دعای روز بیست و دوم ماه مبارک رمضان

ماه رمضان بستری گرم برای خودسازی ، توبه و راز ونیاز با خالق خویش است . ماه مبارک رمضان ماه شستشوی باطنی و تزکیه عملی و پالایش وجود است .

جهت بهره مندی همراهان ارجمند از لحظه های سراسر نور و معرفت ماه مبارک رمضان، دعاهای هر روز این ماه پرفضیلت در این تاپیک قرا داده می شود. ضمن استفاده از دعاهای مذکور برداشت های شخصی و نظرات خود را با توجه به دعای آن روز  به صورت یک جمله یا یک یک موضوع یا یک تصویری که در ارتباط با دعای آن روز باشد  ارسال فرمایید.

منظور از ابواب چیست؟

در این دعا از خداوند خواستاریم که دربهای فضل و کرم خود را بر روی ما بگشاید، حال می خواهیم بدانیم که منظور از ابواب (دربها) چیست؟ اگر به ظاهر آن نظر اندازیم می بینیم که ابواب همان موانعی هستند که برای واردشدن به مکان های مورد نظر نیاز به فتح و گشودن آنها داریم که برای فتح و گشودن آنها نیز نیاز به مفتاح و کلید داریم آن هم کلیدی که مخصوص درب مورد نظر باشد چرا که اگر کلید هر درب در جای خود قرار نگیرد آن درب گشوده نمی شود مگر اینکه شاه کلید داشته باشیم که آن کلیدی است که تمام دربها را می گشاید...

و اگر به بطن آن نظر کنیم منظور از ابواب (دربها) همان دربها و ورودی هایی است که بر اساس رضا و خشنودی خداوند و یا خشم و غضب او باز می گردد، به فرض مثال: هنگامی که بنده ای گناه و معصیتی از پروردگار خویش انجام می دهد آنگاه است که آن معصیت و گناه سبب گردیده است تا یکی از درب های خشم و غضب الهی بر روی او باز گردد که کلید بازشدن این درب انجام آن گناه می باشد...

منظور از فضل الهی چیست؟

برای آنکه مختصرا از فضل الهی صحبت به میان آوریم اشاره می نماییم به دو آیه از قرآن کریم ”وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّیطَانَ إِلَّا قَلِیل”‌ (نساء /83) یعنی ”و اگر فضل و رحمت الهی شامل حال شما نبود همانا جز اندکی همه از شیطان پیروی می کردید”‌.” فَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِینَ”‌ (بقره/64) یعنی ”پس اگر فضل و رحمت خداوند شامل حال شما نبود البته در شمار زیانکاران عالم بودید”‌ همانطوری که در آیه اول مشاهده می نماییم خداوند (عزوجل) می فرماید: اگر فضل و رحمت خداوند شامل حال شما نبود جز اندکی همه از شیطان پیروی می نمودید، و این را می دانیم که پیروی از شیطان برابر است با ضلالت و گمراهی و ورود به خشم و غضب الهی و فضل خداوند، توفیق و عنایتش به بندگان و راهنمایی آنان به سوی عبادت و اطاعتش می باشد ”یَهْدی مَنْ یَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ”‌ (یونس/25) یعنی ”(خداوند) هرکه را بخواهد به راه مستقیم هدایت می نماید”‌ به طوری که در قرآن می فرماید: ”وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ”‌ (بقره/168) یعنی ”و از وسوسه های شیطانی پیروی نکنید، به درستی که او برای شما دشمنی آشکار است”‌ و در آیه دوم که می فرماید: اگر فضل و رحمت خداوند بر بندگانش نبود و آنها را هدایت نمی نمود به حقیقت که آنان از شیطان پیروی نموده و مورد غضب الهی واقع می شدند و دوزخ بر آنان واجب می گشت و در حالی که از زیانکاران شده بودند چرا که ”ان الانسان لفی خسر”‌ (عصر/2) یعنی ”به درستی که انسان در خسران و زیان است”‌ پس فضل خداوند به بندگانش همان هدایت به صراط مستقیم است هدایتی که در بهای رحمت و بخشش خداوند را بر روی بندگانش می گشاید که ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که ابواب فضل و رحمتش را بر روی ما بگشاید...

برکات الهی

و انزل علی فیه برکاتک ”و در این روز بر من برکاتت را نازل فرما”‌

در اول دعا از خداوند درخواست نمودیم که دربهای فضل و رحمتش را بر روی ما بگشاید، زیرا هنگامی که دربهای فضل و رحمت او بر روی بندگان گشوده شود آنگاه است که برکات و رحمات الهی بر سر بندگان فرود می آید که اگر بخواهیم به آن برکات اشاره نماییم آنها را به دو دسته تقسیم می کنیم: 1- برکات مادی 2- برکات معنوی، که برکات مادی شامل جمیع نعمتهایی است که انسان از آنها به عنوان مایحتاج زندگی خود استفاده می نماید مثل (آب، میوه جات، سبزیجات و...) و برکات معنوی شامل نعمتهایی است که انسان از آنها به عنوان راه و وسیله ای برای تقرب به ذات اقدس الهی استفاده می کند مثل (توبه، استغفار، ذکر، دعا و...) که ما نیز از خداوند در این روز می خواهیم که برکاتش را بر سر ما بباراند...

