حد نگاه کردن به دختران همکلاسی//حد آرایش در کلاس چقدر باشد؟

 زنگ سال تحصیلی جدید امروز رسما آغاز شد، و دانشجویان سر کلاس های درس حاضر می شوند، دانشجویانی که از شهرهای مختلف کشور ممکن است به شهرهای دیگر سفر کنند و زندگی جدیدی را از دریچخ جدید تجربه کنند.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از مسائل مهمی که دانشجویان، باید از آن اطلاع کامل داشته باشند، احکام شرعی دانشجویی است، که این مسئله هم برای دانشجویان بومی و هم برای دانشجویانی که در شهرهای دیگر ساکن می شوند، صدق می کند.

نماز دانشجویان و طلاب در سفر، احکام وطن جدید و نماز و روزه دانشجویان، حد ارتباط با نامحرم در محیط های آموزشی، نوع پوشش در محیط‌های آموزشی، وظیفه دانشجویان در برابر انحرافات فکری و موضوعاتی از این قبیل از مهمترین مسائلی است که هر دانشجویی باید از مسائل شرعی خود در زمان تحصیل اطلاع داشته باشد.

«خبرنامه دانشجویان ایران»، به بهانه آغاز سال تحصیلی مهمترین سوالات شرعی دانشجویان درباره مسائل تحصیلی که مطابق با فتاوای حضرت‌ آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای است، و در پایگاه اطلاع رسانی ایشان نیز در دسترس می باشد، تهیه کرده است، که در ادامه میخوانید:

نماز دانشجویان و طلاب در سفر

* حکم نماز دانشجویان و طلاب در سفر چیست؟ چه مسافتی را بروند مسافر به آنها اطلاق میشود و اگر قصد ده روز کنند و قبل از اقامت ده روز از سفر برگردند چطور؟
تقریبا سه تا سوال است؛ سوال اول این است که چه مقدار بروند مسافر باشند. سوال دوم این است که چه مدت در هفته مسافرت بروند تا نمازشان کامل باشد که همان کثیرالسفر است. سوال سوم هم این است که اگر قصد ده روز کردند جایی بمانند از قصد خود برگردند تکلیف چیست؟

اما سوال اول. طلاب و دانشجویان مسافتی که باید بپیمایند تا مسافر محسوب شوند با دیگران فرقی ندارند. مسافت هشت فرسخ، ۴۵ کیلومتر است. حالا هشت فرسخ امتدادی است یا چهار فرسخ رفت چهار فرسخ برگشت مجموعا ۴۵ کیلومتر می­شود. اگر کسی چنین مسافتی یا بیشتر از این را می­خواهد بپیماید، مسافر به حساب می‌آید. حالا باید یک شرایط دیگری هم داشته باشد: مثل اینکه قصد سفر داشته باشد، از قصد خودش برنگردد، از حد ترخص (به جایی برسد که اذان شهر را نشنود و دیوار شهر را نبیند) بگذرد، اما اینکه چه مدتی در هفته در سفر باشد تا کثیرالسفر محسوب شود، کثیرالسفر به نظر حضرت آقا این است: کسی که در سال تقریبا دو سه ماهی کارش این است که مسافرت زیاد می­رود که بین سفرها معمولا کمتر از ده روز فاصله می­شود. مثلا هفته­ ای یکبار می­رود یا اول هفته می­رود آخر هفته برمی­گردد؛ یا هر روز به سفر می­رود، این فرد کثیرالسفر می­شود.

کسی که شغلش سفر باشد مثل راننده، خلبان، ملوان و کسی که شغلش در سفر باشد مثل مهماندار هواپیما، و کسی که برای کارش مسافرت می­رود مثل کسی که در شهر دیگری تدریس می­کند یا کسی که در شهرک صنعتی سی کیلومتری شهرش کار می­کند، و کثیرالسفر شده باشند، نمازشان در سفرهای کاری تمام است و در سفرهای شخصی باید نماز را شکسته بخوانند. کسی که کثیرالسفر است ولی این سفرها برای کار نیست، مثل کسی که زیاد سفر زیارتی می­رود یا برای تفریح می­رود، در آن سفرها باید نمازش را شکسته بخواند.

