اگر خداوند همه جا هست پس چرا هنگام دعا دست به سوى آسمان بلند می کنیم؟
غالباً این سؤال براى توده مردم مطرح است که در عین اینکه خداوند، مکان و محلى ندارد چرا هنگام دعا کردن چشم به آسمان مىدوزیم؟ و دست به سوى آسمان بلند مىکنیم؟ مگر العیاذ باللّه خداوند در آسمانها است؟
بلند کردن دست سوی آسمان ، به این جهت نیست که خداوند مکان خاصی دارد، کما اینکه رو به قبله ایستادن به هنگام نماز ، به معنای این نیست که خداوند، جهت معینی دارد، بلکه این رفتارها، هر یک حکمت خاص خود را دارد ، مثلا دست بلند کردن به سوی آسمان، می تواند نشانه اظهار کمال خضوع و فروتنی در برابر خداوند عظیم الشان و بلند مرتبه باشد و در دعا همانگونه که روح و روان باید خاضع باشد جسم نیز باید خاضع باشد.
قرآن کریم می فرماید: مشرق و مغرب، از آن خداست! و به هر سو رو کنید، خدا آنجاست! خداوند بى نیاز و داناست«1»اگر برای دعا دستانمان را به طرف آسمان بلند می‌کنیم، نمی‌خواهیم بگوییم که خدا فقط در آسمان است. نه، اصلا چنین هدفی نداریم؛ بلکه چون این کار، برای دعا کردن مناسب تر است انجام می دهم همان گونه که مُشت کردن دست، علامت جدی بودن و قرار دادن دست روی سر یا سینه، علامت احترام گذاشتن است، بلند کردن دستانمان هنگام دعا هم، علامت گفت و گو با خداوند است.
ما وقتی دستمان را به سوی آسمان می‌بریم، به شکل فقیری در می‌آییم که از یک شخص بزرگ و مهربان و قدرتمند، چیزی درخواست می‌کند. ما با این کار، می‌خواهیم به خدا بگوییم که ای خدا! ما به تو نیاز داریم و از تو کمک می‌خواهیم.
این سؤال را در عصر ائمه علیهم السلام نیز مطرح کرده اند،همان گونه که هشام بن حکم» مى گوید:
زندیقى خدمت امام صادق علیه السلام آمد و از آیه الرّحمنُ عَلَى الْعَرشِ اسْتَوى «همان بخشندهاى که بر عرش مسلّط است»«طه آیه 5»سؤال کرد.امام علیه السلام ضمن توضیحى فرمود: خداوند متعال، نیاز به هیچ مکانى و هیچ مخلوقى ندارد، بلکه تمام موجودات محتاج او هستند.
سؤال کننده عرض کرد: پس تفاوتى ندارد که به هنگام دعا دست به سوى آسمان بلند کنید یا به سوى زمین پائین آورید؟!
امام علیه السلام فرمود: این موضوع، در علم و احاطه و قدرت خدا یکسان است وهیچ تفاوتى نمى کند ولى خداوند متعال دوستان و بندگانش را دستور داده که دست هاى خود را به سوى آسمان، به طرف عرش بردارند، چرا که معدن رزق آنجا است، ما آنچه را قرآن و اخبار رسول خدا صلى الله علیه و آله اثبات کرده است، تثبیت مىکنیم، آنجا که فرمود: دستهاى خود را به سوى خداوند متعال بردارید، و این سخنى است که تمام امّت بر آن اتفاق نظر دارند «2»
در حدیثی از امیر المومنین این گونه نقل شده است که حضرت فرمودند: هنگامى که یکى از شما نماز را پایان مىدهد دست به سوى آسمان بردارد و مشغول دعا شود
مردى عرض کرد: اى امیرمؤمنان! مگر خداوند همه جا نیست؟
فرمود: آرى همه جا هست.
عرض کرد: پس چرا بندگان دست به آسمان برمىدارند؟
فرمود: آیا در قرآن نخوانده اى: وَفى السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوْعَدُوْنَ «در آسمان رزق شما است و آن چه به شما وعده داده مىشود»«ذاریان آیه 22» پس از کجا انسان روزى را بطلبد جز از محلّش، محل رزق و وعده الهى آسمان است «3»
مطابق این روایات چون غالب روزی انسان ها از آسمان است (باران، زنده کننده زمین هاى مرده از آسمان مى بارد، نور آفتاب که منبع حیات و زندگى است از سوى آسمان مى تابد، هوا سومین عامل مهم حیات در آسمان است) آسمان به عنوان معدنى از برکات و ارزاق الهى معرفى شده، و به هنگام دعا به آن توجه مى شود، و از خالق و مالک آن همه رزق و روزى تقاضاى حل مشکل مى شود.
*****
از نظر مذهبی در تمام کتاب‌های دعا و نیایش اشاره شده که هنگام دعا کف دستها باید به طرف آسمان باشد و علت علمی آن را ذکر نکرده‌اند، استادان مانیوتیزم علاوه بر اعتقاد شخصی، خودشان اینطور آموزشی می‌دهند که همیشه سیاله‌ی عصبی از نوک انگشتان و کف دستها خارج می‌شود وآموزش می‌دهند که هنگام هر نوع معالجه یا رفع هر گونه دردی باید کف دست را بر موضع دردناک گذاشت.
وقتی کف دستها به طرف آسمان قرار می‌گیرد مقداری از مانتیزورهای موجود در هوا و فضا از کف دستها جذب بدن می‌شود و به عکس چنانچه کف دست به طرف زمین باشد معتقد هستند که مقداری از مغناطیس شخص از بدن خارج شده و جذب زمین می‌شود.
منابع:
1:وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَلیم«بقره آیه 115»
2:بحار جلد 3 صفحه 330
3:اذا فَرِغَ احَدُکُمْ مِنَ الصَّلوةِ فَلْیَرْفَعْ یَدَیْهِ الَى السَّماءِ، وَ لِیَنْصَبَّ فى الدُّعاء « بحار» جلد 90 صفحه 308 حدیث 7»