”آنچه که موجب رضایت الهی است”‌

وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوجِبَاتِ مَرْضَاتِکَ

خدایا من را به اموری که مورد رضای توست موفق بدار، اهل دعا و دستگیری از دیگران باشم. کاری بکنم که خدا از من راضی بشود.

با توجه به آیات و روایات رضایت خداوند در این است که بنده مومن از دستورات خداوند و رسولش اطاعت نموده و در انجام آنها قصور نورزد ”وَ اَطیعوالله وَ الرَّسول لَعَلَّکُم تُرحَمون”‌ (آل عمران/132) یعنی ”و از حکم خدا و رسول او فرمان برید، باشد که مشمول رحمت و لطف خداوند گردید”‌ و به صورت جامع تر انجام واجبات و ترک محرمات الهی است که موجبات رضایت الهی را از بندگان خویش فراهم می سازد. تا به درجه ”رضی الله عنهم و رضوانه ذلک الفوزالعظیم”‌ یعنی ”خداوند از آنان راضی است و آنان از پروردگار خویش که این رستگاری عظیم است”‌ دست یابند که ما نیز از خداوند در این روز خواستاریم که ما را موفق بدارد تا اینکه به رضا و خشنودی او دست یابیم...

 وَ أَسْکِنِّی فِیهِ بُحْبُوحَاتِ جَنَّاتِکَ

خدایا من را در وسط بهشت ساکن کن، شاید وسط بهشت محل سکونت اولیاء الهی است که آن را از خدا درخواست می کنیم

همان طور که می دانیم خداوند در قرآن می فرماید: ”إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ...”‌ (بقره/186) یعنی ”هنگامی که بندگان من از تو در مورد من سئوال می کنند، بگو که من نزدیک (آنها هستم) و اجابت می کنم دعای کسانی را که مرا می خوانند و از من درخواست می کنند.”‌ پس ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم که ما را از خشم و غضب خود دور ساخته و به بهشت برینش که سرچشمه رضایت اوست، داخل سازد.

یَا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّین

 ای خدایی که دعای مضطرین را اجابت می کنی، دعاهای امروز را در حق من مستجاب کن.

نکته ها
۱- منظور از ابواب (دربها) همان موانع ورودیهایی است که بر اساس رضا و خشنودی خداوند و یا خشم و غضب او صورت می پذیرد، به طوری که دربهای بهشت با رضایت و خشنودی خداوند و دربهای جهنم با خشم و غضب ذات اقدسش بر روی بندگان باز می گردد.
۲- اگر فضل و رحمت الهی شامل حال بندگان نبود،جز اندکی همه از شیطان پیروی می نمودند.
۳- فضل خداوند به بندگانش همان هدایت به صراط مستقیم است.
۴- برکات الهی به دو بخش تقسیم می گردد:۱-برکات مادی؛۲-برکات معنوی.

شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان به قلم حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا اکرمی

1ـ ایام عزاداری برای شهادت شخصیتی بعد از رسول خدا است که افضل اوصیاء و پدر امامان و امامت و همسر فاطمه الزهراء و داماد رسول خدا می‌باشد، دومین فرد عالم وجود، در علم و عقل و عرفان و عبادت و اخلاص و شجاعت می‌باشد. رسول خدا در بیست و دومین روز ماه رمضان در دعائی می‌فرماید: «اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین، مفاتیح‌الجنان.
خدایا درهای فضل خود را برویم بگشا و برکاتت را بر من فرو فرست، و توفیق دریافت رضایتت را نصیب من گردان و مرا در مکان‌های رفیع بهشت خود سکونت ده، ای جواب دهنده تقاضای درماندگان. 

2ـ فضل و رحمت و فیض خداوندی بی‌حد و حصر است، ولی درخواست از وی نیز لازم «ما بعبأ بکم ربی لولا دعائکم» می‌باشد، بدین جهت رسول خدا مطالبه می‌کند و دریافت برکات الهی را خواستار است و برای سکونت در بهشت، نقاط ویژه را می‌خواهد و خداوند را پاسخگو و برآورنده حوائج بویژه مضطران «امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء، نمل 62» می‌باشد و بدین جهت حاجات را بر وی عرضه می‌دارد.

بر آستان رفيع پروردگار

«حذيفه يمانى، صاحب راز رسول خدا بود.

گفتا: روزى شيطان را ديدم كه مى گريست.

پرسيدم: اى ملعون! اين ناله و گريه از چيست؟

گفت: از دو چيز:

يكى آنكه درب لعنت به روى ما گشاده،

و ديگر آنكه دل مؤمنان، به روى ما بسته!

هروقت، قصدِ «دل مؤمن» كنم، به آتش هيبت، سوخته گردم»[1]

ما را سر و سوداى كس ديگر نيست

در عشق تو، پرواى كس ديگر نيست

جز تو دگرى جاى نگيرد در دل

دل جاى تو شد، جاى كس ديگر نيست

«فضل»، آن نعمتها و احسانهائى است كه خارج از حدّ استحقاق انسان، خداوند روا مى دارد.

«افضال»، انعام و نعمت بخشى است.

بشر، از خدا طلبكار نيست، نه در روزى، نه در نعمت، نه در بهشت و پاداش آخرت، بلكه هرچه كه او بدهد، همه «لطف» است و «فضل»، جود است و كرم.(ولكنَّ اللّه ذوفضلٍ على العالمين)[2]

درهاى فضل خدا، به روى كسى باز مى گردد، كه «قابليت» و آمادگى و استعداد، از خود نشان دهد.

