گیج کننده (Stunner) موشک رهگیر دو مرحله ای است که به منظور رهگیری موشک های بالستیک برد کوتاه ، راکت های کالیبر بالا ، موشک های کروز و هواگرد های بدون سرنشین توسعه داده شده. این موشک بخشی از سامانه تسلیحاتی فلاخن داوود (DSWS) است که به صورت مشترک توسط سیستم های دفاعی پیشرفته رافائل و سیستم های موشکی ریتون توسعه داده شده است. موشک گیج کننده در ماه نوامبر سال 2012 برای اولین بار و به صورتی موفقیت آمیز مورد آزمایش قرار گرفت و انتظار میرود تا سال 2014 به همراه سیستم پدافندی فلاخن داوود به صورت عملیاتی درآید.
جزئیات قراردادها
سامانه تسلیحاتی فلاخن داوود (DSWS) پروژه ای مشترک مابین آژانس موشکی آمریکا و سازمان دفاع موشکی اسرائیل به منظور مقابله با راکت های شلیک شده از سوی شبه نظامیان حزب الله است. این سامانه ترکیبی یکپارچه از رادار چند منظوره پیشرفته ، سیستم مدیریت و کنترل نبرد ، پرتابگر ها و موشک رهگیر گیج کننده یا Stunner است. صنایع رافائل اسرائیل به عنوان پیمانکار اصلی پروژه و صنایع ریتون به عنوان پیمانکار زیر مجموعه جهت توسعه مشترک موشک رهگیر گیج کننده و اجزای آن جهت استفاده در سامانه فلاخن داوود هستند. علاوه بر این صنایع ریتون مسئولیت توسعه و ساخت واحد شلیک موشک (MFU) را نیز بر عهده دارد.
در ماه اکتبر سال 2009 ریتون برای پروژه DSWS ، دو قرارداد به ارزش 100 میلیون دلار از سوی رافائل دریافت کرد.علاو ه بر این در ماه ژانویه سال 2012 قرارداد دیگری به ارزش 30.2 میلیون دلار نیز با ریتون منعقد شد. در ماه سپتامبر سال 2010 اسرائیل و ایالات متحده جهت پیشبرد روند توسعه سامانه فلاخن داوود توافق نامه ای به امضا رساندند. در راستای این توافق نامه و به عنوان بخشی از پروژه های مشترک دفاع موشکی (به ارزش 479.73 میلیون دلار) ، دولت ایالات متحده در سال 2013 مبلغ 149 میلیون دلار را برای توسعه پروژه DSWS اختصاص داد. لازم به ذکر است که آژانس دفاع موشکی مبلغ 32.5 میلیون دلار را نیز برای ادامه پروژه در سال 2014 درخواست کرده است.
موشک رهگیر "گیج کننده"
موشک رهگیر گیج کننده به منظور رهگیری موشک های بالستیک برد کوتاه ، راکت های کالیبر بالا و موشک های کروز با برد هایی مابین 40 الی 300 کیلومتر طراحی شده است. این موشک از تکنولوژی اصابت مستقیم به هدف موسوم به " hit-to-kill" جهت مقابله با اهداف بهره میگیرد. علاوه بر این نمونه ای با سر جنگی انفجاری نیز به عنوان یک جایگزین در دست بررسی قراردارد. این موشک در ترکیب با سامانه فلاخن داوود ، شکاف میان سامانه گنبد آهنین (با ارائه حفاظت در برد 4 الی 7 کیلومتر) و سامانه پیکان 2 (با قابلیت مقابله با موشک های بالستیک دوربرد) را پر میکند.
