موشک اندازهای تیپ ار پی جی-7 که در جنگ ایران و عراق مورد استفاده زیادی قرار گرفت تاریخچه بسیاری قدیمی دارند اولین بار نیروهای آلمانی در جنگ دوم جهانی از چند مدل مشابه بنام پانزر فاست و افینرر بر علیه نیروهای متفقین کردند.
(عکس سرباز آلمانی با نارنجک انداز ضد تانک پانزر فاست می باشد)
در جنگ جهانی دوم نیروهای امریکای از اسلحه نارنجک انداز ضد تانک دیگری به نام بازوکا بهره بردند.
(عکس بالا متعلق به بازوکا است)
در جهانی دوم نیروهای انگلیسی از اسلحه نارنجک انداز ضد تانک نام پیات بهره بردند.
(عکس بالا متعلق به اسلحه ضد تانک پیات انگلیسی است)
در اواخر جنگ دوم جهانی در سال 1944 میلادی اولین مدل ار پی جی -1 به میدان جنگ وارد شد
(عکس زیر اولین نمونه ار پی جی -1اتحاد شوروی می باشد)
بعد از پایان جنگ جهانی دوم با بوجود آمدن جنگ سرد متخصصان روسی شروع به مدرنیزه کردن اسلحه ارپی جی کردند که بخاطر سبکی و موثر بودنش در میادین جنگ معروفیت خاصی کسب کرد این اسلحه با شلیک گلوله ازران قیمت آن به راحتی می توانست یک تانک چند ده میلیون دلاری را از کار اندازد و یا برعلیه سنگرهای دشمن استفاده کرد بعد از مدرن نیزه کردن اسلحه آر پ جی در چندین سری و مدل و به مدت 40 سال تولید و ساخت آن متخصصان روس با آخرین نمونه مدل ار پی جی -29 پرونده طراحی و ساخت آر پی جی را خاتمه دادند.
(عکس بالا متعلق به ار پی جی -29 است)
در سال 1988 اسلحه قدرتمند تری به نام شمل - Shmel در کارخانه شهر تولا ساخته شده که جایگزین مدلهای ارپی جی گردید و اولین بار برای استفاده به نیروهای جنگ شیمیائی واگذار گردید.
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی قسمت اعظم کارخانه جات اسلحه سازی شوروی سابق در کشور روسیه باقی ماندند و یکی از این نمونه کارخانه اسلحه سازی واقع در شهر تولا می باشد که از معروفیت خاصی برخوردار است و در این کارخانه متخصصین روسی سری دوم اسلحه شمل - ام (Shmel-M) را ساخته اند که هم اکنون در نیروهای ارتش روسیه مورد استفاده قرار دارد که به شرح مختصری آن می پردازیم.
اسلحه شمل- ام(Shmel-M) در کارخانه جات اسلحه سازی شهر تولا روسیه ساخت شده است و این اسلحه تلاش 20 ساله کارکنان و متخصصین این کارخانه می باشد شمل- ام(Shmel-M) موشک انداز سبکی است که با موتور جتی حاوی سوخت جامد حرکت می کند و توسط نیروهای پیاده حمل می گردد راکت آن از روی دوش شلیک میگردد و یکی از قویترین اسلحه های نیروهای پیاده در خانواده خود می باشد که برای حمله و یا ضد حمله ، برای از بین بردن دشمنان در محلی باز و بسته ، برای از بین بردن سنگرها و محل اختفای دشمن و آتش سبک و سنگین آنها و همچنین زرهپوشهای با زره ضعیف و وسایل حمل نقل سبک ارتشی استفاده میگردد.(اسلحه ای ضدتانک نمی باشد)
(عکس بالا متعلق به شمل- ام می باشد.)
در این مدل اسلحه کارشناسان سعی کرده اند است که وزن اسلحه را به حداقل ممکن کمتر کنند و دقت و قدرت انفجار را بالا ببرند قدرت انفجار این اسلحه با گلوله خمپاره 122 میلی متری و حتی 152 میلی متری برابری می کند . وزن مواد منفجره مخلوط مخصوصی است که درگلوله ( راکت ) شمل- ام استفاده میگردد 3.2 کیلوگرم است که تقریبا" برابری میکند با مقدار 8تا9 کیلوگرم ماده تی ان تی که این مواد منفجره سطحی تقریبا" برابر با 80 مترمکعب را پوشش انفجار می دهد.
با توجه به شعاع تخریب این اسلحه اگر راکت شلیک شده هم به هدف نخورد و در فاصله 5 تا 7 متری از هدف منفجر گردد باز هم باعث تخریب هدف میگردد، مواد منفجره استفاده شده در سر جنگی راکت به شکلی ساخته شده اند که در نزدیکی هدف به راحتی از هر شکاف و سوراخی به داخل مکان بسته وارد شده و باعث نابودی هرچیز زنده میگردد مثلا" اگر به اتاقی در طبقه اول ساختمانی شلیک گردد حتما" در زیر زمین موجود اتاق باعث تخریب و خرابی زیادی میگردد به همین علت همیشه روزنامه نگاران و ان جوهای دفاع از حقوق بشر نیروهای ارتش روسیه را مورد انتقاد قرار میدهند و می گویند که سر جنگی راکت شمل- ام از مواد منفجره خلائی ( بمبی خلائی مادر همه بمب ها است بمبی است که توسط فناوری نانو ساخت می شود در حین انفجار با سوختن اکسیژن هوا حرارت زیادی ایجاد می کند و قدرت انفجار آن به اندازه بمب هسته است ولی آلودگی هسته پس از ا انفجار را ندارد و قدرت ارتعاشات و امواج آن بیشتر از بمب هسته می باشد با توجه به حرارت ایجاد شده قدرت تخریب زیادی ایجاد می کند ) استفاده گردیده است در جنگهای شمال قفقاز تروریستها وحشت زیادی از شلیک اسلحه شمل - ام داشتند و نیروهای ارتش روسیه برای آن ارزش زیادی قائل هستند. از این اسلحه در شرایط سنگلاخی کوهستان و داشتن دره ها و موانع طبیعی و در مقابل سنگرهای ساخته شده از مصالح مختلف خاکی وبتونی بخوبی استفاده میگردد وبخصوص در زد و خوردهای شهری برای مقابله با نیروهای تک تیرانداز کارائی بسیاری از خود نشان می دهد این اسلحه در جنگهای شمال قفقاز خود را بخوبی نشان داده است.
