رویش دندان كودكان را با هم مقايسه نكنيد
دکتر فیروزه ساجدی- دانشیار بیماری های کودکان
مصاحبه گر: پونه شیرازی
با وجود آن كه بسياري معتقدند نوزادان در بدو تولد شبيه هم هستند، اما حتي 2 نوزاد نيز كاملاً با هم تفاوت دارند و هر كودكي از نظر خصوصيات جسمي ، ظاهري، رواني و عاطفي با كودكان ديگر، حتي خواهر و برادر خود متفاوت است.
متخصصان اطفال كه روي مراحل رشد كودك كار كرده اند پس از سال ها بررسي دريافته اند كه هر كودكي مراحل رشد و تحول خود را به گونه اي متمايز از ساير كودكان سپري مي كند. هر چند بسياري از والدين انتظار دارند كه نوزاد و كودكشان مراحل رشد خود را شبيه ديگر كودكاني كه مي شناسند طي كند، اما واقعيت اين است كه كودكان داراي تفاوت هاي فردي بي شماري هستند و نمي توان زمان معيني را براي دندان درآوردن، نشستن، ايستادن، چهاردست و پا رفتن و تكلم آنها تعيين كرد.
دكتر فيروزه ساجدي، متخصص کودکان و دانشيار دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي مي گويد: بهتر است والدين براي اطمينان يافتن از طبيعي بودن روند تكامل كودكشان، به جاي نگران شدن به انجام آزمون هاي استاندارد تكاملي توسط متخصص اطفال يا مراقبان بهداشت در 4، 9، 12 و 18 ماهگي اقدام كنند.
وي مي افزايد: در بسياري موارد تاخير در دندان درآوردن، راه رفتن و تكلم كاملاطبيعي است و به تفاوت كودكان در طي كردن مراحل رشد باز مي گردد. آنچه مهم است، توجه به سلامت جسمي و ذهني هر كودك است كه مي تواند سرعت روند رشد او را تعيين كند.
تاخير در دندان درآوردن نگران كننده مي شود
دندان درآوردن كودكان روندي است كه معمولامي تواند از 4 ماهگي تا حداكثر 12 ماهگي اتفاق بيفتد.
دكتر ساجدي ضمن بيان اين مطلب مي افزايد: زود دندان درآوردن مزايا و معايب خود را دارد؛ از يك سو كودك مي تواند غذاي تكميلي را زودتر شروع كند و از سوي ديگر دندان هايش زودتر در معرض پوسيدگي قرار مي گيرد، اما اگر كودكي در 10 ماهگي يا يك سالگي، حتي يك دندان هم در نياورده، بايد توسط پزشك متخصص مورد بررسي قرار بگيرد.
اين متخصص اطفال تاكيد مي كند: برخي عوامل چون كمبود كلسيم، كم كاري تيروئيد يا برخي بيماري هايي كه زمينه استخواني دارند، مي تواند به تاخير در روند دندان درآوردن كودك منجر شود، اما هميشه تاخير در دندان درآوردن به اين عوامل باز نمي گردد، بلكه در برخي موارد مي تواند جنبه ژنتيكي نيز داشته باشد.
تاخير در تكلم به دليل كم شنوايي
متخصصان اطفال مي گويند: بچه ها معمولادر 10 ماهگي تا يك سالگي قادرند كه يك يا 2 كلمه معني دار مانند مامان و بابا را بگويند، اما تاخير در بيان چند كلمه ساده حتي ممكن است در برخي كودكان تا 14 ماهگي نيز وجود داشته باشد.
دكتر ساجدي تاكيد مي كند: اگر تاخير در بيان چند كلمه ساده و با معني تا 18 ماهگي ادامه يابد، بايد مورد بررسي قرار بگيرد و از آنجا كه بسياري از پدر و مادرها تاخير در تكلم كودك را به وجود سابقه خانوادگي نسبت مي دهند و از بررسي فرزندشان از لحاظ كم شنوايي هاي خفيف غافل مي شوند، ضرورت مراجعه به پزشك لازم است.
به گفته وي كودكاني كه دچار كم شنوايي هاي خفيف هستند، در بيان حروف شبيه به هم مثل ب و پ دچار مشكل هستند و در سنين بالاتر كلمات را به شكلي ادا مي كنند كه براي بسياري افراد قابل تشخيص نيست.
اين پزشك متخصص اضافه مي كند: از سوي ديگر تاخير طولاني در تكلم بايد از نظر ابتلابه عقب ماندگي هاي ذهني خفيف و همين طور بيماري اوتيسم يا در خودماندگي (اوتيسم، نوعي اختلال مغزي است كه با رفتارهاي ارتباطي و كلامي غير طبيعي مشخص مي شود) مورد بررسي قرار بگيرد.
آزمون هاي استاندارد
به گفته دكتر ساجدي استفاده از آزمون هاي تكاملي استاندارد در تمام كشور و براي همه كودكان در سنين مختلف بايد استفاده شود.
وي تاكيد مي كند: والدين بايد بدانند كه بچه ها از نظر روند رشد و تكامل خود مسيرهاي متفاوتي را طي مي كنند. آنچه مهم است تاييد صحت و سلامت جسمي و ذهني كودك از طريق اين آزمون ها در يك پروسه زماني مشخص است كه براي برخي كودكان زودتر و براي برخي ديگر ديرتر طي مي شود. هر كودكي براي اين كه مراحل رشد خود را طي كند، احتياج به زمان و آمادگي بدني دارد. هر كودكي با توجه به ويژگي ها و تفاوت هايي كه با ساير كودكان دارد، مراحل رشد خود را طي مي كند.
دير راه افتادن هميشه نگران كننده نيست
زماني كه گفته مي شود كودكان در يك سالگي راه مي روند، به منزله آن نيست كه همه كودكان اين توانايي را دارند؛ زيرا ممكن است كودكي در ۹ ماهگي آمادگي جسماني لازم براي راه رفتن را پيدا كرده باشد و بتواند راه برود، ولي كودكي ديگر تا ۱۴ ماهگي هم هنوز به اين آمادگي جسماني نرسيده باشد، به همين دليل متخصصان اطفال مي گويند كه بيشتر كودكان قادرند از 9 تا 15ماهگي راه بروند.
دكتر ساجدي مي گويد: بر خلاف تصور والدين زود راه افتادن كودكان، زير 9 ماهگي نشانه خوبي نيست و مي تواند به معناي وجود بيماري سفتي عضلات باشد. از سوي ديگر دير راه افتادن كودك هم بيش از 14 يا 15 ماهگي مي تواند نشانه اي از شلي عضلات باشد كه در هر دو مورد كودك بايد مورد بررسي قرار بگيرد. راه رفتن روندي تكاملي است كه بايد به مرور و با افزايش سن شكل بگيرد و كامل شود، در نتيجه تعجيل والدين براي راه رفتن كودكان بي دليل است.والدين فراموش نكنند كه تمامي كودكان مراحل رشد يكساني دارند، ولي سرعت رشد آنها به دليل تفاوت هاي فردي مي تواند با هم متفاوت باشد، حتي ممكن است كودكي بدون اين كه يك مرحله از رشد جسماني خود را سپري كند، به مرحله بعد برود و در عين حال رشد طبيعي و سالمي هم داشته باشد.
