امروزه حمل و نقل سریع نیروها و امکانات یکی از عوامل اصلی پیروزی در جنگ‌های مدرن به‌شمار می‌رود، وجود انواع سیستم‌ها و هشدار دهنده‌ها، امكان زیر نظر گرفتن جابجایی دشمن را به نيروها مي‌دهد، بنابراین جابجایی سریع و اصل غافلگیری یکی از نکات برجسته و مهم دکترین نظامي در جنگ است که دولت‌هاي دنیا برای این راهکار چاره‌های مختلفی در تقويت قوای خود اندیشیده‌اند و نیروهای دریایی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
در کشورهای پیشرفته نیروی دریایی برای حل این مسئله از هواناو یا هاورکرافت به عنوان وسیله‌هایی با سرعت بالا برای انتقال تفنگداران به سواحل هدف استفاده می‌کنند زیرا این ابزار علاوه بر سرعت بالا(به طور متوسط بيش از 120 كيلومتر در ساعت) احتیاجی به کناره‌گیری در بندر نيز نداشته و به دليل ساختار ویژه خود می‌تواند در ساحل نیز حرکت کند.
هواناوها شناورهاي دوزيستي هستند كه هنگام پرواز، بر روي لايه‌اي از هوا معلق بوده و بر سطوح مختلف مانند خشكي، دريا، باتلاق، مرداب و برف حركت مي‌كنند و توسط سامانه‌هاي جلو برنده در نزديكي سطح پرواز كرده و در فعاليت‌هاي عملياتي، گشت‌زني، نجات، مسافربري و لجستيك مورد استفاده قرار می‌گیرند، به همين دليل در جاهايي كه خيلي از شناورهاي دريايي نمي‌توانند در آن حضور داشته باشند، هواناو به راحتي از آب، وارد خشكي شده و از خشكي بر روي دريا و يا مرداب بدون نياز به اسكله حركت مي‌كند.
از خصوصیات شاخص اين شناورها می‌توان به سـرعـت(هاوركرافت‌ها) که بسيار بيشتر از كشتي است(چون آنها براي مقابله با فشار آب ، هيچ نـيـرويـي را مـصـرف نمي‌كنند، بلكه تنها هوا را مي‌شكافند) اشاره کرد؛ از دیگر خصوصیات آن نيز بـرتـري نـسـبـت بـه هـواپـيـمـا به دلیل قـابـليـت حـمـل بـار آن اسـت.
راحتي در طول حرکت نیز از نکات مهم هواناوها محسوب می‌شود، این شناورها مانند ديگر شناورهاي دريايي دچار ضربات قوي امواج نشده و مشكلاتي مانند دريازدگي را براي مسافران ايجاد نمي‌كند که این ویژگی هنگام حمل نیروهای نظامی بسیار حائز اهمیت است.
جمهوري اسلامي ايران طي بيش از 30 سال حيات خود گام‌هاي بلندي در مسير خودباوري، توسعه و پيشرفت برداشته و با وجود تنگناها و موانع ايجاد شده از سوي نظام سلطه جهاني، قله‌هاي علوم و فناوري‌هاي نوين را در زمينه‌هاي گوناگون، يکي پس از ديگري فتح کرده است.
علوم و صنايع دفاعي يکي از مهم‌ترين و اساسي‌ترين عرصه‌هاي رشد و تعالي هر کشور بوده و در زمره دانش‌هاي پايه و بنيادين قرار مي‌گيرد كه با تلاش‌هاي مستمر، متخصصان کشورمان در اين عرصه، پيشرفت‌هاي شگرف و خيره‌کننده‌اي براي ملت ايران رقم مي‌خورد؛ پيشرفت‌هايي که دشمنان بدان اذعان کرده و تحسين دوستان ايران زمين را برانگيخته است.
وجود هواناو (هاورکرافت) در ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی کشور، اهمیت ویژه‌ای در ناوگان حمل و نقل کشوری دارد.
در کشور ما اغلب اوقات سواحل داراي جزر و مدهاي بسيار شديدی است؛ هواناوها تنها شناورهايي هستند كه مي‌توانند در محيط ماندابي پس از كشند(جزر و مد) حركت كنند، به اين علت و احساس نياز شديد رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس براي عبور از موانع طبيعي و باتلاق‌ها و نيزارهاي جنوب كشور، اولين انديشه طراحي و ساخت هواناو در رده متوسط توسط متخصصين داخلي صنعت نظامي در شيراز شكل گرفت.
نخستين هواناو ايران به صورت آزمايشي در دوران دفاع مقدس ساخته و آزمايش‌هاي ميداني اوليه آن در درياچه مهارلو انجام گرفت كه نتايج اميدواركننده‌اي در پي داشت و بدين ترتيب نخستين هواناو ايران در پژوهشكده اثرسطحي فارس طراحي و با نام «يونس 10» به بهره‌برداري رسيد.
پس از ساخت «يونس 10» طراحي نمونه بزرگتري به نام «يونس 21» با قابليت حمل 20 نفر آغاز شد. به موازات اين هواناو، طراحي و ساخت هواناوهايي با ظرفيت كمتر نيز آغاز شد كه در اين زمينه مي‌توان به طراحي و ساخت هواناو «يونس 1» با ظرفيت حمل 2 نفر اشاره كرد. اين هواناو داراي سرعت و كارايي بسيار مطلوبي بوده و نمونه‌هاي متعددي از آن در بسياري از مناطق ساحلي و باتلاقي مورد آزمايش قرار گرفته است.