اما کسی که برای تحصیل سفر می رود، مثل طلاب حوزه و دانشجویان و امثال اینها که دانشگاهش در شهر دیگری است هر روز می­رود و برمی­گردد یا اول هر هفته می­رود آخر هفته برمی­گردد، این برای تحصیل کثیرالسفر است که در این فرض، به نظر حضرت آقا باید احتیاط کند و نمازهای چهار رکعتی را هم چهار رکعت بخواند هم شکسته (دو رکعت) و در خصوص این مسئله می­تواند به فتوای مجتهد دیگری که مساوی یا در رتبه بعدی مرجع خودش باشد، مراجعه کند که آن مجتهد اگر گفت نمازش تمام است، تمام بخواند و اگر گفته شکسته که شکسته بخواند.

اگر کسی قصد کرد ده روز در جایی بماند، تا زمانی که در آنجا نماز چهار رکعتی نخوانده است از قصدش برگشت، باید هر مدتی که می­ماند - دو روز سه روز - نمازش را شکسته بخواند. اما اگر تصمیم داشت ده روز بماند و حداقل یک نماز چهار رکعتی ادا با همان قصدش خواند و بعد قصدش عوض شد، هر مدت دیگری بماند نمازش کاملش است؛ چه یک روز بماند دو روز بماند باید نماز را کامل بخواند. چون با خواندن یک نماز چهار رکعتی ادا، قصد محقق شده است.

* آیا فتوای مقام معظم رهبری در مورد محل اقامت دانشجویان و شکسته بودن نماز آنها با قصد کمتر از ده روز عوض شده است؟
اجمالا بله. چون نظر حضرت آقا در سابق این بود کسی که صرفاً برای تحصیل مسافرت زیاد دارد و کثیرالسفر است - که بین سفرها معمولا ده روز فاصله نمی­ شود مثل دانشجویانی که اول هفته می روند محل تحصیل آخر هفته برمی­ گردند یا دو روز در هفته می­ روند شهر دیگری که فاصله حداقل ۲۲.۵ کیلومتر دارد، یا دانشگاه­شان بیرون شهر است سی کیلومتری چهل کیلومتری بیرون شهر است - می­‌فرمایند باید نماز را شکسته بخوانند مگر اینکه تحصیل شغل­شان محسوب شود؛ مثل کسی که مامور به تحصیل است یا تعهد خدمت دارد. اما اخیرا فرمودند که احتیاط کنند؛ یعنی چنین افرادی که برای تحصیل، مسافرت زیاد می ­روند و کثیرالسفر هستند، نمازهای چهار رکعتی را هم تمام بخوانند، هم شکسته و در این مسئله می­ توانند به فتوای مجتهد اعلم دیگری رجوع کنند. (که اگر آن مجتهد اعلم می­ فرماید کامل است، کامل بخواند و اگر می­ فرماید شکسته است شکسته بخواند.)

نماز دانشجویان و طلاب در سفر

* نماز و روزه دانشجویی که در شهر دیگری هم دانشجو است و هم شاغل، چگونه است؟ در ماموریت­ها چطور؟
اگر چنین شخصی سفرهای کاری و ماموریتی دارد، یعنی سفرهایی که برای شغلش می­رود واقعا زیاد است - که معمولا بین آنها ده روز فاصله نمی­شود - در این سفرها باید نماز را کامل بخواند. در صورتی که برای کار رفت و برای تحصیل هم آنجا ماند، یعنی در ادامه­‌اش نیز باید نماز را کامل بخواند.

اما اگر عکس این مسئله بود: یعنی زیاد بودن این سفرها به خاطر سفر تحصیلی است یا هر دو هست، در اینجا باید احتیاط کند، یعنی نمازهای چهار رکعتی را هم کامل بخواند و هم شکسته بخواند و به احتیاط حضرت آقا عمل کند یا میتواند به فتوای مجتهد اعلم دیگری مراجعه کند که اگر آن مجتهد گفت کامل است، نماز را کامل بخواند اگر گفت شکسته است شکسته بخواند.

