بهداشت روانی دوران بلوغ
شما والدین و مربیان ، اگر بخواهيد با فرزند یا دانش آموز نوجوانتان صمیمانه تر و گرمتر باشيد ، لازم است که به نکات زیر توجه کنید :
▪ پذیرش نوجوانان
گام اول برای ایجاد و تحکیم یک رابطه دوستانه و صمیمی با نوجوان این است که او را با همه کمی ها و کاستی‌هایش قبول داشته باشید . کاستی های رفتاری او را همچون نقاط قوت و توانایی‌هایش بپذیرید و او را به عنوان فردی که دارای استقلال، سلیقه های خاص و عقاید قابل ارائه است، نگاه کنید. احساساتش را بپذیرید و اعتماد به نفس او را با کم اهمیت جلوه دادن اشتباهات و تقدیر از کارهای پسندیده‌اش بالا ببرید.
▪ نوجوانانتان را درک کنید
درک و برداشت شما از زندگی و مسائل آن متفاوت از برداشتی است که نوجوان دارد . او زندگی را به ساده ترین وجه ممکن می نگرد، به طوری که عقایدش برای شما پوچ و مسخره است. نسبت به عقایدش بی اهمیت نباشید وی را مورد تمسخر قرار ندهید. چرا که این استهزاء به تداوم رابطه عاطفی با فرزندان لطمه می زند.
▪ ارتباط را دو طرفه کنید
در بسیاری از اوقات و به دلایل گوناگون ممکن است شما والدین و مربیان به نوجوان بگویید که چه بکند و چه نکند و از او توقع حرف شنوی نیز داشته باشید . این برخورد با نوجوان که حاکی از ارتباط یک طرفه ، معیوب و غیرقابل دوام است ، منجر به سرکشی و عصیان نوجوان در برابر دستورات شما می شود و به رابطه عاطفی و صمیمانه بین شما و او لطمه می زند. در این مواقع بهتر است در برخورد با نوجوان ، هر زمان که سخنی را گفتید از او نیز سخنی بشنوید و نظر او را نسبت به وظایف محوله اش جویا شوید.
▪ از دادن پند و اندرز مستقیم خودداری کنید
نوجوانان از شنیدن نصیحت و اندرز مستقیم و این که آنها را یک جا ارائه کنید و اشکالات رفتاری و گفتاری شان را تذکر بدهید گریزان هستند . نوجوانان اعمال خود را بی نقص می دانند و تحمل شنیدن پند و اندرز از جانب شما را ندارند . جهت اصلاح رفتار ، آنها را به طور غیر مستقیم نسبت به اعمال و رفتار نادرست‌شان آگاه کنید و خودتان الگویی برای آنها باشید تا با پیروی از رفتار و گفتار شما روش صحیح برخورد را فرا گیرند. آزادی عمل به نوجوانتان بدهید همانطور که به کودک نوپا اجازه می دهیم تا گاهی خود به تنهایی راه رفتن را امتحان کند و دفعاتی هم به زمین بیافتد ، باید به نوجوان هم اجازه داد که تا حدودی پیامدهای رفتارهایش را تجربه کند و طعم برخی سختی ها را بچشد و برای زندگی مقاوم شود.
▪ برای ارتباط با نوجوان وقت کافی بگذارید
نوجوانان نیازمند توجه هستند ، آنها می خواهند صحبت کنند . اعتراض کنند و از هیجانات و اتفاقاتی که در مدرسه می افتد یا از دوستانشان می شنوند ، حرف بزنند ؛ هرچه زمان این ارتباط با شما به عنوان مادر، پدر و یا مربی بیشتر باشد خرسندی آنها بیشتر می شود و امکان ارتباط نادرست و غلط آنها کمتر خواهد شد .
▪ توجه به تأثیر مشکلات اجتماعی
مشکلات اجتماعی تأثیرات ناخوشایندی بر نوجوانان دارد. عدم مداخله شما والدین و مربیان در بهبود شرایط اجتماعی ، تأثیر تلاش‌هایتان را در خانه و مدرسه کمرنگ می کند.
▪ انرژی سرشار نوجوانان نیاز به تخلیه دارد
در این سنین ، نوجوان دارای انرژی فراوان جسمانی است ؛ بخشی از این انرژی در غریزه جنسی نهفته است که در شروع دوران نوجوانی به طریق مقبول اجتماع قابلیت ندارد. نوجوان مقادیر دیگری از انرژی جسمانی خود را به صورت رفتارهای پرخاشگرانه مبارزه طلبی ، حادثه جویی و... تخلیه می کند. تشویق نوجوانان به انجام ورزش های مختلف، شرکت در فعالیت های الگوسازی برای آنان و تحریک آنها بر همانند سازی با آن الگوها باعث می شود تا آنها انرژی خود را به طریق منطقی تخلیه کنند.
▪ وضعیت تحصیلی نوجوان را پیگیری کنید
در این سنین ممکن است فرزند شما نسبت به درس اظهار بی علاقگی نماید و به اموری مثل افراط در ورزش کردن ، رسیدگی به سر و وضع خود و ... بپردازد. خود شما بهتر می دانید که پند ، اندرز ، سرزنش و مقایسه با دیگران کارساز نیست.. لذا علت بی توجهی او را نسبت به درس جستجو کنید و سعی در برطرف نمودن مشکل کنید.
▪ آموزش مهارت در برقراری روابط اجتماعی
نوجوانان در دوره ی بحران بلوغ نسبت به تعلق داشتن خود در گروه کودکان و یا بزرگسالان سردرگم می شوند و ممکن است که در میان جمع خانواده یا دوستان و آشنایان ، رفتارهای بزرگتر از سن و یا گاهی کودکانه از خود بروز دهند و روابط اجتماعی پسندیده ای برقرار نکنند. شما می توانید با شرکت دادن فرزند نوجوانتان در جمع دوستان و آشنایان مهارت روابط اجتماعی او را افزایش دهید ؛ مثلاً با فرزند نوجوان خود به گردش های دو نفره بروید و در بسیاری از روابط اجتماعی نظیر آشنا شدن با دیگران ، خرید کردن از مغازه ، پیدا کردن نشانی یک مؤسسه و درخواست انجام کاری از یک اداره با وی تمرین عملی کنید.
▪ استقلال طلبی نوجوان
نوجوان می خواهد از قید و بندهای دوران کودکی که او را به خانواده‌اش متصل کرده است ، جدا شود و الگوهای جدیدی را جایگزین آنان کند. از طرفی نیز شدیداً به خانواده وابسته است و می خواهد که توقعاتش را برآورده کنند. لذا حس استقلال طلبی خود را با مخالفت ، مقاومت کردن و لجبازی با والدین و مربیان نشان می دهد و این نیاز نوجوان برای شما مشکل آفرین می شود. برای برخورد با این رفتار نوجوان ، بهتر است همیشه با او به لحنی صحبت کنید که احساس نکند برایش تصمیم گیری می کنید. آزادی را به تدریج و متناسب با سنی که دارد به او عطا کنید و نظارت غیرمستقیم داشته باشید و اگر زمانی دریافتید که از این آزادی ، سوء استفاده کرده به او تذکر دهید و وی را متوجه اعمالش بکنید. بدانید که حذف آزادی ، برای یک مدت کوتاه می تواند برایش آموزنده باشد .