گیج کننده اطلاعات مورد نیاز خود جهت هشدار موشکی را از حسگر های سیستم فلاخن داوود یا سایر حسگرها از جمله رادارهای نظارت بر حریم هوایی ملی دریافت میکند. به طور کلی از جمله قابلیت های سیستم مدریت و کنترل نبرد (BMC) سامانه این موشک ، امکان جمع آوری و بهره گیری از اطلاعات تمامی منابع است. این موشک را میتوان در سامانه های پدافند هوایی یکپارچه مورد استفاده قرارداد و امکان به کارگیری در حالت های مختلف همچون استفاده در پلتفرم های مختلف دریایی ، زمینی و هوایی را نیز دارد. این قابلیت موشک گیج کننده را به یک رهگیر چند منظوره با پلتفرم های چندگانه تبدیل میکند.
این موشک را میتوان از طریق پرتابگر های ریلی یا تیوبی نیز پرتاب کرد و با توجه به نیاز اندک آن به منابع هدایتی ، امکان استفاده به صورت گسترده با شلیک های متعدد را دارد. گیج کننده به سیستم هدایتی پیچیده ، پیشرانه مولتی پالس و جستجوگری (seeker) پیشرفته در داخل بدنه ای سبک وزن مجهز است. با توجه به اینکه جستجوگر این موشک از نوع دوگانه الکترواپتیکال/فرکانس رادیویی است امکان رهگیری اهداف در تمامی شرایط آب و هوایی و تحت اقدامات متقابل الکترونیکی را دارد.
پیشرانه موشک
هر دو مرحله رانشگر موشک گیج کننده متشکل از پیشرانه مولتی پالس راکتی است. دو پالس اول پیشرانه جهت رسیدن موشک به میانه مسیر پروازی و پالس سوم در مرحله آخر پرواز و پس تعیین دقیق مسیر رهگیری جهت افزایش سرعت و بالا بردن تاثیر اصابت به هدف است.
هدایت موشک و پرتابگر سامانه
موشک گیج کننده از توانایی تغییر مسیر خودکار یا با ارسال فرمان برخوردار است. این موشک به چهار بالچه تغییر پذیر هدایتگر که به واحد کنترل موشک متصل شده اند در جلو و همچنین سه مجموعه دیگر از بالک های ثابت تثبیت کننده در عقب بدنه مجهز است. گیج کننده در ابتدا در مسیر تعیین شده توسط رادار حرکت میکند و در برحله بعد حسگر دماغه آن فعال شده و هدف را یافته و موشک را در مرحله نهایی تا اصابت به هدف هدایت میکند. این موشک از رادار و حسگر الکترواپتیکال جهت هدایت بهره میگیرد.
حسگرها در بخشی به شکل منحصر به فرد دماغه دلفین در جلوی موشک قرار گرفته اند. حسگر الکترواپتیکال دارای دو کانال است که دورربین CCD وکانال فروسرخ که هدف یابی و هدایت موشک در شرایط محیطی کم نور( در طول شب) را بر عهده دارد ، شامل میشود. رادار چند ماموریته (MMR) سامانه فلاخن داوود که در سامانه گنبد آهنین نیز مورد استفاده قرار گرفته و وظیفه کشف و رهگیری اهداف را بر عهده دارد ساخت صنایع التا (Elta Systems) است در حالی که سیستم مدیریت و کنترل سامانه ، ساخت صنایع البیت (Elbit Systems) است. سیستم مدیریت و کنترل نبرد (BMC) وظیفه پردازش اطااعات دریافت شده از رادار ، تعیین مسیر هدف و نقطه اصابت موشک را بر عهده دارد.
این سیستم از طریق یک درگاه رادیویی اطلاعات را برای موشک گیج کننده ارسال میکند و موشک بر اساس آن اطلاعات خود را در مسیر و جهت هدف قرار میدهد. واحد های پرتابگر سامانه فلاخن داوود توانایی امکان حمل 16 موشک (در پرتابگر متحرک 12 موشک) را به صورت همزمان دارند. پرتابگرها از مکانیزم پرتاب عمودی استفاده میکنند که امکان شلیک موشک و مقابله با اهداف در زاویه 360 درجه فراهم میکند. موشک های گیج کننده به شتاب دهنده های جدا شونده ای مجهز هستند که در هنگام پرتاب ، شتاب اولیه بالایی را برای آن ها به وجود آورده و در مدتی بسیار کوتاه موشک ها را از پرتابگرها خارج کرده و به ارتفاع قابل توجهی میرسانند.