*  آیا ملاک احتیاط واجب بودن جمع بین نماز شکسته و کامل برای نماز طلاب و دانشجویان کثیر السفر این است بنای آنها این باشد که حداقل دو ماه، هر ده روز یکبار به وطن خود رفت و آمد کنند؟ اگر آنها اکثر اوقات قصد ده روز کنند ولی بعضی از هفته­‌ها قصد نکنند حکم نماز آنها چیست؟
اصل مسئله به نظر حضرت آقا این است اگر کسی برای تحصیل کثیرالسفر بود - یعنی برای آن درس خواندنی که کار محسوب نشود، یعنی مامور به تحصیل یا تعهد خدمتی نباشد که در حین تحصیل حقوق به او بدهند و صرفا برای تحصیل می­رود - اگر کثیرالسفر باشد و سفرهایش زیاد باشد که بین آنها ده روز فاصله نمی­شود، چنین شخصی باید احتیاط کند به این معنا که هم باید نماز را شکسته بخواند هم کامل بخواند. خب در این مسئله می­تواند به فتوای مجتهد اعلم دیگری رجوع کند.
اگر کسی اینگونه نیست، گاهی دو هفته در محل تحصیل می­ماند، گاهی اوقات یک هفته می­ماند و کثیرالسفر محسوب نمی­شود، یعنی بین سفرها معمولا ده روز فاصله می­شود یا غالبا بین سفرها ده روز فاصله میشود، اگر آنجا وطنش نیست و آنجا سکونت ندارد، باید با قصد ده روز نمازش را کامل بخواند و هرگاه می­رود به محل تحصیل و نمی­خواهد ده روز بماند نمازش شکسته است.

* در مورد محل تحصیل طلاب یا دانشجویان که هفت هشت سال در جایی می­مانند، می­توانند قصد وطن کنند؟ در صورتی که در حین تحصیل به محل زندگی که مسافت آن بیش از مسافت شرعی است رفت و آمد می کنند چطور؟ در چه صورت می­تواند شهر محل تحصیل را وطن خود انتخاب کند؟ آیا در صورتی که شهر محل تحصیل را وطن انتخاب کند، باید از وطن اصلی و اول خود اعراض کند؟ آیا حکم طلبه­‌ها و دانشجویان یکی است؟
نظر حضرت آقا این است که در غیر وطن اصلی - که وطن اصلی همان زادگاه است، جایی که فرد متولد شده و بزرگ شده و چند سالی مانده است - و الان در جایی دیگر سکونت دارد، اگر تصمیم داشته باشد حداقل هفت هشت سال در جای جدید بماند و زندگی کند (حالا فرق نمی­کند برای تحصیل رفته باشد یا برای شغلی یا نه اصلا از آب و هوای آنجا خوشش آمده و می خواهد در آنجا زندگی ­کند)، آنجا حکم وطن دارد و نماز کامل است.

اما اگر می خواهد کمتر بماند یا نمی­داند هفت هشت سال می­ماند یا نه، مثل کسی که مامور است آنجا و ممکن است دو سال دیگر بگویند برو جای دیگر و ممکن است نگویند، چنین فردی حکم وطن ندارد؛ یعنی اگر بداند که هفت هشت سال حداقل می­ماند حکم وطن خواهد داشت و لازمه­‌اش این نیست که از وطن دیگرش اعراض کند؛ یعنی ممکن است یک وطن اصلی و یک وطن اتخاذی داشته باشد. همچنین اگر در بین‌اش گاهی اوقات مسافرت می­رود - حالا یا به وطن خودش برمیگردد یا جاهای دیگر - خب هر کسی ممکن است در وطن خودش مسافرت هم برود اما به هر حال مسکن و ماوا و محل زندگی­‌اش در اینجا باشد و حداقل بخواهد هفت هشت سال اینجا بماند.

* دانشجویی که در رشته پزشکی در دوران کارورزی است و پول هم می­گیرد ولی هنوز شغل او محسوب نمیشود، نماز و روزه­اش چگونه است؟ خواهشمندم به صورت کلی بگویید چه گروه­هایی از دانشجویان و طلاب در حکم بورسیه حساب می­شوند که با شرایطش نمازشان تمام می­شود؟ و چه گروه­هایی صرفا در حکم تحصیل هستند که نمازشان شکسته است؟
کسانی که برای تحصیل مسافرت می­روند، اگر کثیرالسفر نباشد، یعنی گه‌گاهی مسافرت می­رود و می­آید و بین سفرها - ولو تعداد سفرها زیاد هم هست - ده روز فاصله می­شود، خب ایشان در محل تحصیل و همچنین سفرهای دیگری که می­رود نمازش شکسته است؛ مگر اینکه بخواهد در آنجا حداقل ده روز بماند که نمازش کامل است.

اما اگر کثیرالسفر شد، یعنی سفرهای تحصیلی زیاد دارد، و بین سفرها غالبا ده روز فاصله نمی­شود، در این صورت چون سفر برای تحصیل است و در قبال تحصیلش حقوق به او نمی­دهند - ممکن است شهریه بدهند اما حقوق محسوب نمی­شود - سفرش هم شغل محسوب نمی­شود، در این فرض نظر حضرت آقا این است که باید احتیاط کنند. یعنی نمازهای چهار رکعتی را هم کامل بخواند و هم شکسته؛ گرچه می­تواند به فتوای مجتهداعلم دیگری رجوع کند که اگر او می­فرماید کامل است کامل بخواند اگر می­فرماید شکسته است شکسته بخواند.

