سيستم تاد (Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) ) يك برنامه تسليحاتي زمين پايه با قابليت تحرك و جابجايي است كه براي نابودي موشكهاي بالستيك كوتاهبرد و ميانبرد در فاز ترمينال ، درست چند ثانيه پيش از برخورد به زمين ، طراحي شده است . اين سيستم يكي از آخرين لايه هاي دفاعي در برابر موشكهاي بالستيك مي باشد و نقش مهمي را در برنامه هاي دفاعي آژانس دفاع موشكي آمريكا بازي مي كند.
پس از تكميل نهايي ، تاد قادر خواهد بود موشك هاي بالستيك مهاجم را در ارتفاعي حدود 200 كيلومتر در داخل يا خارج از جو زمين نابود سازد . در چنين ارتفاعي براي موشكهاي بالستيك استفاده از طعمه ها و گمراهي ضد موشكها بسيار مشكل مي نمايد . همچنين با از بين رفتن موشك بالستيك در ارتفاعات بالاتر ، ريسك خسارات موشكهاي اتمي ، شيميايي و بيولوژيكي به شهروندان يا نيروهاي مسلح كاهش مي يابد .
پروژه تاد كه در اصل با نام Theater High Altitude Area Defense شناخته مي شد ، در سال 1992 و با سرمايه گذاري 689 ميليون دلاري آژانس دفاع موشكي آمريكا ، آغاز به كار كرد . در دهه 90 ميلادي ، سيستم تاد در 6 مورد از 8 مورد آزمايش صورت پذيرفته ، ناموفق بود . آژانس دفاع موشكي آمريكا مصمم شده بود كه پروژه را رها نمايد . اما مهندسين طراح تاد در سال هاي 2000 تا 2003 ، كليه قسمتهاي سيستم را بررسي و مهندسي مجدد نموده و بسياري از مشكلات ذاتي سيستم را بر طرف نمودند.
در سال 2004 سيستم آماده بود تا دردسرهاي پيشين خود را پشت سر بگذارد . مهندسين تاد با انجام يك سري آزمايشات ويژه (بدون پرتاب موشك ) ثابت كردند كه اين سيستم مي تواند موشكهاي كوتاهبرد و ميانبرد را با موفقيت نابود سازد . در مارس 2004 ، حرف T در واژه Thaad از theater به terminal تغيير كرد تا واژه تاد كاربرد اصلي سيستم را بهتر بيان كند : نابودي موشك هاي بالستيك در فاز نهايي شيرجه.
سيستم جديد تاد شامل چهار جزء اصلي مي شد :
الف – رادار باند X
ب - واحد فرماندهي ، كنترل و مديريت عمليات يا
Command & Control and Battle Management Communications (C2BMC)
ج- لانچرهاي متحرك
د - خود موشك ها
در زمان يك درگيري احتمالي ، رادار آرايه اي باند ايكس ، بدون نياز به كمك ساير سامانه هاي راداري ، جستجوي افق را براي يافتن موشكهاي مهاجم انجام مي دهد . اين رادار مي تواند تهديدات را از فاصله 1000 كيلومتري تشخيص دهد . هنگامي كه يك موشك دشمن تشخيص داده شد ، رادار اطلاعات مربوط به شناسايي موشك را به واحد C2BMC گزارش مي كند . C2BMC يك مقر فرماندهي متحرك مستقر در يك هامويست كه تمامي اجزاي سيستم تاد را مديريت و هماهنگ مي نمايد . اين واحد قادر است تاد را با ساير لايه هاي دفاع موشكي مرتبط نمايد تا كل مجموعه لايه هاي دفاعي ، همپوشاني بهتري را براي دفاع مستحكم در برابر موشك هاي بالستيك فراهم نمايند . همچنين اين واحد مسئوليت شناسايي دوست از دشمن را نيز به عهده دارد .
