فرهنگ تکاثر و تفاخر،عوامل اجتماعی همچون تحول خانواده از شکل گسترده به هسته‌ای،رشد شهر نشینی،افزایش روابط آزاد بین دختر و پسر؛عوامل فردی چون نیاز به کسب تخصص، تغییر معیارهای ازدواج،عوامل اقتصادی چون بیکاری،هزینه‌های بالای زندگی و صورت معامله به خود گرفتن ازدواج مانع افزایش ازدواج و گسترش فرهنگ آسان ازدواج شده است
زوجیت بنیادی است که خلقت الهی مبتنی بر آن است و قانونی است عمومی که گسترهء هستی را دربرگرفته است.آنچه در خلقت انسان اصالت دارد زوجیت است نه تجرد و تنها زیستن،بر همین اساس دین مبین اسلام بر ازدواج به عنوان یک اصل که از زوجیت به عنوان مبنایی هستی شناسانه منتج می‌شود؛تأکید کرده است.َ
ازدواج به عنوان یک امر ارزشی؛دارای جایگاه اساسی در اخلاق جنسی است و به عنوان یک سنت دیرپای حسنه در کلام الهی،به وجود آورندهء مطمئن‌ترین و آرام بخش‌ترین رابطه‌ها و آغازگر زندگی همراه با طراوت،مودت و ایثار است.از سوی دیگر؛ازدواج به عنوان یک امر مقدس و به عنوان یکی از اساسی‌ترین راهکارهای ارضاء غریزه جنسی می‌تواند در رأس ارزش‌ها قرار گیرد؛زیرا عفت، پاکدامنی،خویشتن‌داری و به‌طور کلی سلامت جنسی جامعه جز در بستر ازدواج مناسب و صحیح امکان‌پذیر نیست.اما امروزه این امر مقدس و حیاتی تحت الشعاع مسائل دیگری قرار گرفته است،و با رشد اندیشه‌های اومانیستی و انسان گرایانه و مبنا قرار گرفتن خواست و ارادهء انسان به جای خواست خداوند در امر ارزش گذاری،این نیاز فطری بشر در حصاری از قواعد سخت؛محبوس و زندانی شده تا آنجا که جوانان برای گریز از این قواعد؛به ارضاء غریزهء جنسی در خارج از چارچوب ازدواج اقدام می‌کنند و بدین وسیله نهاد خانواده را متزلزل می‌کنند و سلامت اخلاقی و آرامش روانی جامعه را به خطر می‌اندازند.
کارشناسان معتقدند با ادامه افزایش سن ازدواج، بسیارى از جوانان تا چندین سال و حتى تا آخر عمر از نعمت داشتن همسر و خانواده بى بهره می مانند به طوری که اگر این روند متوقف نشود آسیبهاى متعدد روحى، روانى، جسمى، اعتقادى و اجتماعى برای فرد و جامعه به همراه دارد.
در این عصر شاهد آن هستیم که آثار سستی باورها، به بهانه های مختلف و در جلوه های گوناگون خود را نشان می دهد. برخی تحصیل را مقدمه شغل و روزی می دانند و بهترین مقطع زندگی (جوانی) را فدای مقدمات روزی می سازند و پس از خزان جوانی تصمیم به ازدواج می گیرند به طوری که این مسئله در سالهای اخیر به یکی از مشکلات و بلکه معضلات جامعه ایرانی تبدیل شده است.
اگر نگاهی به وضعیت فرهنگ ازدواج در ایران و اروپا بیندازیم یقینا تعجب خواهیم کرد که چگونه چنین تفاوت فاحشی در آداب و رسوم میان این دو جریان فرهنگی وجود دارد. اروپایی که در مدگرایی و تجملات سرآمد است در مراسم ازدواج آنقدر ساده و بی‌آلایش برخورد می‌کند که واقعا غیرقابل باور است. از سوی دیگر در ایران که داعیه اسلامی و شرعی بودن دارد و تا همین چند ده سال پیش عروسی‌ها در مسجد برگزار می‌شد چنان تشریفات وحشتناکی برای ازدواج درنظر گرفته می‌شود که هوش از سر می‌پراند.
قطعا یکی از مواردی که به کاهش سن ازدواج در کشور منجر می شود آسان گرفتن ازدواج و بهنگام بودن آن همراه با آگاهی است که متاسفانه امروزه بعضی خانواده ها با سخت گیری های بی مورد موجب تاخیر در ازدواج جوانان می شوند که نتیجه آن به وجود آمدن مشکلاتی برای دختر و پسر از لحاظ روحی، عاطفی و… می شود.
جوانان و خانواده ها بر دو معضل اقتصادی وفرهنگی برای ازدواج اشاره می کنند، که با کمی تامل می توان به این نتیجه رسید که موانع فرهنگى همواره مهمترین و اساسى ترین موانع ازدواج محسوب مى شود که مهمترین آنها عبارتند از:
-
لازم دانستن شغل و مسکن مناسب
-
لازم دانستن زندگى تجملاتى و پرزرق و برق که گاهى توسط فیلمهاى سیما تشدید مى شود.