اما اگر کسی در قبال تحصیلش دارد مزد و حقوق می­گیرد، مثل کسی که مامور به تحصیل است یعنی به کسی ماموریت دادند برود جایی درس بخواند، مثلا دوره­‌های ضمن خدمت را بگذراند و به خاطر همین تحصیل هم دارند به او حقوق می­دهند و رفت و آمد هم دارد و کثیرالسفر است، اینها سفر شغلی است و باید در این سفرها نماز را کامل بخواند. یا مثلا تعهد خدمت دارد و تحصیل هم جز کارش محسوب می­شود و به او حقوق می­دهند و در موردی هم که شک داشته باشد که سفر برای کار است یا تحصیل باید احتیاط بخوانند و جمع بخوانند یا به مجتهد اعلم دیگری رجوع کنند که عرض شد.

 حد ارتباط با نامحرم در محیط های آموزشی

* اگر دانشجویی چه پسر چه دختر از یکی از اساتیدش که نامحرمش می­باشد و جنس مخالف آن دانشجو است، خوشش آمده باشد و با توجه به اینکه باید سر کلاس­هایش برود تا از آن درس حذف نشود و یا مجبور نشود ترم اضافه­ تری در آن دانشگاه بماند، تکلیفش چیست؟
دانشجو از استاد خوشش آمده، سوال این است آیا می­تواند در کلاس شرکت کند یا نه؛ خوش آمدن دو گونه است یک وقت است که به خاطر مقام علمی از او خوشش می‌­آید یعنی میگوید عجب استاد زبردستی است یا از جهات دیگر فرضا مقام معنوی مثلا چه آدم محجوبی است با حیا است یا از نظر نظم درسی، از این چیزها باشد اشکالی ندارد. آن خوش آمدنی اشکال دارد که خوش آمدن جنسی و شهوانی باشد؛ یعنی اگر نگاه می کند و خوشش می آید. به هر حال اصل شرکت در کلاس اشکال ندارد ولی از مسائلی که ممکن است موجب تحریک شهوت شود باید پرهیز کند. اگر نگاه است، اگر صحبت اضافه است و امثال اینها باید پرهیز کند.

*  آیا استفاده از عطر و ادکلن در کلاسی که دختر خانم­‌ها حضور دارند اشکال دارد؟ و اگر خانم­ها استفاده کنند چطور است؟
اگر استفاده از عطر و ادکلن در جایی که نامحرم وجود دارد باعث جلب توجه نامحرم شود، یعنی نامحرم استشمام می­کند و توجهش جلب میشود که این بوی عطر چه کسی است که استفاده کرده، جایز نیست. اما اگر باعث جلب توجه نباشد و مفسده­‌ای هم نداشته باشد، اصلش خب افراد خوش بو باشند بهتر است.

*  نگاه کردن به چهره دختران دانشجو که همکلاسی ما هستند و در برخی از موارد مجبور به صحبت کردن و تعامل با آنها در زمینه‌­های درسی می­شویم و آنها حجاب را به طور کامل رعایت نمی­کنند و حواس ما به آنها پرت می­شود و بعضا آرایش هم می­کنند چه حکمی دارد؟ در صورتی که آنها برای خود حرمت قائل نیستند و به تذکرات دیگران در مورد وضع پوشش خود اعتنا نمی­کنند؟
به نظر حضرت آقا نگاه به چهره زن نامحرم اگر آرایش داشته باشد، جایز نیست. اگر آرایش نداشته باشد بدون قصد لذت (یعنی از روی شهوت و لذت نگاه نکند) نگاه کردن به قرص صورت به مقداری که در وضو شسته شود و دست­ها تا مچ اشکالی ندارد. اما اگر حجابش را درست مراعات نمی­کند، چه به تذکر گوش بدهد چه به تذکر گوش ندهد فرقی نمی­کند، اگر مثلا موها پیدا است گردنش پیدا است نگاه کردن جایز نیست. حالا یک موقع هست نگاه می­افتد، باید دیگر ادامه ندهد. نگاه اول هم معنایش همین است مثلا دارد می­رود نگاهش می­افتد به خانمی که موهایش پیداست گردنش پیداست و ادامه هم نمی­دهد این اشکال ندارد؛ اما اگر عمدا و با توجه نگاه کند و نگاه را ادامه دهد، این حرام است.