اسلحه شمل- ام دارای حجم کم می باشد که براحتی در نفربرهای سر بسته و کوچک می توان آن را جابجا و حمل کرد.
در این اسلحه می توان از سر جنگی دودزا هم استفاده کرد که تولیدی دودی به طول 55 تا90 متر می کند(سرعت باد را باید در نظر گرفت) و در محیط بسته این سر جنگی باعث تلف شدن نیروها دشمن میگردد و ماسکهای ضد دود در قبال گلوله های دودزا این اسلحه زیاد موثر نمی باشند.
از سر جنگی آتش زا به وزن 2.3 کیلوگرم هم می توان در این اسلحه استفاده کرد بدین منظور سر جنگی آنرا با مخلوطی از ماده مخصوص آتشزا ساخته اند که می توان مکانی را با حجم 90 تا 100 مترمکعب را درمدت 5 تا 7 ثانیه به آتش کشید این گلوله آتش زاد در مناطق و مکانهای باز می تواند 20 نقطه به مساحت 300 مترمربع را زیر پوشش شعله های آتش قرار داد.
طرز کار اسلحه شمل- ام :
این اسلحه در حین شلیک به علت خروج گازهای حاصل شده از شلیک راکت آن که از انتهای لوله اسلحه (لانچر) شمل ام خارج می شوند نیروی واکنش پس زدن و یا همان لگد زدن به شانه را ندارد که باعث بالارفتن دقت شلیک اسلحه شمل – ام می شود.
در این اسلحه با کشیده شدن ماشه تولید جرقه الکتریکی می شود که باعث روشن شدن موتور راکت اسلحه شمل میگردد وپره‌های دم راکت باز گردیده و با ایجاد حرکت دورانی موجب تثبیت جهت و مسیر حرکت پرواز راکت بسوی هدف می شود و در حین برخورد به هدف انفجاری با حرارت بالا بوجود می آورد که باعث تخریب هدف میگردد.
برای کم کردن وزن اسلحه، بدنه اسلحه (لانچر) شمل را از مواد مخصوصی از جنس فایبرگلاس ساخته شده است.
در هنگام شلیک با اسلحه شمل شعله آتشی تا طول 45 متری در پشت سر شلیک کننده اسلحه ادامه امتداد پیدا می کند، بنابراین اغلب در جایی برای شلیک از این اسلحه استفاده می شود که تا فاصله 45 متری هیچ موجود زنده و یا وسایل آتش زا نباید وجود داشته باشد و همچنین تا فاصله شش متری در پشت سر فرد شلیک کننده باید باز باشد که آتش پس از شلیک در برخورد با مانع باعث برگشت به طرف شلیک کننده اسلحه میگردد و احتمال نابودی فرد مزبور را در بر دارد ، برای شلیک به هدف با اسلحه شمل حداقل فاصله باید در حدود 20 متر رعایت گردد و به غیر از این فاصله کمتر امکان و احتمال صدمه رساندن به شلیک کننده را در بر دارد.
مشخصات اسلحه شمل- ام :
کالیبر( میلیمتر):90
برد موثر(متر): 600
برد موثر نشانه گیری با دوربین (متر): 800
حداکثر برد(متر):1700
وزن اسلحه(کیلوگرم):8.8
وزن مهمات راکت (کیلوگرم):3.2
طول اسلحه(میلی متر):940
سرعت شلیک( متر برثانیه) 180
عکس زیر متعلق به راکت انداز اولیه شمل می باشد.
1- لانچر(بدنه) 2- رابط چکاننده ماشه و با موتور راکت( کار سوزن تفنگ را انجام می دهد که در اینجا از سیستم الکتریکی استفاده میگرد) 3- تسمه 4- دوربین 5- نشانه گیر
6- دستگیره سر جلو 7- سیستم چکاننده ( ماشه) 8- موتور راکتی 9- تکیه گاه استکان 10- بالچه های تثبیت کننده پرواز 11- بدنه کپسول ( سرجنگی)
عکس پایین شلیک با ار پی جی توسط سرباز ارتش روسیه صورت گرفته است
عکس پایین متعلق به سرباز ارتش روسیه با ار پی جی-11
عکس پایین متعلق به سرباز ارتش روسیه با شمل – ام
عکس های بالا برخورد راکت شمل – ام به ساختمان مسکونی
مترجم:دکتر حمید فرامرز پور
تمامی حقوق نزد سایت نشر دهنده(آی آر ارتش) و مترجم سایت محفوظ می باشد