رادار چند ماموریته (MMR)
ELM-2084 رادار چند منظوره یا چند ماموریته (MMR) سه بعدی باند S است که از پویش الکترونیکی فعال (AESA) برای کشف اهداف بهره میگیرد.این رادار جهت موقعیت یابی آتشبارهای توپخانه ای و عملیات های پدافند هوایی در برد کوتاه ، متوسط و بلند قابل استفاده است و امکان کشف و رهگیری طیف وسیعی از اهداف از جمله راکت ها ، گلوله های توپ ، جنگنده ها ، پرنده های بدون سرنشین ، بالگرد ها و انواع اهداف هوایی با سطح مقطع راداری پایین را دارد. سه ماموریت اصلی این رادار عبارتند از :
موقعیت یابی آتشبارهای توپخانه ای
کشف و رهگیری گلوله های خمپاره ، توپ و همچنین راکت ها در کالیبر های مختلف
تعیین موقعیت آتشبارهای دشمن
تعیین مسیر پرواز منحنی (بالستیک) و محاسبه نقطه برخورد
هدایت آتش خودی به سمت آتشبار و مواضع توپخانه ای دشمن
پدافند هوایی
کشف و شناسایی تمامی انواع اهداف هوایی از جمله هواگرد های سرنشین دار و بدون سرنشین
نرخ به روزرسانی سریع جهت رهگیری اهداف با مانور پذیری بالا
ارائه لحظه ای و بی وقفه اطلاعات از محدوده هوایی تحت نظارت
کنترل آتش :
به عنوان بخشی از سامانه رهگیر ضد موشکی جهت ارسال لحظه ای موقعیت هدف
به عنوان بخشی از سامانه پدافند هوایی
ویژگی های این رادار عبارتند از :
پویش الکترونیکی فعال و سه بعدی
دو حالت عملکردی پدافند هوایی با گردش 30 دور در دقیقه جهت تامین نرخ به روزرسانی بالا و حالت کشف و رهگیری مهمات توپخانه ای با پوشش 120 درجه ای
قابلیت ارائه در پلتفرم کششی و خود کششی
ماژولار و متنوع در ابعاد
تحرک بالا و استقرار سریع
قابلیت حمل و نقل هوایی (با هواپیماهای ترابری در کلاس سی 130)
قابلیت کنترل از راه دور
امکان یکپارچه سازی با شبکه های راداری و پدافندی
قابلیت های پیشرفته مقابله با جنگ الکترونیک
قابلیت های پیشرفته پردازش اطلاعات جهت انجام عملیات در محیط های آلوده به امواج مزاحم ، کشف و شناسای دقیق اهداف در شرایط تراکم هدف و کشف اهداف در ارتفاع بسیار پایین
قابلیت دسترسی و اطمینان بالا
رابط کاربری انعطاف پذیر و پیشرفته همراه با سیستم های C4I
محدوده پویش گسترده در زوایای عمودی و افقی
سیستم ثبت دقیق اطلاعات عملیات جهت بررسی و پردازش
نکات برجسته عملکرد :
برد کشف
اهداف هوایی : 474 کیلومتر
مهمات توپخانه ای : 100 کیلومتر
زاویه پوشش افقی
اهداف هوایی : 120 درجه به صورت ثابت و 360 درجه با گردش
مهمات توپخانه ای : 120 درجه
زاویه پوشش عمودی
از 40- الی 40+ درجه (در برخی منابع تا 50-+ درجه نیز ذکر شده است)
دایره خطای احتمالی
برای کشف مهمات توپخانه ای : 125 متر در 50 کیلومتر
تعداد اهداف قابل کشف :
اهداف هوایی : حداکثر 1200 هدف
مهمات توپخانه ای : حداکثر 200 هدف در دقیقه
مترجم:سینا نوریخانی
منبع:میلیتاری