* در کارهای پژوهشی به ناچار ترکیب پژوهشگران مختلط بسته می­شود. بنا بر اقتضائات کاری، بحث و گفتگوهایی وجود دارد و حتی ممکن است شوخی­‌هایی بین حاضرین در جلسات اتفاق بیافتد. به لحاظ شرعی این چه حکمی دارد؟
به لحاظ شرعی اصل صحبت زن و مرد، اولا اگر حرف­‌های بدی نباشد، یعنی از نظر محتوا اشکال شرعی نداشته باشد، دوما حرف­‌هایی که رد و بدل می­شود تحریک­آمیز نباشد شهوت جنسی را تحریک نکند، سوم اینکه مفسده­‌ای نداشته باشد اشکالی ندارد.

یک وقت حرف، حرف بدی نیست دروغ نیست، غیبت نیست، رکیک و زشت نیست، سخریه نیست، یعنی دیگران را مسخره نمی کنند، لقب بد نمی­دهند، یا مطالب مفسده­‌ای نداشته باشد، این چیزها نیست اشکال ندارد. پس اگر یک خانمی وقتی می­رود در مغازه ای چیزی می­خرد با مرد نامحرم حرف می­زند و سوال از جنس موجود می­پرسد از قیمت آن می­پرسد مبلغی که باید بپردازد، اینها را که دیگر اسلام منع نکرده است؛ البته با مراعات حجاب و عفاف. اما گاهی وقت­ها یک کلمه دوستت دارم ولو خود این کلمه هیچ مشکلی ندارد، اما یک دختر جوان به یک پسر جوان بگوید یا بلعکس که مفسده انگیز است اشکال دارد. ولی به طور کلی اسلام با اختلاط زن و مرد بیش از حد نیاز موافق نیست؛ یعنی به مقدار ضرورت و لازم اکتفا کنند. همچنین از شوخی کردن و مزاح کردن که معمولا موجب مفسده است بپرهیزند؛ اما یک وقت مطلبی گفته شد و یکی هم خنده­‌اش گرفت خنده هم از روی مسائل جنسی نبود، آن را نمی­شود گفت حرام است. ولی به طور کلی باید این نکات مراعات شود تا مفسده­‌ای پیش نیاید.

* پرسیدند وظیفه دانشجویان در برابر بدحجابی و گاهی روابط نامناسب دختران و پسران چیست؟
این جوابش معلوم است: جوابش نهی از منکر است. بدحجابی منکر است، ارتباط نامناسب دختران و پسران که نامحرم هستند منکر است، وظیفه ما نهی از منکر است. وظیفه عمومی هم به نظر حضرت آقا تذکر لسانی است، یعنی اقدامات دیگری نظیر اینکه کسی را بخواهند کتک بزنند جایز نیست؛ ارتکاب حرام هم مثل فحش و ناسزا گفتن و لفظ بد به کار بردن برای نهی از منکر، آن هم جایز نیست به هر حال تذکر لسانی در صورتی که شرایط وجود داشته باشد وظیفه است.

اصل درس خواندن و آموزش

*  از امام راحل نقل شده است که فرمودند اگر درس نخوانید حرام است در مدرسه بمانید. چه مقدار باید درس بخوانیم تا جایز باشد که در مدرسه بمانیم؟
خب، سوال خوبی است. در یک مورد مشابه این سوال نیز، حضرت آقا فرمودند موجب ضمان است؛ یعنی به این معنا که فردی در مدرسه باشد، در دانشگاه باشد و از بیت‌المال استفاده کند ولی درس نخواند، هم حرمت تکلیفی دارد به این معنا که دارد از بیت‌المال استفاده می­کند و درس نمی­خواند؛ هم حرمت وضعی دارد، تکلیف وضعی دارد به این معنا که ضامن است و باید آن مقداری که ضایع کرده جبران کند. اما چه مقدار درس بخوانید؟ به مقدار متعارف، یعنی فرق نمی کند در دانشگاه باشد، در دبیرستان باشد، در مدرسه علوم دینی باشد باید به مقدار متعارف درس بخواند، نه بر خودش سخت بگیرد نه کوتاهی و مسامحه کند، حال ممکن است مدرسه خاصی یک مقرراتی داشته باشد که هر کس اینجا تحصیل می کند، در شبانه­‌روز باید ساعت خاصی را درس بخواند، این شرایط را باید مراعات کند.