-
عدم توافق پدر و مادر و بهانه جوییهای آنها
-
ترس از ازدواج
-
اهمیت بیش از حد به تحصیل
و گاها شاهد این هستیم که بسیارى از خانواده ها به خاطر عدم توانایى در تهیه جهیزیه گران قیمت، خواستگار دخترشان را رد مى کنند.
اگر تلاشهای موثری برای تسهیل زندگی جوانان صورت گیرد و برنامه ریزی های صحیح اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بخشهای مختلف انجام شود تا حدی می توان از بروز ازدواج هایی در سن بالا جلوگیری کرد که خود می تواند از بالارفتن نرخ رشد طلاق پیشگیری کند.
مسئولان فرهنگی مدعی هستند که ازدواج جوانان در درجه اول اولویت قرار دارد؛ اما در عمل با یک بلاتکلیفی در بین دستگاه های سیاستگذار، قانون گذار و مجری مواجه هستیم، این عملکردهای سلیقه ای و نظارت های بدون اثر باعث می شود تا مسئله تحکیم بنیان خانواده با گره کوری روبرو شود و همچنان جوانان با مشکلاتی در زمینه ازدواج دست و پنجه نرم کنند؛ حال آنکه تاکیدات مکرر قرآن و ائمه بر تسهیل امر ازدواج برای جوانان است.
باکمی مطالعه و تامل می توان راهکارهایی برای ازدواج آسان جوانان مطرح کرد اما این راهکارها نیاز به هکاری مستمرمردم ومسئولان جهت رفع مشکل ازدواج جوانان دارد که درذیل به چند مورد آن اشاره می کنیم:
یکی ازراهکار های موثر برای رفع این معضل اجتماعی تغییر نگرش است، وظیفه رسانه و شخصیت های دلسوز اجتماعی، تغییر نگرش عمومی جامعه در جهت درک واقع گرایانه از وضعیت اقتصادی زوج های جوان، در اوایل زندگی است. سوق دادن نگرش خانواده ها در جهت اهمیت فوق العاده ازدواج فرزندان، مهم ترین عاملی است که در ازدواج نقشی بسزا دارد، چون در اکثر موارد تا خانواده نخواهد، به هیچ وجه ازدواجی رخ نخواهد داد.
در این راستا خانواده ها هم باید واقعا بخواهند ودراین مسیر حرکت کنند؛ خانواده ها اگر توقع خود را از پسران در ابتدای زندگی و پایین بیاورند و و دختران خود را تشویق نمایند تا سطح انتظارات خود را متعادل نمایند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
همه مردم باید دست به دست هم دهند تا ازدواج آسان، باور جوانان شود؛ خود جوانان نیز باید باور کنند که با یک شروع ساده، می توان زندگی خود را آغاز کنند و آینده روشنی را برای خود بسازند دراین راستا می توان با پخش نمونه های عملی از ازدواجهای آسان از سیما در قالب مصاحبه و فیلم و برنامه های ترکیبی، ممکن بودن آن را به خانواده و خود جوانان نشان داد.
اما متاسفانه گاها ما شاهد پخش برنامه هایی هستیم که جوانان را از ازدواج باز می دارند؛ صدا و سیما نزاع زوجین را به تصویر کشیده و باعث تأثیر منفی در ذهن جوانها و خانواده هایی که قصد ازدواج برای آنها را دارند، می‌شود. این برنامه ها با ایجاد رعب و وحشت در دل جوانان، تا حدود زیادی آنها را از اقدام به ازدواج باز می دارد.
وشاید بتوان گفت یکی از آسانترین و بهترین روش ها برای ترغیب جوانان به ازدواج آسان بررسی سیره اهل بیت علیهم السلام در مورد ازدواج آسان و بیان آن است که در صورت بالا رفتن ایمان، دنیا، تجملات و تشریفات آن برایشان بی ارزش خواهد شد و جوانانی که نگرانی های اقتصادی وفرهنگی مانع ازدواج آنان شده با آسودگی خاطر به این سنت حسنه تن دهند.
وبه طورخلاصه در پایان می توان گفت: فرهنگ‌سازی برای ازدواج ساده، برپایی کلاس‌های آموزشی درباره ضرورت ازدواج برای فرد و نظام اخلاقی و هنجاری اجتماع، فراهم شدن امکانات ضروری زندگی زوجین توسط نهادهای دولتی یا ان.جی.او‌ها، حمایت‌های متنوع بیمه‌ای و مالی از جوانها در آستانه ازدواج، قرارگیری متاهلان در اولویت برخی خدمات اجتماعی و شغلی، ساخت مسکن ارزان قیمت و واگذاری به زوجین جوان و… بخشی از این راهکارها را شامل می‌شود. نقش خانواده و دولت در این حوزه و ارتباط هماهنگی میان آنها، نکته مهمی است که در تشویق جوانان به ازدواج آسان و بموقع نقشی پر رنگ دارد.
