دین ، شریعت و مفهوم اسلام از منظر علامه طباطبایی
" خداوند بندگان خود را جز به يك دين كه همان اسلام و تسليم در برابر اوست مكلف نساخته است ؛ اما آنان را براي رسيدن به اين مقصد به راههاي گوناگون وارد ساخته ، و سنتهاي مختلفي را مطابق استعدادهاي متنوّعشان براي آنها درست كرده كه همان شريعتهاي نوح ، ابراهيم ، موسي ، عيسي و محمد ـ عليهم السلام ـ است.
اين حقيقتي است كه از كنار هم نهادن آياتي نظير:
« ان الدين عندالله الاسلام - 8- سوره آل عمران – 19 »، « و من يتبع غير الاسلام دينا فلن يقبل منه - سوره آل عمران – 85 »، « لكل جعلنا منكم شرعة و منهاجا – سوره مائده – 48 » و « ثم جعلناك علي شريعة من الامر فاتبعها – سوره جاثیه – 18 » حاصل مي‌شود .
شريعت راهي است كه براي هر يك از امتها و پيامبراني كه بدان مبعوث شدهاند آماده شده ، و اخصّ از دين است ...
دين به معناي يك قانون كلي و طريق عمومي الهي كه براي تمام ملتها و جوامع وضع شده و قوانين كلي حاكم بر آن ، هرگز نسخ نميپذيرد ." 1
" يكي از خواص هدايت الهي افتادن به راه مستقيم و طريقي است كه انحراف و اختلاف در آن نيست ، و آن همانا دين اوست كه نه معارف اصولي و شرايع فروعيش با هم اختلاف دارد ، و نه حاملين آن دين و رهروان در آن راه با يكديگر مناقضت و مخالفت دارند، براي اينكه منظور از تمامي معارف و شرايع دين الهي يك چيز است و آن توحيد خالص است كه خود حقيقت واحدي است ثابت و تفسيرناپذير و نيز خود آن معارف هم همه مطابق با فطرت الهي است كه نه خود آن فطرت عوض شدني است و نه احكام و مقتضياتش قابل تغيير است. به همين جهت حاملين دين خدا ، انبيا(ع) نيز با يكديگر اختلاف ندارند . همه به يك چيز دعوت نموده ، خاتم آنان همان را مي‌گويد كه آدم آنان گفته بود ، تنها اختلاف آنان از جهات اجمال دعوت و تفصيل آن است . "2
" نفس انسان در اثر انجام اعمال صالح و اعتقادات حقه اديان، داراي صور كمالي مي‌شود كه موجب قرب به خداوند متعال و رضوان و رستگاري و نجات مي‌شود. از آن طرف اعمال ناشايست و عقايد سخيف نيز در نفس انساني، صورت كماليه‌اي ايجاد مي‌كند كه باعث شقاوت و ضلالت بشر مي‌شود ." 3
زيرنويسها :
-
تفسیر المیزان – ج 5 – ص 573 – علامه طباطبایی
-
همان – جلد 7 – ص 478
-
همان – جلد 2- ص 147 و 148
تحقیق : محمد صالحی 13 / 6 /89 http://mahsan.parsiblog.com