*  آیا برای رفتن به دانشگاه یا حوزه علمیه رضایت پدر و مادر لازم است؟ یعنی برای رفتن به دانشگاه یا حوزه علمیه رضایت پدر و مادر شرط است؟
شرط نیست. به این معنا که اگر کسی رضایت آنها را جلب نکرد و رفت، مرتکب گناه نشده است. اما اگر موجب اذیت و آزار آنها شود و ناراحت می­شوند به هر حال در این صورت باید رضایت آنها را جلب کند و اسباب ناراحتی آنها را فراهم نکند.

* در انتخاب رشته دانشگاهی و تغییر آن در مقطع دیگری رضایت والدین لازم است؟ در صورتی که خلاف رضایت آنها انجام شود و موجب دلخوری گردد چه حکمی مترتب بر آن است؟ زمانی که فرد فارغ التحصیل شده باشد و والدین اصرار بر ادامه تحصیل داشته باشند و او به دلایل منطقی چنین تصمیمی نداشته باشد، اطاعت از والدین واجب است یا نه؟
هر چند در اینگونه موارد رضایت والدین شرط نیست، اطاعت هم به آن معنا واجب نیست. اما اسباب نارضایتی آنها را نباید فراهم کند و نباید کاری کنید که آنها ناراحت شوند اگر واقعا نهی می­کنند و اگر نخلف شما باعث میشود ناراحت شوند، به هر حال مخالفت نکنید.

اصل درس خواندن و آموزش

 نوع پوشش در محیط‌های آموزشی

*  از آنجا که بعضی از دختران دانشجو با آرایش و موهای بیرون سر کلاس حاضر می­شوند، تکلیف بنده به عنوان استاد علیرغم تذکرات متعدد به آنها چیست؟
وظیفه استاد اولا نهی از منکر است و این منکر است که خانمی یا دختری آرایش کند و در نگاه نامحرم ظاهر شود؛ این حرام است، یا موهایش پیدا شود منکر است. می­گویند تذکر دادند اثر نکرده است، این وظیفه اول شد وظیفه دوم این است که عمدا نگاه نکند، یعنی به چهره آرایش کرده دختر خانم یا زن نامحرم و همچنین موهای عریان و پیدای او و اگر جای دیگر بدن پیدا باشد عمدا نگاه نکند.

*  استفاده از انگشترهای نقره عقیق و فیروزه که ذکر خاصی دارد و باید همیشه همراه باشد برای دختران دانشجو زینت هست یا نه؟ با توجه به اینکه خود انگشتر در هر صورت زیبایی به دست اضافه میکند حکم آن چیست؟
اسلام با زیبایی که مخالف نیست و با افزودن زیبایی هم مخالف نیست. یک کسی خودش را مرتب می­کند مرتب­تر می­شود منظم­تر می­شود زیبا­تر می­شود؛ یا اصلا سر و روی خودش را شستشو می­دهد زیباتر می­شود. آن چیزی که اشکال دارد این است که خانمی آرایش کند آن هم به حدی که عرفاً بگویند آرایش کرده است؛ ولی اگر مثلا کِرمی به صورت زده باشد هیچ وقت خانم­‌های دیگر نمی­گویند این خانم آرایش کرده. اگر در آن حد نباشد، اشکال ندارد. ولی اگر عرفاً بگویند آرایش کرده و خود را معرض دید نامحرم قرار دهد حرام است. در امثال انگشتر و اینها به نظر حضرت آقا، اگر چشمگیر باشد اشکال دارد، اما اگر ساده باشد یا مثلا انگشتر نقره است یا عقیق و خیلی هم چشمگیر نیست، به خاطر ثوابش دست کرده اشکال ندارد و پوشاندنش هم واجب نیست و نگاه نامحرم هم اگر با قصد بدی نباشد اشکالی ندارد.