هواناوهاي يونس 2 با ظرفيت حمل چهار نفر، يونس 6 با ظرفيت شش نفر و يونس 22 با قابليت حمل هجده نفر از ديگر شناورهاي ساخته شده در ايران محسوب مي‌شوند.
هواناو يونس 22 به سفارش نيروي دريايي سپاه طراحي شد و كل سامانه‌ها و زيرسامانه‌هاي آن در كشور توسط متخصصين داخلي پژوهشكده هوا و درياي شيراز ساخته شد، البته در ساخت موتور از كارشناسان دو كشور آلمان و انگليس كمك گرفته شده است.
تمام عمليات تسليح كردن(نصب جنگ افزار) يونس 22، تمهيدات افزايش سرعت يا افزايش ميزان باربري اين شناور به صورت بومي بوده و سعي شده با كمترين هزينه، تكنولوژي بخش‌هاي مختلف آن در كشور ساخته شود و با توجه به دانشي كه در اين زمينه كسب شده، بويژه در بخش سازه‌هاي سبك آن، از اين دانش در صنعت ساخت بالگرد و هواپيما استفاده مي‌شود؛ از مقايسه يونس 22 با هواناوهاي قبلي كه داراي موتور جت بوده و از سوخت گران GP4 استفاده مي‌كنند، مشخص مي‌شود كه در شناورهاي قبلي از آلياژهاي هوايي 2024 استفاده شده كه در مدت بسيار كوتاهي فرسوده و بازسازي آن هزينه گزافي را شامل مي‌شود.
در ساخت يونس 22 از موتور ديزل خاصي به نام دوتيس هوا خنك استفاده شده و آلياژ به كار رفته در آن، آلياژ دريايي 5038 است كه داراي قابليت جوشكاري بوده و نسبت به آلياژ قبلي(2024) بسيار ارزانتر است.
سوخت موتور يونس 22 گازوئيل است كه قيمت بسيار پاييني نسبت به GP4 دارد و در ساخت قطعات سعي شده كه از كامپوزيت كه از ماندگاري بيشتري برخوردار است، استفاده شود. با وجود استحكام بسيار بالاي يونس 22 اين شناورها وزن خيلي كمي داشته و بسيار سبك هستند.
خصوصيت ديگر اين هواناو بهاي بسيار مناسب آن است. كشور انگلستان اكنون شناور كار كرده با همين ويژگي‌ها و تناژ، را دويست و پنجاه هزار پوند قيمت‌گذاري كرده، حال آنكه اين هواناو در داخل كشور با نصف اين بها و با فناوري يكسان، طراحي و ساخته مي‌شود.
ایران جزو معدود کشورهایی است که در همان سال‌های اولیه تولید هاورکرافت نظامی به این تکنولوژی در شناورها دست یافت، و با داشتن بزرگترین ناوگان هاورکرافت در سطح منطقه، به تقویت نقش نظامی خود در منطقه پرداخت.
وجود مرز آبی در حاشیه شمالی خلیج فارس و تملک بیشترین تعداد جزایر در محدوده آبی منطقه و با توجه به جغرافیای منطقه به وسایلی نیازدارد نقش هاورکرافت در تأمین توازن دفاعی کشور بسیار حائز اهمیت می‌کند.
در جریان جنگ تحمیلی، در غیاب کارشناسان خارجی، استفاده مناسب از هاورکرافت در حمله‌های رزمندگان ایران در جبهه های جنوبی و به ویژه در جریان انتقال نیرو از مناطق هور و حوضچه‌های آبی جنوب عراق، بسیار مهم و یکی از عوامل پیروزی در نواحی باتلاقی، و مردابی جنوب عراق به حساب می‌آید، شکست حصر آبادان نمونه بارزی از این کارآمدی است که حضور هواناوهای ایرانی و انتقال سریع نیرو توسط آنها ، از نظر نوع وسایل نقلیه استفاده شده در این عملیات در طول جنگ تحمیلی هشت ساله کاملا منحصر به فرد است.
هواناوهاي نيروي دريايي نقش به‌سزايي را(با بيش از ده هزار ساعت عمليات) در اجراي عمليات بزرگي چون ثامن الأئمه، بيت المقدس، خيبر، والفجر8 و ... ايفا كردند.
موفقیت‌های کشورمان در این خصوص تنها به دوران دفاع مقدس محدود نبوده و ايران در جهان به عنوان تنها كشوری محسوب می‌شود که هواناوهاي موجود نيروي دريايي را به موشك‌هاي سطح به سطح برد بلند، مجهز و آنها را به يگان‌هاي رزمي و موشك‌انداز تبديل كرده است.
با توجه به سرعت بالاي هواناوها و قابل رهگيري آنها به راحتي توسط دشمنان، توان عملياتي نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در زمينه يگان‌هاي حامل و متحرك پرتاب‌كننده موشك در سطح بسيار بالايي قرار دارد.
دستیابی به این فناوری گامی موثر در جهت راهبردی شدن نیروی دریایی به‌شمار می‌رود که همواره برای بر تقویت بنیه دفاعی کشور از حریم مرزهای آبی میهن اسلامی، نقش موثر در توسعه و پیشرفت کشور، اشتغال‌زایی، کارآفرینی و رونق اقتصادی مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است.
منبع:باشگاه خبرنگاران