زنبور عسل، به وحى الهى در شكاف يك سنگ و كوه، عسل مى سازد.[3]

دل نيز بايد با نور معرفت شكافته شود، تا شيرينى ياد خدا و موهبت ها و «فضل» پروردگار در آن جاى گيرد. دلهاى بسته و سنگى، جاى نور الهى نيست.

پس عبوديّت، خشوع، بندگى و طاعت، و خواستن و درپى بودن، زمينه ساز گشايش درهاى فضل خداوند، به روى انسان است.[4]

«بركت»هاى خدا

«بركت»، ثبوت و دوام خير خداوند در يك چيز است.

«مبارك»، يعنى موجود، يا انسان يا روز، يا حادثه «بركت»دار. آنچه داراى خير ماندگار و ثابت است، يعنى موضع خيرهاى الهى.

در لغت نامه ها، به اين معناى ثبوت و دوام خير، در واژه بركت: اشاره شده است. از جمله:

«بركت»، آبى كه از آسمان فرود آمده، در قرارگاههاى زيرزمينى و چشمه ها و قنات ها مى ماند.

«بركت»، در نسل، بمعناى تداوم نسل يك انسان در اولاد.

«بركت» در غذا، زياد شدن آن و كفافِ جمع بسيار.

«بركت» در وقت، استفاده شايسته شدن از وقت، بيهوده تلف نشدن.

«بركت»، يعنى گياهان زمين، آب آسمان، گوسفندان دوشيدنى...

بعضى خيرها و نعمتها، گذران است، همچون ابر و سايه... و برخى، پايدار است و مداوم و مستمرّ.

خواسته ما از خداوند، آن است كه بركات خويش را در اين روز و ماه بر ما فرستد و آثار خير جاودانه را براى ما عنايت كند. تا مال و اولاد و وقت و عملمان، «مبارك» شود، تا «بركت»، در زندگى مان افزون گردد. تا «وجود»مان، در هاله اى از بركت و خير مداوم و ثابت، اصالت يافته و از پوچى و هدر رفتن نيروها و هرز رفتن استعدادها و بيمورد بكار گرفته شدن توان ها، مصون بمانيم و وجودهاى مباركى باشيم.[5]

نزول بركات الهى در سايه ايمان و تقواست و اگر امّت ها مؤمن و خدا ترس باشند، به فرموده قرآن بركات الهى از آسمان و زمين بر آنان مى بارد:

« وَ لَوْ اَنّ أهلَ القُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوا

لَفَتَحنا عَلَيهِم بَرَكاتٍ مِن السَّماءِ وَالأرضِ...»[6]

توفيق...باز هم توفيق

اين چندمين بارى است كه در دعاهاى روزانه اين ماه مبارك، از پروردگار خواسته ايم به ما توفيق دهد تا طبق رضاى او عمل كنيم و موجبات خشنودى او را فراهم كنيم. طبيعى است كه توفيق براى موجبات مرضات حق، در سايه ايمان و عمل صالح، و عشق به نيكى و علاقه به خوبى به دست مى آيد. سررشته توفيق هم در دست خداست.[7]

در صورتى اين مهم، براى انسان جور خواهد شد، كه انسان، خودش در اين خطّ و مسير حركت كند، و... محبّت داشته باشد، آرى، «محبّت».

اگر انسان خدا را دوست بدارد، خدا هم او را دوست خواهد داشت، اگر خدا، محبت كند، راه مى نمايد، هدايت مى كند، مى نوازد، مى پرورد، توفيق مى دهد، نزديك مى كند، مى پذيرد... از عشق خدا به بنده، اينها همه سهل است. مهمّ، قرار گرفتن در شعاع آن جاذبه است.

و... از ديگر سو:

اگر بنده، عاشق و دوستدار خدا گردد، طبق گفته اش عمل مى كند، طبق خواسته خدا، زندگى مى كند، گوش به فرمان و مطيع «امر» است،

مى پسندد، آنچه را كه خدا بپسندد،

نمى خواهد، آنچه را كه «او» نخواهد.

اگر بنده اى خدايى و الهى شد، در خط رضاى حق افتاد، در مسير مشيّت و علاقه پروردگار قدم نهاد، خداوند هم خودش راهنمايى كرده، راه را نشان مى دهد، چراغ مى زند، علامت مى دهد، قدرت و اراده مى بخشد، توفيق عطا مى كند. «الَّذينَ جاهَدُوا فينا لَنَهدِينَّهُم سُبُلَنا»[8]

پس بايد «ابن السبيل» شد و به راه افتاد.

آنگاه... «خود راه، بگويدت كه چون بايد رفت»!...

فرجام نيك، در بهشت برين

آنگاه، هركه مورد توجّه و عنايت خدا قرار گرفت، و...

1 ـ درهاى فضل خداوند، به رويش گشوده گشت،

2 ـ بركات الهى بر او نازل شد،

3 ـ به موجبات خرسندى و رضاى خدا موفق گرديد،

آن وقت است كه:

4 ـ در بهشت برين و نعمت مقيم، جاى مى گيرد.

اين مراحل و مقدّمات تا آن مؤخّره و نتيجه، اين آغاز تا آن انجام، همه در ارتباط باهمند و ما همه، بنده مضطرّ و گرفتار و نيازمند خداييم.

او را «مى خوانيم». و آرزو داريم كه «دعوت مضطرين» را اجابت كند.