*  آیا آرایش صورت از قبیل گرفتن ابرو، بند انداختن، رنگ کردن ابرو، ریمیل و امثال اینها و استفاده از لاک ناخن زینت محسوب می­شود و دختر دانشجو می­تواند از اینگونه آرایش­ها استفاده کند اگر امکان دارد آنهایی که آرایش محسوب نمی­شود را نام ببرید؟
اولا اینها تشخیص موضوع است حکم شرعی این است که اگر عرفا بین زن­ها اینها را آرایش می­دانند باید از نگاه نامحرم پوشانده شود اگر در آن حد نیست لازم نیست پوشانده شود اما همین جا من مژده دهم یکی از موضوعاتی که در مرکز موضوع شناسی احکام فقهی در قم توسط گروه بانوان دارد کار می­شود همین اقسام آرایش­هاست که چه نوع از اینها را عرفا آرایش می­دانند که بعدا ممکن است مشخص شود مثلا برداشتن ابرو یا تاتو کردن ابرو یا لاک در چه حدی­ آرایش محسوب می­شود یا نمی­شود تا حدودی شاید بتوانند اما به طور کامل خیلی بعید است این عرفی است عرف هر محلی هم ممکن است فرق کند اما حکم شرعی این هست که اگر عرفا بین خانم­ها بگویند این خانم آرایش کرده باید از نگاه نامحرم بپوشاند، اگر در آن حد نباشد واجب نیست بپوشاند.

* برای خانم‌­های دانشجوی متاهل آرایش چه حکمی دارد؟
مسئله آرایش برمی­گردد به عرف محل. در خصوص اینکه چه چیزی آرایش محسوب می­شود چه چیزی آرایش محسوب نمیشود، در کجا بد می­دانند در کجا بد نمی­دانند - در بعضی از شهرها رسم چنین است که دختر تا زمانی که ازدواج نکرده آرایش نمی­کند و بد می­دانند - خب در اینجا به هر حال باید پرهیز کنند؛ یعنی خودشان را در معرض حرف و حدیث مردم و اتهام دیگران قرار ندهند و مراعات کنند. اما اگر آرایش کرده است و حالا می­تواند بیرون ظاهر شود یا نه؟ اگر در حدی باشد که عرفا بگویند آرایش کرده، باید چهره خودش را از نگاه نامحرم بپوشاند.

نوع پوشش در محیط‌های آموزشی

 قوانین و مقررات آموزشی

* معمولا دانشجویان با تاخیر یک هفته­‌ای از زمان تشکیل شدن کلاس­ها در کلاس شرکت می­کنند و با وجود اینکه عده‌­ای در موعد مقرر شرکت می­کنیم، ولی کلاس تشکیل نمی­شود. آیا موظف به حضور در سر کلاس هستیم در صورتی که اطمینان به عدم تشکیل کلاس داریم؟ برای هر واحد، حق تقریبا دو غیبت مجاز داریم. آیا بدون عذر و دلیلی امکان استفاده از این غیبتها را داریم یا نه؟
اینجا دو تا مسئله مطرح است: یک مسئله اینکه تکلیف آن افرادی که غیبت می­کنند و کلاس تشکیل نمی­شود چیست؟ از نظر حکم شرعی و کار آنها چه حکمی دارد؟ مسئله دوم اینکه افرادی مقید هستند و در کلاس حضور پیدا میکنند، اما در موردی می­دانند اگر حضور پیدا نکنند یا حضور پیدا کنند، فرقی ندارد؛ یعنی افراد نمی­‌آیند و کلاس تشکیل نمی­شود آنها تکلیفشان چیست آیا اگر حضور پیدا نکردند تخلف کرده­‌اند؟

