این آیین نشانه عشق و ارادت قوم ترکمن به پیامبر اکرم (ص) است که در ایام ربیع الاول در مناطق ترکمن نشین اجرا می شود.
آیین آق آش و یا آق قوین، از بهترین و متداول ترین آیین های سورانی رایج در بین ترکمن هاست و در واقع جشن 63 سالگی و جشن هم سن شدن با طول عمر مبارک حضرت محمد (ص) است و شاید در بین هیچ یک از فرقه های اسلامی وجود نداشته باشد.
این آیین دینی، سال های سال است که در بین تمامی ترکمن های جهان مرسوم و متداول است و در بین برخی از افراد طایفه های ترکمن، مثل جعفربای و ساحل نشینان دریای خزر، با نام آق آش و در بین برخی دیگر مثل آتابای و گوگلان، با نام آق قوین، معروف و مرسوم است.
این جشن که نمادی از رفتار شایسته و فاصله گرفتن از تیرگی ها و بدی هاست در گذشته همراه با مراسمهای خاصی اجرا می شد و مردان ترکمن که به آق آش نائل می شدند، با ذبح گوسفندی سفید ولیمه می دادند و غذاهایی به رنگ سفید طبخ می کردند. جشن آق آش یا آق قوین از جشنهایی است که بین اقوام ترکمن از دیرباز تاکنون رایج بوده است.
آق قوین به معنای گوسفند سفید بوده و به آن معناست که برای قربانی کردن و ذبح از گوسفند سفید استفاده می شد. گرفتن این جشن نوعی خوش یمن و خوش صواب محسوب می شد و علت برگزاری این جشن را باید در فرهنگ ترکمن جستجو کرد.
محتوا و شکل برگزاری آیین در همه جا یکی است و فرقی با هم ندارند، بنابراین این آیین اسلامی در نزد همه ترکمن ها با قداست و احترام خاص همراه است.
براساس این مراسم، هر فرد ترکمن، اعم از مرد و یا زن، در طول عمر خود همیشه آرزو می کند و دعا می کند که طول عمرش با طول عمر مبارک رسول الله برابر شود، یعنی سنش به 63 سالگی برسد و آن وقت او بتواند آیین آق قوین را برگزار کند.
این مسئله نشان دهنده ارادت خاص ترکمن ها به دین محمدی(ص) و شخص رسول الله است، که به عنوان پیامبر برحق خدا مورد ستایش قرار می گیرد.
آیین آق آش یا جشن 63 سالگی یکی از مراسم مربوط با پیامبر(ص) است و هر ترکمن وقتی 63 ساله می شود به افتخار 63 سال زندگی پر ارج و با عزت پیامبر اکرم (ص) جشن بر پا می کند. در این مراسم، ریش سفید ها، آخوند ها، طلبه ها و اقوام دور و نزدیک، دعوت می شوند.
ترکمن ها، با ذبح گوسفندی سفید ولیمه می دهند و غذاهایی به رنگ سفید طبخ شده و فردی که روز تولدش جشن گرفته می شود، به دست روحانی محل دُون می پوشد.
دُون پیراهنی با دامن بلند است که تا زیر زانو می رسد و نشانه ای از پوشش حضرت رسول اکرم(ص) است. اگر ولیمه دهنده زن باشد چارقدی سفید بر سر او می اندازند.
این جشن نمادی است که افراد پس از این روز از بدی ها و تیرگی ها فاصله گرفته و رفتار شایسته ای در پیش می گیرند، همچنان که امروزه یافته های روانشناختی نشان داده است رنگ سفید، آرامش دهنده روح و روان آدمی و مظهر پاکی و صفا و صلح و دوستی بوده و در روایات اسلامی نیز بر استفاده از لباسهایی سفید رنگ تاکید شده است.