و پس از «فضل» و «بركات» و «رضا»، به «جنّت» راهمان دهد، كه او برآورنده حاجات است.

[1] ـ تفسير كشف الأسرار.

[2] ـ بقره، آيه 251.

[3] ـ نحل، آيه 68.

[4] ـ يَبْتَغُونَ فضلاً مِن اللّه و رِضواناً فتح، آيه 29.

[5] ـ همچون عيساى مسيح كه مى گفت: «وَجَعَلَنى مُبارَكاً اَينَ ما كُنتُ»

مريم، آيه 31.

[6] ـ اعراف، آيه 96.

[7] ـ وَما توفيقى اِلاّ باللّه هود، آيه 88.

[8] ـ عنكبوت، آيه 69.

۱- منظور از ابواب (دربها) همان موانع ورودیهایی است که بر اساس رضا و خشنودی خداوند و یا خشم و غضب او صورت می پذیرد، به طوری که دربهای بهشت با رضایت و خشنودی خداوند و دربهای جهنم با خشم و غضب ذات اقدسش بر روی بندگان باز می گردد.

۲- اگر فضل و رحمت الهی شامل حال بندگان نبود،جز اندکی همه از شیطان پیروی می نمودند.

۳- فضل خداوند به بندگانش همان هدایت به صراط مستقیم است.

۴- برکات الهی به دو بخش تقسیم می گردد:۱-برکات مادی؛۲-برکات معنوی.

روز بیست و دوم: توفیق

«اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ و أنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ وَ وَفّقْنی فیهِ
لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ و اسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین»

خداوندا در این روز درهای کرمت را به روی من بگشا و برمن برکاتت
را نازل فرما و بر موجبات خشنودیت موفقم بدار و در بهشتهایت مرا
مسکن ده, ای پذیرنده دعای پریشانان.

توفیق از نظر علی علیه السلام

1 - راهنما:

«لا قائد کالتوفیق؛
راهنما و جلوداری چون توفیق نیست.» (1)

2 - عنایت‏ خداوند:

«التوفیق عنایته؛
توفیق عنایت الهی است.» (2)

3 - رحمت الهی:

«التوفیق رحمته;
توفیق رحمت‏ خداوند است.»

4 - جذبه خداوند:
«التوفیق من جذبات الرب;
توفیق از جاذبه‏ های پروردگار است.»

5 - قله رستگاری:

«التوفیق راس النجاح;
توفیق اوج موفقیت و رستگاری است.»

6 - برترین نعمت:
«لا نعمة اجل من التوفیق;
نعمتی بالاتر از توفیق نیست.»

موجبات توفیق از دیدگاه علی علیه السلام

1 - طلب از خداوند:

«من استنصح الله وفق؛
آنکه از خدا طلب خیر کند توفیق یافته است.» (3)

2 - دینداری:

«کما ان الجسم و الظل لایفترقان کذلک التوفیق والدین لایفترقان؛
همان گونه که جسم و سایه جدایی ناپذیرند، توفیق و دین نیز جدایی پذیر نیستند.» (4)

چو توفیق الهی شد رفیقت هدایت می‏کند در هر طریقت

بنام خدا

متن و ترجمه دعای روز بیست و دوم ماه رمضان و شرح فراز اول دعا
اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ، وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ، وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ، واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحة جَنّاتِكَ، یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین.

خدایا در این روز برای من درهای فضل ات رابگشا، وبرکاتت را بر من فرود آر،  وبرای دست يابي موجبات خشنودی ات موفقم کن، و مرا در میان بهشتت جاي ده؛ ای پذيرنده خواسته بیچارگان.

در دعای روز بیست و دوم تکیه بر عناوین ذیل شده است:

1.        فضل، كرم و عنایت خدا؛

2.        برکات خدا؛

3.        اسباب وموجبات رضایت خدا؛

4.        نگاه به آینده.

چگونه درب های فضل الهی را بسوی خود بگشاییم

در فراز اول دعا می گوییم:«اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ»؛ خدایا در این روز درهای فضل ات را به رويم بگشا.

این نشان دهنده این است که مسیر فضل خدا یکی نیست ؛ درهای فضل و عنایت خدا تنها یک در نیست و راه های مختلفی است. راه های رسیدن به خدا به عدد انفس خلائق است . راه ها برای رسیدن به پروردگار متعدد است به شرطی که همه در صراط مستقیم باشند، وبي راهه را راه نبينيم كه چاهي بيش نيست. درهاي فضل و عنایت خدا به گونه ها، علل و وجوه مختلف به روي انسان باز مي گردد، و همچنان فراگيري وپيوستگي آن شامل حال وي مي شود. همانگونه كه از خداوند عنايت وتفضل او را ميخواهيم، پيوستگي واستمرار آن را نيز خواهانيم كه خود تفضل وعنايتي ديگر است. از اين روست كه هدايت يافتگان نيز هر روز- دست كم - ده بار مي گويند: «اهدنا الصراط المستقيم»، ما را به راه راست هدايت كن.اگر درهای عنایت و فضل خدا باز شود و پرتوي از آن شامل انسان گردد  وضعیتش دگرگون می شود.