به هر حال انسان در هر تشکیلاتی که هست، یکسری مقررات و آئین­‌نامه داخلی که وجود دارد و از آن اول که ثبت­‌نام میکند یا وارد در آنجا می­شود، اینها را پذیرفته و باید عمل کند. بنابراین اینکه بعضی­ها می­گویند مثلا حالا قانون داخلی دانشگاه یا این پژوهشکده مصوب مجلس نیست، تایید شده از طرف شورای محترم نگهبان نیست که ما بگوییم قانونی است که تخلف از آن جایز نیست، اینجا باید عرض کنیم اینها یکسری قراردادها یا شرایطی است که شما وقتی ثبت نام می­کنید این مقررات را می­پذیرید و نباید از آنها تخلف کنید و لذا آن افراد مجاز به تخلف نیستند مگر اینکه عذری داشته باشند و آن فردی که عذر داشته باشد استثنا است. پس افرادی که بدون عذر و سبب و بی­‌جهت غایب می­شود و موجب می­شوند که کلاس تشکیل نشود، خلاف کرده­‌اند و اگر حقی از افراد دیگر ضایع بشود - مثلا استاد آمده سر کلاس و اکثر شاگردان نیستند و بعضی شاگردان آمده­‌اند، چون عده کثیری نیامده­‌اند کلاس تشکیل نشده است و وقت اینها ضایع شده است و از درسشان افتاده­‌اند - این هم یک جور حق­‌الناس است و باید رضایت آنها را جلب کند. اما این افراد وقتی که می­دانند عده‌ای نمی­‌آیند و کلاس تشکیل نمی­شود آیا مجاز هستند که نیایند یا نه؟ جواب از سوال اول مشخص شد: شما وقتی مقررات را پذیرفته اید، باید سر کلاس حاضر شوید اگر عده­‌ای تخلف کردند، آیا تخلف آنان سبب می­شود که ما هم تخلف کنیم یا نه؟ که جواب مشخص است؛ مگر اینکه اجازه بگیرید. یک وقت است که شما می­دانید که کلاس تشکیل نمی­­شود ولی قانون و مقررات می­گوید حاضر شوید - مثل اینکه به یک فرد می­گویند در اداره حاضر باشید یا فرد نظامی را آماده باش می­گذارند کاری هم نیست، می­گویند در پادگان یا در محل خدمت حضور پیدا کن، این حضورش خیلی مهم است و لذا آن افراد هم مجاز نیستند انجام ندهند، مگر اینکه اجازه بگیرند. پس زمانی که احتمال قوی می دهند یا یقین دارند که کلاس تشکیل نمی­شود اجازه بگیرند و شرکت نکنند اشکال ندارد، اما اگر اجازه نگیرند اینها هم مثل همان­ها هستند.

*  اگر استاد بدون مرخصی درس را تعطیل کند چه حکمی دارد؟
اگر واقعا بدون مرخصی باشد - به این معنا که عذری برای اینکه در کلاس حاضر نشود ندارد و یا بدون عذر وسط درس، درس را تعطیل می کند - ایشان ضامن است؛ یعنی حق­‌الناس است. زیرا شاگردانی که حضور پیدا کردند این حق را دارند که از این فرصت استفاده کنند؛ اگر فرد در قبال این زمانی که ایشان درس را بدون عذر و مجوز ترک کرده حقوقی هم دریافت کند آن حقوق را ضامن است یعنی اولا نمی­تواند دریافت کند ثانیا اگر دریافت کرده باشد ضامن است و باید برگرداند.

 احکام خمس در امور آموزشی

* آیا به کتب درسی خمس تعلق می ­گیرد؟
کتاب­های درسی مورد نیاز خمس ندارد، یعنی اگر کتاب مورد نیازتان است و خریداری کرده اید خمس ندارد، برخی­ها می­گویند خریداری کردیم اما در طول سال فرصت نداریم استفاده کنیم، اگر مورد نیازتان است حال به سببی نتوانستید مطالعه کنید یا یک دوره کتاب است - چند مجلد - و مثلا یکی دو جلد را مطالعه کردید یا اصلا یک کتاب مرجع است - مثل لغت­نامه و امثال اینها - و ممکن است به همه مجلدات مراجعه نکرده باشید، به طور کلی اگر نیازتان باشد، خمس ندارید.

*  بنده در یکی از دانشگاه­‌های دولتی تحصیل می­کنم یعنی بورسیه هستم در طول تحصیل ماهانه مبلغی به عنوان حقوق به دانشجویان پرداخت می­کنند لازم به ذکر است که دوران چهار ساله تحصیل به عنوان سوابق شغلی برای دانشجویان محاسبه می­شود و همچنین در پایان تحصیل باید معدل ۱۷ را کسب نماییم در غیر این صورت وجوه پرداختی باید عودت داده شود آیا به این پول خمس تعلق می­گیرد یا نه؟
در مواردی که دوران تحصیل شخص به عنوان کار محسوب می­ شود و این وجوه در قبال آن پرداخت می­شود به عنوان مزد و اجرت بله اگر اضافه بیاید خمس دارد اما در مواردی که کمک هزینه تحصیلی است یعنی کاری انجام نمی­دهد و شهریه­ای به او می­دهند هر چند تعهد خدمت دارد که بعد از تحصیل استخدام شود و کار به او بسپارند و حقوق بدهند اما الان حقوق نیست فقط یک کمک هزینه تحصیلی است این از نظر حضرت آقا اگر اضافه هم بیاید خمس ندارد چون منفعت کسب نیست و در قبال کار هم نیست.

بنظرمن آرایش بایدبرای مجالس خودمانی باشدتادردانشگاه

آرایش برای شوهرودرخونه بایستی انجام بشه