گاهی سختگیری بی‌جا، منجر به مجرد ماندن طولانی‌مدت می‌شود اما كسانی هم كه مواردی مثل جذابیت، خصوصیت‌های فرهنگی و اجتماعی، تعهد و قابلیت‌های طرف مقابل را در نظر نمی‌گیرند، در آینده امنیت لازم را در زندگی زناشویی‌شان احساس نخواهند كرد و در نهایت پایه‌های سست این زندگی روزی فرو خواهد ریخت. دكتر سیدعلی آذین، مشاور خانواده و سلامت جنسی می‌گوید با وجودی كه مهم‌ترین ركن هر جامعه‌ای خانواده است اما به یاد داشته باشید كه هدف اصلی ازدواج، رسیدن به آرامش است. اگر روز به روز آمار طلاق در جامعه بالا می‌رود، به این علت است كه در بسیاری از ازدواج‌ها ملاحظات لازم در نظر گرفته نمی‌شود.
ملاك‌های ازدواج برای هر فردی متفاوت است
دختر و پسری كه قصد ازدواج دارند در وهله اول باید بدانند كه قرار نیست فقط یك «آدم خوب» پیدا كنند. چرا فقط خوب بودن كافی نیست؟ بگذارید موضوع را با مثالی روشن كنیم؛ مثلا در مشاوره پیش از ازدواج وقتی از دخترخانم سوال می‌شود كه اگر پسری به خواستگاری شما بیاید كه پاك باشد، خانواده‌دار باشد، با اخلاق باشد، متعهد باشد یا هر ویژگی را كه مد نظر شما هست داشته باشد ولی این آقا یك ویژگی دیگر هم دارد؛ اینکه او فوق‌العاده خسیس است، آیا باز هم با او ازدواج می‌كنید؟ پاسخ اغلب دخترخانم‌ها منفی است یا مثلا به آقاپسری بگویند دختر خانمی هست پاكدامن، محترم، دارای خانواده خوب و همه ملاك‌های شما برای ازدواج را دارد ولی بدبین است و اگر چند دقیقه دیر به منزل برسید باید به او جواب پس بدهید، آیا شما می‌توانید با این فرد زیر یك سقف زندگی كنید؟
مسلما اكثر افراد نمی‌پذیرند. مگر اینكه عاشق باشند و چشم‌هایشان را روی خیلی از مسائل ببندند؛ مثلا یكی از مواردی كه زوج‌ها حتما باید راجع به آن صحبت كنند دیدگاه‌هایشان در خصوص زندگی جنسی است. این روزها تامین خواسته‌های جنسی بیش از گذشته برای افراد اهمیت پیدا كرده است و برای برخی حتی از جمله ملاك‌های مهم ازدواج محسوب می‌شود. پس تنها پیدا كردن یك آدم خوب كافی نیست؛ اگرچه ملاك‌های ازدواج برای هر فردی متفاوت است ولی در ادامه به بررسی 5 ملاك اصلی ازدواج كه حتما باید مورد توجه قرار بگیرد، می‌پردازیم:
جذابیت
برای یك ازدواج موفق دو طرف باید در خصوصیاتی 70 ،80 درصد اشتراك داشته باشند و برای مدیریت این 20 تا 30درصد اختلاف نظر یا خصوصیاتی كه كاملا مدنظر دیگری نیست كه حتی در بهترین انتخاب‌ها هم وجود دارد (همچنین ناملایمات غیرقابل گریز زندگی پیچیده امروزی)، لازم است زوج‌ها ضمن داشتن مهارت‌های ارتباط موثر از روش‌های مناسب حل مساله هم استفاده كنند اما الزامات برای شروع یك زندگی مشترك چه باید باشد؟ در درجه اول برای دو فردی كه می‌خواهند زیر یك سقف بروند جذابیت مهم است. اینكه از هم خوششان بیاید. گاهی اصلا مشخص نیست دو نفر چطور جذب هم می‌شوند و از چه چیز هم خوششان می‌آید! البته جنبه‌های جنسی حتما در آن دخیل هستند.
برخی اوقات هم جنبه‌های رفتاری و اخلاقی باعث جذب آدم‌ها به هم می‌شود اما این موضوع بیشتر به سلیقه‌های شخصی افراد بر می‌گردد. البته 80،70 درصد خصوصیاتی كه برای شما مهم است حتما باید وجود داشته باشد تا احساس خوبی داشته باشید از اینكه این فرد در كنار شما راه می‌رود، صبح كه از خواب بیدار می‌شوید چهره او را می‌بینید و. . .