بطور معمول ، يك آتشبار تاد شامل 9 لانچر M1075 براي حمل و شليك موشك هاي تاد مي باشد . هر لانچر 12 متر طول و 3.25 متر عرض دارد و 10 موشك را حمل مي كند .( نمونه هاي هشت تايي نيز موجود است . ) براي استقرار سريع در يك منطقه ، نيروهاي نظامي قادر هستند اين لانچرها را با هواپيماهاي C-130 جابجا نمايند . پس از شليك موشكها ، بارگزاري مجدد يك لانچر ، 30 دقيقه زمان لازم دارد . خود موشك طولي برابر 6.17 متر ، قطر 0.34 متر و 900 كيلوگرم وزن دارد . پيشران موشك يك موتور راكتي تك مرحله اي با سوخت جامد است كه قابليت تغيير بردار رانش را دارد .
پس از پرتاب موشك تاد ، اطلاعات هدف توسط رادار باند X براي آن ارسال مي گردد .هنگاميكه سوخت موشك پايان يافت ، سرجنگي از پيشران جدا مي شود . سر جنگي مجهز به سيستم هدايت و كنترل وضعيت پرواز مجزاييست كه مسئوليت انجام مانورهاي لازم را براي رسيدن به نقطه برخورد بر عهده دارد . جستجوگر اينفرارد موجود در دماغه ، سرجنگي را به سمت هدف هدايت مي كند . در نقطه برخورد ، سرجنگي همانند يك گلوله به موشك بالستيك برخورد كرده و با استفاده از انرژي جنبشي آن را نابود مي سازد .
برنامه هاي نيروهاي نظامي آمريكا آن بوده كه تا سال 2008 ، 80 تا 90 لانچر ،18 رادار و 1422 موشك آماده نمايند .
برنامه سيستم تسليحاتي تاد يك برنامه رو به رشد و در حال تغيير است كه براي بررسي عملكرد آن ، در دوره هاي زماني مختلف آزمايشات مكرري در نظر گرفته شده تا قابليتهاي اين سيستم بهتر مشخص گردد :
نوامبر 2005 – تست موفق پرواز موشك
مي 2006 – مجتمع سازي كامل چهار جزء اصلي سيستم تسليحاتي تاد ( رادار ، فرماندهي كنترل آتش ، لانچرها و موشكها )
جولاي 2006 – اولين موفقيت در انهدام يك هدف واحد در ارتفاعات بالاي جو
سپتامبر 2006 – بررسي داده هاي سيستم تاد از نظر تشخيص موشك هاي بالستيكي كه تهديدي به حساب نمي آيند . ( موشكهاي بالستيكي كه از كنترل خارج شده اند و يا به منطقه بي خطري در زمين اصابت مي كنند . )
ژانويه 2007 – آزمايش موفق انهدام يك موشك شبه اسكاد در ارتفاعات بالاي جو
آپريل 2007- انهدام موفق يك موشك شبه اسكاد در ارتفاعات مياني جو
ژوئن 2007- تست پرواز موفق موشك در ارتفاعات پائين جو
اكتبر 2007 – انهدام موفق يك موشك شبه اسكاد در خارج از جو
ژوئن 2008 – انهدام موفق يك موشك شبه اسكاد با كلاهك جدا شونده در ارتفاعات مياني جو. موشك هاي چند مرحله اي موشكهايي هستند كه در آن سر جنگي از پيشران يا پيشران ها جدا مي شود . در اين آزمايش سيستم تاد موفق شد نسبت به شناسايي ، رهگيري ، تشخيص هدف اصلي از بين قطعات موشك و انتخاب نقطه برخورد اقدام نمايد .
مارس 2009 – شليك دو موشك تاد عليه يك موشك بالستيك با كلاهك جدا شونده كه اولين موشك تاد موفق به نابودي موشك بالستيك شد و دومين موشك توسط افسران كنترل آتش منهدم گرديد . اين تاكتيك براي افزايش ضريب اطمينان انهدام اهداف با كلاهك جدا شونده صورت پذيرفت . ( برخي منابع صحبت از مطلب ديگري مي كنند كه باشد براي بعد ! )
