مناظرات اعتقادی و کلامی امام علی النقی هادی(ع)

مناظرات اعتقادی و کلامی امام علی النقی هادی(ع)

پرسش : چرا بيشتر مناظرات و مکاتبات امام هادي(علیه السلام) مربوط به مسائل اعتقادي بوده

است؟

پاسخ : در عصر امام هادى (علیه السلام) مكاتب عقيدتى متعددى همچون «معتزله» و «اشاعره»

رواج يافته و آراء و نظريات كلامى فراوانى در جامعه اسلامى پديد آمده بود و بازار مباحثى همچون

جبر، تفويض، امكان يا عدم امكان رؤيت خدا، جسميت خدا، و امثال اينها بسيار داغ بود، از اينرو

گاه امام در برابر سؤالهايى قرار مى گرفت كه پيدا بود از اين گونه آرأ و نظريات سرچشمه گرفته

است. نفوذ آراء و نظريات باطل از اين راه در محافل شيعه، ضرورت هدايت و رهبرى فكرى شيعيان

را از سوى امام شدت مى بخشيد، از اينرو پيشواى دهم طى مناظرات و مكاتبات خود، بي پايگى

مكاتب و آرأ و نظريات باطل همچون جبرگرائى و جسميت خدا و... را با استدلالهاى روشن و قاطع

اثبات مى نمود و مكتب اصيل اسلام را پيراسته از هر گونه تحريف و تفكر باطل، به جامعه عرضه

مى كرد، و اين يكى از جلوه‏ هاى عظمت علمى آن بزرگوار بود. (1)

مطالعه و بررسى حيات علمى امام نشان مى دهد كه اكثر مناظرات امام هادى(عليه السلام)

پيرامون اين گونه موضوعات كلامى بوده و روايات متعددى از آن حضرت در اين زمينه نقل شده است

كه برترى مبانى اعتقادى شيعه را بروشنى ثابت مى كند. به عنوان نمونه مى توان از نامه مفصل

امام ياد كرد كه در پاسخ سؤال مردم اهواز درباره موضوع «جبر» و «تفويض» نگاشته و طى آن با

بيان روشن و استدلال قاطع، نظريه درست را كه نه جبر است و نه تفويض، اثبات كرده است. (2)،

(3)

(1). شريف القرشى، حياه الامام الهادى، الطبعه الاولى، بيروت، دار الأضواء، 1408 ه . ق، ص ‏

130؛ طبرسى، احتجاج، نجف المطبعه المرتضويه، 1350 ه . ق، ص‏ 249.

(2). حسن بن على بن شعبه، تحف العقول، ط 2، قم، مؤسسه النشر الاسلامى(التابعه) لجماعه

المدرسين، 1404 ه . ق، ص 458 - 475.

(3). گردآوري از کتاب: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق(علیه السلام)، قم،

1390 ه . ش، ص 601.