انسان کامل عامل نزول رحمت و فضل الهی است

یکی از درهای فضل خدا، خلق بهترین افراد و قرار دادن آن ها در میان ما بود. چهارده معصوم (ع) به عنوان هدف های خلقت هستند که عالم به بركت وجود آن ها آفریده شده است چرا که آن بزرگواران تجسم انسان های کامل هستند. به عنوان نمونه باغبان تلاش میکند و زحمت می کشد تا به میوه های خوب برسد  وآنها را بچیند؛ رسول خدا6 و ائمه معصومين(ع) انسان های کاملی هستند که هدف غايي آفرينش اند، چرا که آنان براي هميشه در اوج قله ایستاده اند.یکی از راه هایی که می توان به فضل خدا رسد تمسک وتوسل به ايشان است، که اگر ائمه معصومين(ع) یک توجه و نگاهي کنند زندگی انسان عوض می شود. رسول خدا وائمه (ع) وسائط فيض واسباب  فضل خداوندند. اهل بیت(ع) درهای فضل تضمین شده هستند.

بیتی که امیر المومنین کامل کرد

روزی یکی از شعرا برای امام علی(ع) شعری سرود و گفت:« به ذره گر نظر لطف بوتراب کند» اما هرچه تلاش کرد براي سرودن مصرع دوم آن چيزي به ذهنش نرسيد. از این موضوع خیلی ناراحت و اندوهگين شد که چرا توانایی کامل کردن بیت را ندارد. كسي حضرت امیرالمومنین(ع) را در خواب دید كه فرمود به او بگو:« به آسمان رود وکار آفتاب کند.»

شاعر در این بیت ما را به ذرات بسيار ريز معلق در هوا تشبیه کرده است، واگر اين ذره بي مقدار مورد توجه وعنایت امیرالمومنین(ع) قرار گیرد می تواند به آسمان رود وچون  خورشید بدرخشند.

توسل به معصومین؛ راه رسیدن به کمالات عالیه انسانی است

در احوالات علامه طباطبایی مفسر وحكيم بزرگ و صاحب کتاب المیزان آمده است که در چهار سال اول طلبگی هرچه درس می خواند متوجه نمی شد! سرانجام توسلی پیدا میکند وپس از آن احساس مي كند كه مطالب درسي را درک می کند، وآنقدر پيش رفت كه از نوابغ محسوب شد، وبزرگاني چون آیت الله مطهری از شاگردان ایشان هستند. من ياد دارم كه ايشان عصرها قدم زنان با عصايي كه در دست داشت از خانه خود در صفائيه قم به حرم حضرت معصومه (س) مشرف مي شد، وپس از زيارت، تا خانه تك وتنها ذكرگويان راه را مي پيمود، وتنها فضلاي  حوزه ايشان را مي شناختند، ومردم عادي بدون آنكه او را بشناسند از كنارش رد مي شدند.
بزرگان ما با همين زيارات وتوسلات به جايي رسيده اند، امام خميني كه حدود سيزده سال در نجف اشرف تبعيد بود هر شب سه ساعت پس از غروب آفتاب به حرم امير مؤمنان علي(ع) مشرف مي شد وزيارت جامعه مي خواند، اگر آن توسل وعنايت امير مؤمنان(ع) نبود آن همه توفيق كه مهمترين آنها بنيان گذاري نظام جمهوري اسلامي ايران است بدست نمي آمد.

منبع : پایگاه حوزه

مفهوم شناسی «فضل»

الف: «فضل» در لغت:

در لغت «فضل» به معنای زیاده از حد اقتصاد و میانه است و به هر عطیه­ای که دادن آن واجب نیست، «فضل» گفته می­شود(1) و به این لحاظ، واژگانی همچون «خیر»، «بقاء»، «احسان»، «شرف«، و «ترک شی بعد از طعام» که در حقیقت لوازم معنایی «فضل» هستند در معنای این واژه ذکر شده است. (2) در یک بیان کلی می­توان گفت «فضل» به معنای معروف یعنی امر پسندیده است(3) که به نظر می­رسد «فضل» در معنای فوق الذکر از مصادیق آن است. بر این اساس می­توان گفت «فضل» همان فزونی، مقدار زائد بر حد وسط است که بیشتر در چیزهای محمود و پسندیده استعمال می شود، چنانکه فضول بر چیزهای مذموم اطلاق می گردد.(4)

ب) «فضل» در قرآن کریم:

 در قرآن کریم از فضل خداوند زیاد سخن به میان آمده است و بالغ بر 90 آیه در قرآن به فضل و رحمت الهی اختصاص یافته است.

برخی از مهمترین کاربردهای واژه‌ی «فضل» در قرآن کریم عبارت است از: (5)

                  خدا بر همه مردم صاحب فضل است ولی اکثر مردم سپاسگزار نیستند: «ِانَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَشْكُرُون‏»(6)
                  خدا صاحب فضل بزرگی است: «يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيم»(7)
                  خداوند فضل خود را به هر که بخواهد می­دهد: « ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيم‏»(8)
                  اگر فضل و رحمت خدا نبود جز اندکی از انسان­ها از شیطان پیروی می­کردند: «وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطانَ إِلاَّ قَلِيلا»(9)
                  در روز جمعه پس از نماز جمعه در زمین پخش شوید و از فضل خدا طلب کنید: «فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»(10)
                  برخی فضل خدا را کتمان می کنند: «وَ يَكْتُمُونَ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»(11)
                  برخی به خاطر فضل خدا بر دیگران به آنان حسادت می ورزند: «أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‏ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ..»(12)

همان­طور که مشاهده می­شود، واژه «فضل» در آیات فوق معانی متعدّدی دارد و با توجه به قرائن در هر آیه و با سبک و سیاق آیه، معنای خاصی می­یابد. با این وجود و با نظر و دقّت در آیات مشخّص می­شود واژه‌ی «فضل» در دو معنى اصلی بكار رفته است: الف) برترى و ب) عطيّه و احسان و رحمت که البته این دو معنا با یکدیگر مرتبط بود ه و معنای دوّم از مصاديق معناى اولى است.

