جهت ایمان آن کسی است که اخلاقش از دیگران بهتر است و نسبت به خانواده خود بیشتر مهر و مدارا می کند.»

4) روحیه ی حق پذیری

گاهی کسی حقیقتی را نمی داند و به همین جهت به آن عمل و از آن پیروی نمی کند. اما همین که متوجه گمراهی و ناآگاهی خود شد، دیگر از آن دست بردار نیست و به راحتی طریق نادرست گذشته را کنار می گذارد. با این روحیه ارزشمند همه ی کاستی ها قابل جبران است. اما اگر انسان بر اثر جهل یا تعصب بیجا بر سخن یا عمل خود پافشاری کند و حتی بعد از روشن شدن نادرستی خط مشی خود هم از آن دست برندارد، با چنین روحیه ای نمی توان زندگی کرد. لذا با دقت در رفتار خانواده و شخص مورد نظر و با پرسیدن برخی مسائل از او و نیز تحقیق از اطرافیان، تا جایی که ممکن است از حق پذیر بودن همسر آینده اطمینان پیدا کنیم.

5) هماهنگی و تناسب ( کُفویت )

ضرورت این ویژگی نا گفته پیداست، که هرچه دو همسر با هم هماهنگ تر و متناسب تر باشند زندگی شیرین تر خواهد بود. البته تناسب و هماهنگی هم دو بخش می شود: 1) ضروری و واجب 2) بهتر و مستحب

بخش اول همان هماهنگی در باورهای دینی و اعتقادات، تعهدات دینی و اخلاق است و بخش دوم مواردی مثل تناسب در وضع مالی، تحصیلات و میزان تفاوت سنی را در بر می گیرد.اگر شخص مقابل از جهت ایمان و اخلاق فوق العاده باشد و از فخرفروشی و غرور به دور باشد، باید در موارد دسته ی دوم کوتاه آمد و از آنها صرف نظر نمود
 
6) زیبایی نسبی و دل نشین بودن

گرچه زیبایی نمی تواند انگیزه ی اصلی انسان برای ازدواج باشد و شرایط دیگر در اولویت است،طبیعی است که زیبایی نسبی و از آن مهم تر دلنشین بودن لازم است.اگر ملاقات و گفتگو با فرد مورد نظر برای انسان دلنشین نباشد، می توان دیدار و گفتگو را تکرار کرد و اگر باز هم نتیجه ی مطلوب حاصل نشد ازدواج توصیه نمی شود، حتی اگر اطرافیان اصرار کنند. شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: « من می خواهم با زنی ازدواج کنم ولی پدر و مادرم علاقه دارند زن دیگری را به همسری خود در آورم.» حضرت فرمودند: « زن دلخواه خودت را بگیر و آن را که پدر و مادرت می خواهند( و به او علاقه نداری) ترک گو.» ( البته روشن است که حضرت در موقعیتی این توصیه را فرموده اند که همسر دارای شرایط مناسب بوده است، ولی پدر و مادر مخالفت می کرده اند.

 10 ویژگی یک همسر خوب در سیره پیامبر (ص)

ازدواج، امر مقدسی است که در آموزه‌های اسلامی، بر آن تأکید زیادی شده، همچنین تلاش برای تبدیل شدن به یک همسر خوب برای داشتن ازدواجی موفق، یک وظیفه دینی و انسانی است. برای تبدیل شدن به یک همسر خوب، مروری بر 10 ویژگی اقتباس شده از سیره حضرت محمد (ص) به عنوان الگویی کامل برای بشریت و به تعبیر قرآن کریم و صاحب خلق عظیم، لازم است.

1. برای همسرتان، لباس خوب و مرتب بپوشید

مردان هم باید برای همسرشان لباس خوب بپوشند، مرتب باشند و از عطر استفاده کنند و این تنها وظیفه زنان نیست. حضرت محمد (ص) همواره پس از بازگشت به منزل، مسواک می‌زدند و همواره خوشبو بودند.