خصوصیت‌های شخصیتی
نباید به دیگران برچسب باشخصیت یا بی شخصیت بزنیم. اتفاقی كه متاسفانه در جامعه بسیار رایج است؛ مثلا یك نفر بر اساس خصوصیت‌های شخصیتی‌اش می‌تواند بازاریاب خوبی شود یا فردی ممكن است معلم یا هنرپیشه موفقی شود. در واقع رگه‌های شخصیتی (نه اختلال شخصیتی) كاركرد خودشان را دارند. بسیار مهم است كسی كه یك عمر قرار است با او زیر یك سقف زندگی كنید به لحاظ شخصیتی چه خصوصیاتی دارد. حتما باید به خصوصیات شخصیتی طرف مقابلتان فكر كنید. تشخیص اختلالات شخصیتی به عهده متخصصین امر است اما رگه‌های شخصیتی را با تعاملات روزمره هم می‌توان تا حدودی شناخت.
هر فردی رگه‌های شخصیتی متفاوتی دارد؛ مثلا ممكن است فردی بسیار دقیق باشد و از ماه‌ها قبل برای همه اقداماتش -از جمله یك سفر- برنامه‌ریزی كند و در شغل خود هم بسیار منظم و موفق باشد؛ اما همین فرد نمی‌تواند با خانمی كه عاشق اتفاقات و گردش‌های بدون برنامه و پیش‌بینی نشده است به تعامل برسد. این دو نمی‌توانند توقعات هم را برآورده كنند اما هر یك از این دو نفر می‌تواند با فرد دیگری زندگی سازگار و دلچسبی داشته باشد. پس تناسب خصوصیت‌های شخصیتی و نه الزاما یكسان بودن رگه‌های شخصیتی، بسیار مهم است.
خصوصیت‌های فرهنگی
باز هم نمی‌توان برچسب بی فرهنگی به كسی زد. در هر جامعه‌ای خانواده‌های مختلف با خصوصیات و رسم و رسوم متفاوتی وجود دارند. انتخاب‌ها باید سنخیت و شباهت داشته باشند. اینكه ما همدیگر را دوست داریم و پسندیده‌ایم و اگر تشابهی هم نداریم با هم كنار می‌آییم، گاهی فقط در حد حرف است! حتما یك سری از ویژگی‌های فرهنگی آن خانواده وارد زندگی زناشویی شما می‌شود. بالاخره آن دختر یا پسر در همان خانواده بزرگ شده‌اند. بدون قضاوت سعی كنید به شناخت درستی نسبت به فردی كه پسندیده اید برسید. قرار نیست آدم‌ها در طول زندگی تغییر خارق العاده‌ای داشته باشند. اصلا وظیفه زن و شوهرها تغییر دادن یكدیگر نیست. ممكن است آدم‌ها در كنار هم تغییرات مثبتی داشته باشند و ممكن است اینگونه هم نباشد.
پس با همین آدمی كه هست و می‌بینید، قرار است ازدواج كنید. البته قطعا در ادامه زندگی تغییراتی حتی در خصوصیت‌های شخصیتی، الگو و سبك زندگی پیش می‌آید. زن و شوهرها به هم نزدیك می‌شوند اما این اتفاق الزامی نیست. اگر به فكر تغییر طرف مقابل تان هستید باید بدانید كه چنین تضمینی وجود ندارد؛ بنابراین به احتمال زیاد در آینده حتما دچار تنش و تعارض خواهید بود. پس باید به خصوصیت‌های فرهنگی خود فرد و خانواده طرف مقابل توجه شود و در مجموع پذیرش نسبی وجود داشته باشد؛ مثلا اگر پسری از یك خانواده مذهبی به خواستگاری خانمی از خانوادهای می‌رود كه به اصول مذهبی اعتقادی ندارد، از الان مسائلی را كه بعدها برایش پیش می‌آید باید پیش‌بینی كند.
تعهد و مسوولیت‌پذیری
ازدواج پیمانی است كه بحث تعهد و مسوولیت‌پذیری در آن بسیار مهم است. فقط هم به این معنا نیست كه دو طرف خدای ناكرده به هم خیانت نكنند بلكه باید بدانند در ازدواج تعهدات و مسوولیت‌های متفاوتی تعریف می‌شود. این را درك كنید كه دیگر همان فرد دوران مجردی نیستید و در مقابل فرد و زندگی دیگری مسوول هستید. بسیاری از زندگی‌هایی كه دچار فروپاشی می‌شوند به این دلیل است كه زن یا شوهر یا هر دو این مساله را درك نكرده‌اند. فرد باید این قابلیت را داشته باشد و این مفهوم را درك بكند كه قالب زندگی‌اش از حالت مجردی خارج شده است؛ بنابراین در همان تعاملات پیش از ازدواج باید میزان مسوولیت‌پذیری طرف مقابل را بررسی كنید.
شایستگی‌ها و قابلیت‌های طرف مقابل
این هم موردی نیست كه برایش یك نسخه واحد بپیچیم. از نظر هر كسی درآمد، تحصیلات، تمكن مالی، جایگاه اجتماعی و. . . ارزش‌های متفاوتی دارند. شاید فردی دوست داشته باشد همسرش موقعیت اجتماعی بالایی داشته باشد و در مقابل فردی دیگر به دنبال همسری باشد كه در عرف جامعه جایگاه اجتماعی بالایی ندارد اما مستقل یا دارای خصوصیات ویژه‌ای مثل مهارت‌ها یا هنر خاصی است. پس مهم است فردی كه بررسی می‌كنید چقدر از ویژگی‌هایی را كه همیشه برای همسر آینده‌تان در ذهن داشته اید دارد. این مسائل به ظاهر ساده ممكن است در آینده گرفتاری‌های زیادی را برای شما ایجاد كند.