امّا «فضل» به معنای برتری ممكن است معنوى باشد و یا مادّی؛ فضل معنوی مثل «ما كانَ لَكُمْ عَلَيْنا مِنْ فَضْلٍ ...»(13)  شما را بر ما بر ترى و فضيلتى ندارید و یا «وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلًا»(14). و فضل مادّی نیز مانند این آیه «وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلى‏ بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ»(15)

امّا فضل در معنای دوم در این آیه به کار رفته است: « لكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعالَمِينَ»(16) (ليكن خدا صاحب احسان و رحمت است بر مردمان.) يعنى احسان و رحمت و عطائيكه خدا بر بندگان ميكند بر خداوند لازم نيست بلكه از روى لطف و كرم ميكند لذا به آن «فضل» گوئيم چراكه نوعی زيادت است و گرنه بندگان حقى در نزد خدا ندارند.(17)

پی نوشت:

(1) راغب اصفهانى حسين بن محمد، المفردات في غريب القرآن، دارالعلم‏‘ الدار الشامية - دمشق‏‘بيروت، چاپ اول، 1412 ق.،ص639

(2) "هو الزيادة على ما هو اللازم المقرّر، لا مطلقا. و بهذا اللحاظ يطلق على الخير و الباقي و الإحسان و الشرف و ترك شي‏ء بعد الطعام و فواضل المال"مصطفوى حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، بنگاه ترجمه و نشر كتاب - تهران، 1360 ش، ج‏9، ص: 105

(3)ابن منظور محمد بن مكرم، لسان العرب، دار صادر - بيروت، چاپ سوم، 1414 ق ،ج11ص 524 -كتاب العين، ج‏7، ص: 43

(4) قریب،محمد،فرهنگ لغات قرآن،بنیادفتهران،1366،ج2،ص246

(5) خرمشاهی،بهاءالدین،دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،دوستان،تهران،1377،ص1589

(6) بقره/243

(7) آل عمران/74

(8) مائده/54

(9) نساء/83

(10) جمعه/10

(11) نساء/37

(12) نساء/54

(13) اعراف: 39.

(14) سباء/10

(15) نحل/ 71.

(16) بقره/ 251

(17) قرشى سيد على اكبر، قاموس قرآن، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ ششم، 1371 ش.ج5،ص186

بنام خدا

متن و ترجمه دعای روز بیست و دوم ماه رمضان و شرح فراز دوم دعا
اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ، وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ، وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ، واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحة جَنّاتِكَ، یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین.

خدایا در این روز برای من درهای فضل ات رابگشا، وبرکاتت را بر من فرود آر،  وبرای دست يابي موجبات خشنودی ات موفقم کن، و مرا در میان بهشتت جاي ده؛ ای پذيرنده خواسته بیچارگان.

چگونه برکات الهی را بسوی خود جذب کنیم؟

در فراز دوم می خوانیم:« وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ » و برمن برکاتت را نازل کن.

در فراز دوم از برکات ماه مبارک میگوئیم نه فقط برکت. یعنی من یک برکت نمی خواهم برکات زیادی می خواهم. از بزرگ باید بزرگ خواست چرا که او سخي ترين سخاوتمندان، اجود الاجودین واکرم الاکرمین است[1]. از بزرگ بايد خواسته بزرگ داشت، خواسته اي كه دنيا وآخرت ما را فراگيرد: « رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار»[2] خداوند ارحم الراحمین است و همه امور در دست اوست.

برکات مصادیق متعددی دارد:

برکت در عمر، برکت در مال، برکت در زندگی، برکت در نسل و ذریه، برخی از مردم اموال و اولاد دارند اما از آن خیر و برکت نمی بینند. به عنوان نمونه چندي پيش در گزارشي خواندم كه سرمايه داري در تهران از دنيا رفت، او اموال زیادی داشت اما تنها زندگي مي كرد وفرزندان وی او را رها ودر خارج از کشور زندگی می کردند، آنان پس از آگاهي از مرگ پدر به ایران آمدند تا پس از دفن پدر برای تقسیم ارث اقدام کنند، در غسالخانه بهشت زهرا متوجه شدند که پدر تمام ثروت خویش را به زني كه در دوره تنهايي خدمت وي را كرده بود بخشیده است، از ماجرا بسيار ناراحت شده و بدون این که پدر را تجهیز کنند و او را کفن و دفن کنند بازگشتند! این فرد هم پول داشت و هم اولاد، اما از اولاد برکت و خیری نديد.
برخی اموال فراوان دارند و با آن مسجد، حسينيه، مدرسه، بيمارستان، درمانگاه مي سازند وكارهاي خير انجام مي دهند، این مصداق برکت در مال است، کسانی که مقداری از اموال خویش را خرج مستمندان می کنند و به دادن زکات و خمس مال خویش ملتزم هستند نه تنها مال آن ها کم نمی شود بلکه افزون نیز می شود. اما برخی دیگر مال خویش را به گونه حرام مصرف میکنند و مثلا ربا می دهند. ويا فرض كنيد كه هنرمندي است كه با ساخت ويا بازي در يك فيلم وسريال خوب آثار مثبت فرهنگي تربيتي از خود بجاي مي گذارد، ودر مقابل آن هنرمندي است كه صنعت فيلم وسينما را براي انحراف جوانان وگسترش فساد مي خواهد.
به هر صورت از خداوند برکات را در همه چیز از جمله: نسل، علم، مال و عمر قرار دهد. برخی نود سال عمر میکنند اما از آنان هیچ چیز باقی نمی ماند، اما برخی دیگر با عمر کم آثاري ماندگار از خود مي نهند كه تا چند نسل پس از آنان نام خوش و نیکو باقی می ماند.