2. همسرتان را با اسامی جذاب خطاب کنید

مردان بهتر است با استفاده از اسامی زیبا و جذاب، همسر خود را صدا کنند که این کار سبب افزایش محبت میان آن‌ها می‌شود. این یکی از کارهایی است که در سیره پیامبر (ص) به آن اشاره شده است.

3. شناخت نقاط مثبت و تمرکز بر آن‌ها

بانوان، هر روز به ویژه در خانه کارهای زیادی انجام می‌دهند. از آن دسته از همسرانی نباشید که کارهای خوب همسرشان برای آن‌ها امری عادی و معمولی است و به محض پیش آمدن یک مشکل، تازه به یاد او می‌افتند. درباره همه کارهای خوب همسرتان فکر کنید و به آن‌ها توجه داشته باشید.

4. در برابر اشتباهات، سکوت کنید

اگر از همسرتان اشتباهی دیدید، سعی کنید سکوت کنید و نظری ابراز نکنید. این سکوت، اشتباهات را راحت‌تر برطرف می‌کند. این شیوه‌ای است که حضرت رسول (ص) در برخورد با هر اشتباهی که از سوی همسرشان صورت می‌گرفت، به کار می‌بردند.
سخن پیامبر خدا (ص) را در یاد داشته باشید که فرمودند: «بهترین شما کسی است که با خانواده خود به بهترین شکل رفتار می‌کند و از میان شما، من در رفتار با خانواده‌ام بهترین هستم»

5. به همسرتان لبخند محبت‌آمیز بزنید

هرگاه که چشمتان به همسرتان می‌افتد، به او لبخند بزنید و گاه‌گاهی او را در آغوش بگیرید. این‌ها مواردی هستند که در سیره نبوی بر آن‌ها تأکید شده است.

6. از او تشکر کنید

از همسرتان به خاطر همه کارهایی که برای شما انجام می‌دهد، تشکر کنید و باز هم تشکر کنید. تصور کنید که همسرتان غذایی درست کرده، خانه را مرتب کرده و ده‌ها کار دیگر را در داخل و خارج از خانه انجام داده، اما تنها چیزی که دریافت می‌کند ایرادی است که از غذا گرفته می‌شود. نگذارید این‌گونه باشد، از او تشکر کنید.

7. همسرتان را خوشحال کنید

از همسرتان بخواهید که 10 مورد از کارهای شما را که موجب خوشحالی او شده است، بنویسد. با خلاقیت، آن کارها را برایش تکرار کنید. برای شناخت اینکه چه چیزهایی همسرتان را خوشحال می‌کند، حدس نزنید، بلکه از او سۆال کنید تا بتوانید او را دوباره و دوباره، خوشحال کنید.
از همسرتان به خاطر همه کارهایی که برای شما انجام می‌دهد، تشکر کنید و باز هم تشکر کنید. تصور کنید که همسرتان غذایی درست کرده، خانه را مرتب کرده و ده‌ها کار دیگر را در داخل و خارج از خانه انجام داده، اما تنها چیزی که دریافت می‌کند ایرادی است که از غذا گرفته می‌شود. نگذارید این‌گونه باشد، از او تشکر کنید.

8. به او دلداری بدهید

هرگز خواسته‌های همسرتان را تحقیر نکنید. به او تسلی بدهید، در مورد خواسته‌اش صحبت کنید و به مهربانی به او دلداری دهید.

9. شوخ‌طبعی را فراموش نکنید

در خانه، شوخ‌طبع باشید و تفریح و بازی را فراموش نکنید.

10. سعی کنید که بهترین باشید

همواره سخن پیامبر خدا (ص) را در یاد داشته باشید که فرمودند: «بهترین شما کسی است که با خانواده خود به بهترین شکل رفتار می‌کند و از میان شما، من در رفتار با خانواده‌ام بهترین هستم». شما هم سعی کنید که بهترین باشید.