توجه به خصوصیات ظاهری همسر آینده
دیگر با طرز فكر برخی افراد درگذشته نمی‌توان به این مساله نگاه كرد كه عشق بعدها ایجاد می‌شود و جذابیت در زندگی مشترك شكل می‌گیرد یا حتی اینكه قدیم‌ها دخترخانم تا شب عروسی شوهرش را نمی‌دید یا. . . این نسخه‌هایی كه بعضا در گذشته از سوی برخی بزرگترها تجویز می‌شد حداقل در زندگی امروز جوابگو نیست. اگر برای پسری یك سری از خصوصیات در همسر آینده‌اش، حتی ویژگی‌های ظاهری مهم است و این خصوصیات به دور از واقع بینی هم نیست، نباید از آن بگذرد. قطعا توجه به این خصوصیات ضریب دارد و توجه بیش از حد به این موضوع مورد تایید نیست. چون ممكن است كسی در ایده‌آل‌های ذهنی‌اش بسیار افراط كند؛ بنابراین در هنگام انتخاب نباید حتی به سلایق جنسی‌تان بی توجه باشید. فرد در همان جلسه اول آشنایی هم باید برخی جذابیت‌ها را برای شما داشته باشد.
در خانواده شما مادرسالاری حكمفرماست یا پدرسالاری؟
وقتی می‌گوییم خصوصیت‌های شخصیتی و فرهنگی باید بدانیم كه این موارد تعیین كننده خیلی مسائل در زندگی هستند؛ مثلا اینكه مكانیسم قدرت، تصمیم‌گیری، تعاملات و. . . در هر خانوادهای متفاوت است. بالاخره مهم‌ترین ركن هر جامعه‌ای خانواده است. این مهم است كه نقش فرزند در خانواده چقدر بوده و نقش پدر و مادر در خانواده چقدر است؟ هر خانواده الگوی متفاوتی دارد. یك خانواده پدرسالار، یك خانواده مادرسالار و حتی در خانوادهای فرزندسالاری حكمفرماست.
این مسائل همه مهم است. نمی‌خواهیم خوب و بد تعیین كنیم اما توجه به آن لازم است. اگر در خانواده دختر، مادرسالاری و در خانواده پسر، پدرسالاری حكمفرما بوده این زوج هنگاهی كه زیر یك سقف می‌روند، در نقش‌هایشان دچار تعارض می‌شوند؛ به ویژه اگر در مهارت‌های زندگی هم ضعیف باشند. خیلی از مسائلی كه در زندگی از نظر طرف مقابل غیرطبیعی است در نگاه همسرش بسیار هم طبیعی به نظر می‌رسد.
اختلاف‌ها را مدیریت كنید. . .
نبود مهارت‌های ارتباط موثر در جامعه ما بسیار محسوس است. موضوعی كه بچه‌ها، نوجوان‌ها، جوان‌ها، میانسال‌ها و. . . در جامعه با آن آشنایی ندارند چرا كه نه در آموزش‌های دوران مدرسه مطرح می‌شود، نه خانواده و نه هیچ جای دیگر. . . به هر حال زن و شوهرها باید بتوانند در مورد نیازها و توقعات و خواسته‌هایشان با یكدیگر گفت‌وگو و اختلاف‌ها را مدیریت كنند. كسانی كه این مهارت را ندارند حتی نمی‌توانند با هم صحبت كنند، چه برسد به حل مساله. متاسفانه از دوران آشنایی گرفته تا نامزدی و. . . پسر و دختر صحبت كردن صحیح را با هم بلد نیستند. به یاد داشته باشید، برخورداری از مهارت حل مساله و ارتباط موثر برای رفع آن 20 ،30 درصد اختلاف، امری حیاتی محسوب می‌شود.
این دیوار فرو خواهد ریخت. . .
اگر چه ازدواج سنت حضرت رسول (ص) است و قرآن تاكید می‌كند كه ازدواج كنید، اما هدف اصلی ازدواج كسب آرامش است. از دیدگاه جامعه‌شناسی مسلما خانواده، نهاد اصلی تشكیل‌دهنده جامعه است و بسیاری از نقش‌ها و روابط باید در قالب آن شكل بگیرد اما یادتان باشد خانوادهای در جامعه ،خوب و ارزشمند خواهد بود كه سالم باشد؛ بنابراین اگر اصرار دارید دیواری را بالا ببرید كه آجرهای آن بی‌كیفیت است و نحوه چیدن آجرها را هم بلد نیستید، بدانید كه در نهایت فرو خواهد ریخت؛ بنابراین لازم است با چشمانی باز و پس از كسب مهارت‌های لازم، برای ازدواج اقدام كنید.