پی نوشت :

[1]. المصباح، كفعمي، ص 617 (اللهم أدخل على أهل القبور السرور، اللهم أغن كل فقير، اللهم أشبع كل جائع، اللهم اكس كل عريان، اللهم اقض دين كل مديون [ مدين ]، اللهم فرج عن كل مكروب، اللهم رد كل غريب، اللهم فك كل أسير، اللهم أصلح كل فاسد من أمور المسلمين، اللهم اشف كل مريض، اللهم سد فقرنا بغناك، اللهم غير سوء حالنا بحسن حالك، اللهم اقض عنا الدين، وأغننا من الفقر، إنك على كل شئ قدير).

منبع : پایگاه حوزه ، حجة الاسلام پورامینی

بنام خدا

متن و ترجمه دعای روز بیست و دوم ماه رمضان و شرح فراز سوم و چهارم دعا
اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ، وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ، وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ، واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحة جَنّاتِكَ، یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین.

خدایا در این روز برای من درهای فضل ات رابگشا، وبرکاتت را بر من فرود آر،  وبرای دست يابي موجبات خشنودی ات موفقم کن، و مرا در میان بهشتت جاي ده؛ ای پذيرنده خواسته بیچارگان.

اسباب خشنودی و رضایت حق متعال چیست؟

در فراز سوم می خوانیم:« وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ» و برای اسباب خشنودی ات موفقم کن.
انجام واجبات و مستحبات باعث خشنودی خداوند است؛ خشنودی خدا به این معنا نیست که برای خداوند سودی دارد بلکه تنها سبب رضایت خداوند است وسود ومنفعت آن به خود ما باز مي گردد. کارهای فراوانی سبب خشنودی خداوند می شود: اطعام طعام، کمک به خلق خدا، قرض دادن، کمک به ایتام، نیکی به پدر و مادر، کمک به ازدواج جوانان، یاری رساندن به افرادی که بیمارند و توان عمل جراحی یا تهیه دارو را ندارند، و احترام به مردم همه موجبات رضایت و خشنودی خدا است. خلاصه موجبات خشنودی و رحمت خدا فراوان است.
خوب است كه نگاه فراگير داشته باشيم، ببينيد چگونه در دعاهاي ماه مبارك رمضان اين ديد ونگاه وجود دارد: «خدایا دارا کن هر ندارى را، خدایا سیر کن هر گرسنه اى را، خدایا بپوشان هر برهنه را ؛ خدایا ادا کن قرض هر قرض دارى را، خدایا بگشا اندوه هر غمزده را، خدایا به وطن بازگردان هردور از وطنى را، خدایا آزاد کن هر اسیرى را، خدایا اصلاح کن هر فسادى را از کار مسلمانان، خدایا درمان کن هر بیمارى را، خدایا ببند رخنه فقر ما را به وسیله دارائى خود، خدایا بدى حال ما را بخوبى حال خودت مبدل کن، خدایا ادا کن از ما قرض و بدهیمان را و بى نیازمان کن كه تو بر هر كاري توانايي.»[1]
نگاه اسلام یک نگاه فراگیر است و به کل بشر نگاه دارد، واين همان نگاه جهاني است كه در جهاني شدن قابل درك است، اگر بتوانیم جلوه واقعی اسلام را به جهانیان خوب عرضه کنیم همه مجذوب آن خواهند شد، واي كاش هنرمندان ما بجاي ساخت اين همه فيلم وسريال كه به عروسي ختم مي شود در اين مسير گام بر مي داشتند، اسلام محمدي وعلوي نگاه مهر ورزي به همه بشر دارد،  اما آنچه كه در رسانه جهاني وبنگاه هاي خبرپراكني صهيونيستي مي بينيم معرفي اسلام ومسلمانان با برچسب هاي خشونت، جنايت وخون ريزي است، كه اين نماد اسلام اموي است كه امام حسين(ع) براي مقابله با آن جان خود وجان عزيزترين عزيزانش را تقديم كرد.  اسلام اموي امروز در قالب سلفي گري، وهابي گري، قاعده، طالبان، داعش، النصره و.. جلوه واقعی اسلام را مخدوش كرده اند، وبا ارتكاب جنايت، خونریزی و آدم کشی در خدمت صهيونيسم اند.

درجات و مراتب مختلف بهشت

در فراز چهارم می گوییم:« واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ » و من را در میان بهشت ساکن کن.

در این فراز از دعا می خوانیم: خدایا من را در وسط بهشت جای بده . «بُحْبوحاتِ» معنای وسط دارد. همان گونه که در زندگي روز مره ما بالای شهر و پایین شهر داريم، وقيمت زمين در همه جاي شهر يكسان نيست، بهشت نیز دارای مراتب است و همه جای آن یکسان نیست. و هرکس نمی تواند به همه جای آن داخل شود.
درباره حضرت جعفر طیار و ابا الفضل العباس(ع) آمده است كه در بهشت دو بال دارند که به وسیله آن به هرکجا که بخواهند پرواز می کنند[2]، و این در عوض این است که دو دست خود را از دست داده اند. آنها می توانند به همه جای بهشت روند، نه همه.
معلوم مي شود كه مرکز و وسط بهشت نسبت به مکان های دیگر بهشت برتری دارد، و شاید این امر بدان علت است که مرکز بهشت جایگاه انبیاء وائمه عليهم السلام است.
در حج نیز انسان ابتدا وارد عرفات سپس مشعر و بعد منی می شود؛ میانه مسیر مشعر است که اول حرم از آنجا شروع می شود. مستحب است افراد پا را در کف مشعر روی زمین بگذارند؛ كه در روايت است كه اگر کسی این کار را بکند استحقاق پا نهادن در وسط بهشت (بحبوحة الجنة) را پيدا مي كند[3].

بنابراين در این فراز از خداوند می خواهیم ما را در وسط بهشت که بهترین جای بهشت است جای دهد .

پی نوشت ها :
[2]. الخصال، ص 68 (امام زين العابدين علیه السلام : رحم الله العباس يعني ابن علي فلقد آثر وأبلى وفدى أخاه بنفسه حتى قطعت يداه، فأبدله الله بهما جناحين يطير بهما مع الملائكة في الجنة، كما جعل لجعفر بن أبي طالب..).
[3]. وسائل الشيعة، ج 14، ص 17، ح18477 (عن سليمان بن مهران عن جعفر بن محمد علیه السلام ( في حديث ) قال : قلت له : كيف صار الصرورة يستحب له دخول الكعبة - إلى أن قال - قلت : كيف صار وطء المشعر عليه واجبا ؟ فقال : ليستوجب بذلك وطي بحبوحة الجنة).

منبع : پایگاه حوزه ، حجت‌الاسلام محمد امین پورامینی
 

بنام خدا

متن و ترجمه دعای روز بیست و دوم ماه رمضان و شرح فراز آخر دعا
اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ، وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ، وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ، واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحة جَنّاتِكَ، یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین.

خدایا در این روز برای من درهای فضل ات رابگشا، وبرکاتت را بر من فرود آر،  وبرای دست يابي موجبات خشنودی ات موفقم کن، و مرا در میان بهشتت جاي ده؛ ای پذيرنده خواسته بیچارگان.

مقام اضطرار مقام اجابت دعاست

در فراز آخر می خوانیم:«  یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین.» ای اجابت کننده دعای بیچارگان.

انسان مضطر هنگام اضطرار پناهی جز ذات باری تعالی ندارد. به عنوان نمونه اگر کسی وسط دریا قایق اش بشکند چه مسلمان باشد چه کافر، چه با نماز باشد و چه بی نماز، اشکش جاری می شود و به خداوند توسل پیدا میکند.
مردى بحضرت صادق (ع) عرض كرد كه مرا بر خدا دلالت و رهنمائى كن، حضرت فرمود: سوار بر كشتى شده ای؟ گفت: آرى.

فرمود: كه آيا شده است كه كشتى‏ بشكند‏ و تو در آن باشى در جايى كه نه كشتى باشد كه تو را برهاند و نه شنايي كه تو را بى‏نياز كند؟

گفت: آرى.

فرمود: آيا در آنجا و در آن زمان دلت متوجه كسي شد كه تو را نجات دهد؟

 گفت: آرى.

امام صادق (ع) فرمود: اين همان خداست[1].

در لحظه ای که انسان مضطر می شود دعا به اجابت می رسد، چرا که دیگر دعا خالص وبدرستي از دل بر ميخيزد، خداوند در سوره نمل می فرماید«أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ»[2] يا [كيست‏] آن كس كه درمانده را- چون وى را بخواند- اجابت مى‏كند، و گرفتارى را برطرف مى‏گرداند.

اين درخواستها از زبان کسی صادر مي شود که بیچاره است؛ و راهی ندارد جز آنکه در خانه خدا  را بزند و از خودش راه بجوید. از اين رودر فراز آخر می خوانیم: ای پاسخ دهنده دعاهای مضطران وبيچارگان.

پی نوشت ها:

1- تفسير الميزان، ج8، ص264.

[2]. سوره نمل، آیه 62.

منبع : پایگاه حوزه ، حجت‌الاسلام محمد امین پورامینی

در این دعا به تعبیر " برکات " اشاره شده است. برکات جمع " برکت " به معنای افزونی نعمت است. گاهی عین یک نعمت افزون می شود؛ مانند اینکه محصول باغی فراوان می شود، و گاهی آثار و منافع چیزی زیاد می شود. برای نمونه، میوه های یک باغ شیرین می گردد و گاهی ضرر و زیان و آفت از نعمت دور می شود.

در این دعا به موضوع توفیق نیز اشاره شده است. یکی از اسباب توفیق پیدا کردن بندگان برای انجام دادن اعمال شایسته، طلب خیر کردن از خداوند است. حضرت علی (ع) دراین باره فرمود: آنکه از خدا طلب خیر کند توفیق می یابد.

عذرخواهی می کنم دوتا پست زده شد. اگه ممکنه قبلی رو حذف کنید. خیلی ممنون.